Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

murakkablashtirish bilan. 

---

    10.Mashqni  bajarish  usulini  qisman  o‘zgartirish  bilan.  Masalan  kuch 
mashqlarni bir oz siltash bilan yengillashtirish mumkin. 
    11.Mashqlarni  bajarish  sur'ati  bilan.  Suratni  ma'lum  chegaragacha 
oshirish  organizmga  ta'sirini  kuchaytiradi,  lekin  haddan  tashqari  surat  mashqlar 
tartibini  buzilishiga  olib  keladi  va  o‘rgatishga  salbiy  ta'sir  etadi.  Surat  harakatda 
qatnashayotgan muskullar massasiga bog‘liq. Ya'ni tos suyagini oson suyagi bilan 
bog‘lovchi bugunga nisbatan, oyoqni tizza bo‘g‘inidan bukib yozish oson va tez. 
    12.Dastlabki  holat  bilan.  Agar  talabalar  yotib  tayangan  holda  qo‘llarni 
buksa jismoniy yuklar xar xil bo‘ladi. 
    Shuni  yodda  tutish  zarurki,  o‘qituvchi  yukni  boshqara  borib  bir  vaqtni 
o‘zida ikki-uch usulni qo‘llash mumkin. Misol uchun, dastlabki holatni og‘irlikni 
qo‘llash va suratni o‘zgartirish orqali o‘zgartirishi mumkin. O‘qituvchi faqat yukni 
oshirishgaemas,  pedagogik    nuqtai  nazardan  yukni  oshirishga  intilmog‘i  kerak. 
Tabiyki,  yuqori  jismoniy  yuksiz  mashqlanish  darsini  o‘tib  bo‘lmaydi,  lekin 
mashqlarga o‘rgatishda xalaqit berishi mumkin. 
   Xar  bir  darsda  ko‘pgina  faoliyatlar  o‘rgatiladi:  harakatli  xizmat  qiluvchi, 
aqliy  dam  olish.  Jismoniy  tarbiya  vazifasini  xal  etish  uchun  ularni  ahamiyati  xar 
xil,  lekin  ularni  hammasi  zaruriy,  o‘qituvchini  darsdagi  ishini  samaradorligini 
muhokama  qilganda  bolalar  faoliyatini  aktivligigagina  baho  berib  qo‘ymaslik 
zarur.  Pedagogni  u  yoki  bu  faoliyatini  maqsadga  muvofiq  ekanligini  xar 
tomonlama  baholash,  uni  darsga  tayyorgarlik  ko‘rganligini,  ta'lim  va  tarbiya 
vazifalarni  qanday  hal  etganligiga  ham  e'tibor  berish  kerak.  Shu  munosabat  bilan 
hamma  faoliyatlarni  pedagogik  maqsadga  muvofiq  va  pedagogik  maqsadga