Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Xodada bajariladigan mashqlar 
 
Xodada bajariladigan mashqlar kishining muvozanat funksiyasiga samaraliroq 
va  xar  tomonlama  ta’sir  ko‘rsatadigan  muvozanat  saqlash  mashq  turlaridan  biridir. 
Ular  mazmun  va  shakl  jixatidan  turli-tuman  bo‘lib,  ijrosining  murakkabligi  va 
qiyinligi  jixatidan  ham  har  xildir.  Bu  esa  ularni  faqat  gimnastikachilarni 
tayyorlashdagina emas,  balki maktablarda asosiy gimnastika darslarida, o‘rta va oliy 
o‘quv  yurtlarda  hamda  yoshlar  jismoniy  tarbiyasi  tizimida  ham  qo‘llash  imkonini 
yaratadi. 
Xodada 
o‘tiladigan 
mashg‘ulotlar 
shug‘ullanuvchilarning 
jismoniy 
rivojlanishiga 
va 
harakat 
qoibiliyatlarini 
takomillashtiriga 
ijobiy 
ta’sir 
ko‘rsatadi,qomatning  shakllanishga  ko‘maklashadi,  fazoda  mo‘ljal  olish  xissini 
yaxshilaydi,qat’iylik va dadillikni tarbiyalaydi. 
Kinematik  shakliga  qarab  xodada  bajariladigan  barcha  elementlarni  to‘rtta 
katta gruppaga ajratish mumkin: muvozanat saqlashlar va turli xil tik turishlar, bir va 
ikki oyoqda  (yoki qo‘llarda) burilishlar,  har  xil usullar  bilan  yurishlar va  akrobatika 
mashqlari. 

---

XODA
da  bajariladigan  mashqlar  gimnastikachidan,  asbob  bo‘yicha  to‘xtovsiz 
oldinga  harakatni,  harakat  ritmini  o‘zgartirishini,  murakkab,  tavakkal  elementlarni 
bajarishni va barmoqlarda   baland turib, burilishlar bilan go‘zal harakatlarni qo‘shib, 
bu  harakatlarda  o‘zini  yakkaligini  namoyish  etish  qobiliyatini  talab  qiladi. 
Mashqlarni  mukammal  darajada  bajara  oladigan  etakchi  bo‘lish;  gimnastikaning 
harakat  jarayonida  qomatni  to‘g‘ri  saqlay  olish  qobiliyatiga;  oyoq  panjalari 
mushaklarining  sezuvchanligiga;  fazoda  mo‘ljal  olishga  ta’sir  ko‘rsatuvchi 
vestibulyar  analizatorlarining  faoliyatiga;  umumiy  va  maxsus  jismoniy  tayyorgarlik, 
harakat koordinatsiyasi, qat’iylik va jasurlik kabi hislatlarga bog‘liq. 
XODA
da mashq 
bajarish  bu  hislatlarni  rivojlantirish  uchun  eng  samarador  vosita  va  uslubiyat 
hisoblanadi. 
Gimnastika 
XODA
sida 
zamonaviy 
mashqlarni 
bajarish, 
shug‘ullanuvchidan yaxshi akrobatik va xoreografiya tayyorgarligini talab qiladi. 
Harakat  texnikasini  o‘rgatishda,  mashqlarni  boshida  polda,  keyin  chizilgan 
chiziq  bo‘yicha,  gimnastik  o‘rindiqda,  past 
XODA
da  bajarib  o‘zlashtiriladi. 
O‘rganilgan  mashqni  bajarish  ko‘nikmalari  shakllanish  darajasiga  ko‘ra  o‘rtacha  va 
baland 
XODA
ga ruxsat beriladi. Extiyotlash yon tomondan turib, gimnastikachining 
qo‘lidan,  belidan  yoki  qornidan  ushlab  yordam  beriladi.  extiyotlash  uchun