1-Мавзу: Жамият ва инсон фалсафаси фанининг предмети ва фазифалари

Иккинчидан, жаҳонда юз берган молиявий, иқтисодий инқирознинг 
келиб чиқиш сабабларидан бири – кадрлар лаёқатсизлигида эканлигини 
ҳисобга оладиган бўлсак, инсоннинг интеллектуал фаолиятини, етук ёшда 
эволюция (ривожланиш) ва инволюция (фаолликнинг сўниши), яъни 
боқимандалик даражаларини кўрсатиб, унда шахс фаолиятининг етуклик 
механизмларини, шунингдек, тажрибали шахснинг нотекис руҳий 
ривожланиш муаммолари, яъни чўққилар ва сўнишлар жараёни билан боғлиқ 
эканлигини таҳлил этиш зарур. Шу боис, ана шундай «сўнишлар», яъни 
инқироз ҳолати юз бермаслигининг энг биринчи чораси – бу инсонлардаги 
лоқайдлик кайфиятини йўқотиш ва ўз малакаларини ошириб боришлари 
лозимлиги масаласига эътиборни қаратишдир. 
Учинчидан, жамият соҳаларини модернизациялаш шароитида 
мамлакатимизда жаҳон стандартлари талабларига жавоб берадиган 
мутахассисларга талаб кучайгани боис, даврнинг ўзи ўсиб келаётган ёш 
авлодни янги мақсадларга мувофиқ шакллантиришда тарбия институтлари, 
1
Қаранг: Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик 
жамиятини ривожлантириш концепцияси. // Халқ сўзи, 2010 йил. 13 ноябрь. 

---

12 
нодавлат ва нотижорат ташкилотлари, жамоат ташкилотларининг шахс 
тарбиясидаги масъулиятини ошириш орқали инсонпарвар ижтимоий 
муҳитни яратиш, таълим ва тарбия жараёнлари яхлитлигини таъминлашни 
зарурият қилиб қўйди. 
Тўртинчидан, демократик ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамиятини 
ривожлантиришдаги стратегик мақсадларни инсон омилининг ижтимоий 
фаоллигини шакллантирмай амалга ошириб бўлмайди. Бунда келажагимиз 
эгалари бўлган ёшлар тарбиясига асосий эътибор қаратиш демократик 
ислоҳотларни чуқурлаштиришда асосий омил бўлиб хизмат қилишини 
ватандошларимизнинг онгига сингдириш муҳим. Шунинг учун 2011 йил 
“Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик” йили, 2012 йил “Мустаҳкам оила” 
йили, 2013 йил “Обод турмуш” йили деб номланиб, қабул қилинган Давлат 
дастурлари шу мақсадларни ўз ичига олган. 
 Бешинчидан, шахснинг шаклланиши жараёнига ижобий таъсир 
кўрсатувчи самарадор воситаларни излаб топиш ва шахснинг камолоти, 
ижодий, индивидуал ривожланиши имкониятларини намоён этишига шароит 
яратиш. Бунда иқтисодий-ижтимоий омилларнинг самарадор фаолият билан 
боғлиқ динамикасини барқарор ҳолда сақлаш инсондан меҳнат, касбга меҳр, 
иқтисодий барқарорликка интилишни талаб этади. Инсон омилини 
фаоллаштиришнинг 
энг 
муҳим 
хусусияти 
– 
касбий 
билимни 
такомиллаштириш, иш билан мунтазам бандликни таъминлаш, меҳнат 
заҳираларидан оқилона ва самарали фойдаланиш ҳисобланади. Зеро, 
демократик ислоҳотлар муносабатлари шароитида инсон омилининг 
фаоллигини ошириш йўлларини аниқлаш масаласини тадқиқ этиш муҳим 
аҳамият касб этади. 
Инсон – жамиятнинг асосий бойлигидир. Шу сабабли ислоҳотларнинг 
барча босқичларида эришилган натижалар аҳоли турмуш тарзининг ўсиши 
билан ўлчанади. Юртбошимизнинг «Ислоҳотлар ислоҳотлар учун эмас, 

---

13 
балки инсон учун, унинг манфаатлари учун»
1
, деган тамойилининг асосий 
мазмунини шахснинг барча эҳтиёжларини қондириш, хусусан маънавий-
маданий ҳаёт даражасини ошириш давлатнинг бош ислоҳотчилик роли 
инсонга қаратилганлигини англатади.