- bankrot korxonani tugatish bahosida sotib olib, uning faoliyatini tiklab, qaytadan
bozor bahosida sotish va h.k.
Ayni paytda mazkur jarayonning samaradorligini va ta’sirchanligini ta’minlash
maqsadida tijorat banklari balansiga o‘tkazilgan bankrot korxonalarni tiklash, texnik va
texnologik modernizatsiya qilish va ishlab chiqarishni qayta qurollantirish, zarur
bo‘lganda korxonani to‘liq rekonstruksiya qilish orqali faoliyat yo‘nalishini o‘zgartirish,
strategik hamkorlik va investorlarni jalb qilishni nazarda tutuvchi biznes-rejalarni ishlab
chiqish belgilangan.
Tijorat banklarining likvidligini tartibga solgan holda, 2009 yilda belgilangan
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarga erishish, shuningdek, milliy valyutaning barqarorligini
ta’minlash maqsadida Markaziy bank tasarrufida bo‘lgan barcha bozor dastaklarini
qo‘llash ko‘lamini kengaytirdi.
Bank tizimi likvidligini tartibga solish dastagi sifatida 2009 yil davomida Markaziy
bank tomonidan muntazam ravishda keng qo‘llanildi. Shuningdek, Moliya vazirligi
tomonidan muomalaga chiqarilgan Davlat o‘rta muddatli obligatsiyalari va Markaziy
bankning obligatsiyalari bilan birlamchi va ikkilamchi bozorlarda oldi-sotdi
operatsiyalari amalga oshirilib borildi.
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda Markaziy bank boshqaruvi asosida bank
tizimida bir qancha amaliy ishlar olib borildi.
Banklar kapitallashuv darajasi va likvidligining oshishi pirovardida ular moliyaviy
barqarorligining ta’minlanishiga, shuningdek, keng ko‘lamli islohotlarni amalga
oshirishda banklarning investitsiya kreditlari orqali ishtirokini faollashtirishga xizmat
qiluvchi barqaror resurs bazasining shakllanishiga zamin yaratadi.
O‘zsanoatqurilishbank, Mikrokreditbank, Xalq banki, Agro bank, Asaka banki va
Qishloq qurilish banki ustav kapitallariga davlat mablag‘lari yo‘naltirildi. Natijada 2009
yilning o‘zida tijorat banklarining nizom kapitali 43 foizga oshdi va bu o‘z navbatida
bank kapitallarini xalqaro tartibga solishining Bazel-2 standartlari bo‘yicha begilangan
me’yordan banklarimizning kapitallarini yetarlilik darajasi 3 martadan ko‘proqni tashkil
qildi. So‘nggi ikki yilda tijorat banklarining umumiy kapitali 2 barobar ko‘paydi va
bugungi kunda 3 trln. so‘mdan oshib ketdi.
Investitsiyalashning uzoq muddatli resurs bazasini mustahkamlash, shuningdek
jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi oqibatlarini bartaraf etish maqsadida tijorat
banklarining kapitallashuv darajasini yanada oshirish maqsad qilib qo‘yilgan edi. Bu
borada, 2009 yil davomida tijorat banklari tomonidan jami 489,2 mlrd. so‘mlik 13 ta
qo‘shimcha aksiyalar emissiyasi amalga oshirildi. Bu ko‘rsatkich 2008 yilga nisbatan
212,8 mlrd. so‘m yoki deyarli 77 foizga oshgan. Garchi aksiyalar emissiyasi soni 21
tadan 13 taga kamaygan bo‘lsada, umumiy emissiyalar hajmining oshishi hisobiga
o‘rtacha emissiya hajmi 13,2 mlrd. so‘mdan 37,6 mlrd. so‘mga o‘sdi.
O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari uchun 2009 yil o‘ziga xos islohotlar va
o‘zgarishlarga boy bo‘ldi. Bunda respublika tijorat banklarining barqarorligini
ta’minlash va moliyaviy-iqtisodiy inqirozga qarshi kurashish borasida mamlakatimiz
Prezidenti tomonidan qabul qilingan qaror va 2009-2012 yillarga mo‘ljallangan
Inqirozga qarshi choralar Davlat dasturi muhim ahamiyat kasb etdi.