Davlatiy moliya


Davlat  byudjeti  daromadlarining



Download 10,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet123/540
Sana27.06.2021
Hajmi10,62 Mb.
#102874
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   540
Bog'liq
moliya umk sirtqi

Davlat  byudjeti  daromadlarining  davlat  byudjeti  kategoriya-larining 

ko’rinishlaridan  biri  sifatida  ajratilishi  ularning  umumiy  iqtisodiy  asoslari  va 

xarakterli  belgilarini  yaxshiroq  tushunishga  imkon  yaratadi.  Davlat  byudjeti 

daromadlari  davlatning  subyektlar  (xo’jaliklar  va  aholi)  bilan  o’zaro 

munosabatlarining  aniq  chegaralangan,  aniq-langan  qismini  ifoda  etadi.  Bu 

munosabatlar  xilma-xil  bo’lishiga  qaramasdan,  ular  umumiy  belgilarga  ega  va 

umumlashtirilgan,  abstrakt  holda  ishlab  chiqarish  (byudjet)  munosabatlarining 

alohida elementi sifatida maydonga chiqadi.  Davlat byudjeti daromadlari o’zlarining 

iqtisodiy tabiatiga ko’ra obyektiv bo’lib, ular davlatning subyektlar (xo’jaliklar va 

aholi) bilan barqaror aloqalarini ifodalaydi. Ularning obyektiv zarurligi davlatning 

o’ziga xos funksiyalarga ega bo’lgan mavjudligi bilan belgilanadi.  

Keng  ma’noda  daromadlar  moliya  fanining  emas,  balki  iqtisod  ilmining 

kategoriyasi  hisoblanadi.  Ular  taqsimlash  obyekti  (masalan,  korxonaning  yalpi 

yoki  sof  daromadi)  yoki  taqsimlash  natijasi  (masalan,  aholining  oxirgi  daro-

madlari)  bo’lishi  mumkin.  Davlat  byudjeti  daromadlarining  farqlanuvchi  belgisi 

shundan  iboratki,  ular  taqsimlash  natijasi  (byudjetga  to’lovlar)  va  yanada 

taqsimlash  obyekti  (davlat  byudjeti  ichidagi  fondlarni  shakllantirish  va  moliya-

lashtirish)  sifatida  maydonga  chiqadi.  Demak,  davlat  byudjetining  daromadlari 

aniq  ifodalangan    davlat  byudjeti  kategoriyasi  bo’lib,  ularni  shakllantirish  va 

ulardan  foydalanish  taqsimlashning  davlat  byudjeti  mexanizmi  orqali  amalga 

oshiriladi.  

Davlat  byudjeti  daromadlarining  turli  ko’rinishlarini  (qo’shilgan  qiymat 

solig’i,  aksizlar,  daromad  solig’i  va  boshqalar)  davlat  byudjeti  kategoriyalarining 

navbatdagi  ko’rinish-lari  sifatida  talqin  qilish  uchun  asoslar  etarli  emas.  Chunki 

mazmuniga  ko’ra  iqtisodiy  kategoriyalar  obyektiv  bo’lib,  ular  iqtisodiy 

qonunlarning  harakatini  ifodalasa,  ularning  namoyon  bo’lish  shakli  esa,  ma’lum 

darajada, subyektiv bo’lishi mumkin. Shuning uchun ham daromadlarning har bir 

ko’rinishiga tegishli bo’lgan xususiyatlar obyektiv harakatdagi (amaldagi) iqtisodiy 

kategoriyaning  –  davlat  byudjeti  daromadlarining    namoyon  bo’lish,  ifodalanish 

shaklidir. Bu xulosaning to’g’riligini ko’p yillik amaliyot ham tasdiqlaydi.  

Davlat  bor  ekan,  davlat  byudjetiga  to’lovlar  ham  mavjud  bo’ladi.  Lekin 

byudjetga  to’lovlarning  shakli  ma’lum  bir  bosqichda  jamiyatning  oldiga 

qo’yilgan vazifalarga muvofiq ravishda o’zgarib boradi. Tarixiy taraqqiyotning 



256 

ma’lum  bir  bosqichida  byudjetga  to’lovlarning  u  yoki  bu  turi  hal  qiluvchi  rol 

o’ynashi, vaqt o’tishi bilan  esa ular o’z ahamiyatini yo’qotib, boshqa to’lovlar 

bilan  almashtirilishi  mumkin.  Bu  esa,  o’z  navbatida,  davlat  byudjeti 




Download 10,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   540




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish