П. С. Султонов, Б. П. Ахмедов олий ўқув юртлари учун дарслик

Тупроқларнинг радиоактив ифлосланишини олдини олиш учун радиоактив
рудаларни қазиб олиш ва уларни қайта ишлаш, радиоактив моддаларни ишлаб чиқариш ва
улардан фойдаланиш, радиоактив чиқиндиларни сақлаш ва бартараф этиш тартиб
қоидаларига қатъий амал қилиш лозим. Бундан ташқари, бу борада ядровий қирғин
қуролларини ишлаб чиқариш ва синаш жараёнларини тўхтатиш ва чеклаш хам мухим
ахамиятга эга. 
Ерларнинг биологик ифлосланишини олдини олишда чорвачилик чиқитларини
(гўнг, оқава) етарли даражада ишлов бериб зарарсизлантирилгандан сўнг ўғит сифатида
фойдаланиш хамда маиший, озиқ-овқат ва микробиологик саноат чиқиндиларини
тупроқларга тартибсиз ташлашларини чеклаш каби тадбирлар асосий ўрин тутади. Бундан
ташқари, агар оқава сувлар ва уларнинг чўкмалари(ил)дан қишлоқ хўжалигида
фойдаланиладиган бўлса, санитар-гигиеник талабларга қатъий амал қилиниши зарур.
Тупроқларни ортиқча зичланиш ва техниканинг зарарли таъсири(зарби)дан
ҳимоялашда тупроқни чириндига бойитиш, ишлов бериш муддатларини тўғри белгилаш ва
техник воситаларни тўғри танлаш, машина-механизимларнинг тузилишини оптимал-
лаштириш, экинларни ўстириш технологияларини мукаммаллаштириш, ер ва экинларга
ишлов беришни минималлаш ва комплекслаш, экинларни алмашлаб экиш қоидаларига амал
қилиш, сидерат(яшил ўғит)лардан кенг фойдаланиш каби чора-тадбирлар мухим ўрин
тутади.
Ерларни мухофазалаш ва улардан оқилона фойдаланиш йулларидан бири, бу аҳоли
пунктлари, саноат бино ва иншоатлари, электр ва алоқа тармоқлари, қувур йўллари, йўллар,
аэродромлар каби қурилишлар учун иложи борича кам унумдор ва ташландиқ ерларни
ажратишдир. Турли қурилиш жараёнларида тупроқларнинг юза унумдор қатламларини
сақлаб қолиш, тўплаш ва ундан бузилган кам унумли ерларни қайта тиклашда, қурилиш
майдонларини кўкаламзорлаштиришда фойдаланиш лозим.
Антропоген таъсирлар оқибатида бузилган ерларни қайта тиклаш мухим экологик ва
ижтимоий иқтисодий ахамиятга эга масала хисобланади. Бузилган ерларнинг
унумдорлигини ва халқ хўжалигидаги қийматини қайта тиклашга қаратилган мухандис-
техник, гидротехник, биологик ва бошқа чора-тадбирлар мажмуасига-ерларни