P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

SPOT 
yo’ldoshlari 
(Franstiya)
. 
SPOT 
(System 
Probatoire 
D`Observation de la Terre) dasturiga muvofiq Er su’iy yo’ldoshini (ESY) 
ilk bor uchirish 1986 y. fevralida amalga oshirilgan. Hozirgi kunda orbitada 
SPOT 1, 2, 3, 4 va 5 yo’ldoshlari amal qilmoqda. SPOT-3 yo’ldoshi bilan 
aloqa 1996 yilda yo’qolgan edi. Yo’ldoshlar quyoshli-sinxron orbitada 
joylashgan. Hozirda SPOT-5 eng oxirgi va tavsiflari bo’yicha ilg`or 
yo’ldosh hisoblanadi. Yo’ldosh topografik maqsadlar uchun s
tereosuratlar
va relef modellari tuzilishlarini olish uchun yuqori aniqlikdagi stereoskopik 
detektor, va 5 m oq-qora, stereos’yomka rejimida 2,5 m va rangli rejimda 
10 metr imkoniy aniqlik bilan tasvirlar olish imkoniyatini beruvchi yuqori 
imkoniy aniqlikdagi ikkita kameralar (High Resolution Geometric imagers) 
bilan qurollangan. Bundan tashqari, Spot-5 da Vegetation-2 kamerasi 
o’rnatilgan, u qariyb har kuni butun yer yuzasining suratlarini 1 kilometr 
imkoniy aniqlik bilan olish imkoniyatini beradi. 
3.14-rasm. SPOT-5 yo’ldoshi. 

---

98 
SPOT yo’ldoshlari bortida SPOT HRV (High Resolution Visible) ko’p 
elementli skanirlash qurilmalari joylashtirilgan, ular ko’pzonal (fazoviy 
imkoniy aniqlik 20 m, spektral diapazonlar 0,50-0,59, 0,61-0,68, 0,79-0,89 
mkm) va panxromatik (imkoniy aniqligi 10 m) rejimlarda ishlaydi. Yo’ldosh 
bitta joy ustidan har 26 kunda uchib o’tadi, HRV asbobining obzor polosasi 
esa 117 km ni tashkil qiladi. Aslini olganda tag yuzani kuzatish 950 km 
polosada amalga oshirilishi mumkin. Bunga buriladigan ko’zgu yordamida 
erishiladi. SPOT yo’ldoshlarining o’ziga xos xususiyati er yuzasining 
stereotasvirlarini bitta uchastkani ikkita ketma-ket aylanib chiqishda 
s’yomka qilish yo’li bilan olish imkoniyati hisoblanadi. 
3.15-rasm. Gavananing (Kuba) SPOT-4 yo’ldoshining HRV asbobi bilan 
olingan tasviri.