P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

3.3. MZning radiotexnik uslublari 
Umuman olganda aktiv radiolokastiya prinspi quyidagidan iborat. 
Yo’ldoshda antenna yordamida Er tomon yuqori chastotali to’ldirmali 
impulslar yuboradigan peredatchik o’rnatiladi, 3.6-rasm. Shundan so’ng 
pauza bo’ladi, uning davomida aks etgan signallar qabul qilinadi. Agar 
impuls yo’ldoshdan L masofadagi qandaydir M ob’yektdan aks etayotgan 
bo’lsa, u holda aks etgan signal 
∆
t=2L/c 
vaqt intevali o’tib orqaga qaytadi, 
bu erda s – yorug`lik tezligi, 2 ko’paytiruvchisi signal L yo’lini ikki marta: 

---

89 
radiolokatordan ob’yektgacha va ob’yektdan radiolokatorgacha bosib 
o’tishini hisobga oladi. Ob’yekt radiolokatordan qanchalik yiroq bo’lsa, 
∆
t
shunchalik katta bo’ladi. Aks etgan signallarning intensivligi uzoqlikka 
bog`liq va turli ob’yektlar uchun turlichadir, zero ular o’lchamlari va 
elektrofizik tavsiflari bilan farqlanadilar. 
∆
t
ni o’lchab, ob’yektgacha 
bo’lgan masofani topish mumkin. Shunday qilib, radiolokastion texnika 
vositalari bilan uzoqlik bo’yicha skanirlash avtomatik tarzda amalga 
oshiriladi, zero signallar turli ob’yektlardan turlicha vaqtda etib keladi. 
3.6-rasm. Radiolokatorning ishlash sxemasi. 
3.4. Yo’ldoshlardan axborot qabul qilish 
Yo’ldoshlardan axborot qabul qilish uchun mo’ljallangan Erdagi 
stanstiyalar (er stanstiyalari) tayanch-aylanish moslamasili (TAM) 
antennani, radioqabul qurilmasini va axborotni ishlash, saqlash va aks 
ettirish vositalarini o’z ichiga oladi, 3.7-rasm. 
3.7-rasm. Yo’ldoshdan axborot qabul qilish stanstiyasining sxemasi. 
Антенна ва 
КШУ 
 
 
ТАМ