P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

Potensial
Haridorlarning
yuqori foizi
Gullab yashna-
yotgan do`konlar 
demografik
ma’lumotlarini
baholash
Savdo xizmati
ko`rsatish
rayonlari
Gullab
yashnayotgan
do`konlar
O`tkazilgan
so`rov
ma’lumotlari
Demografik
ma’lumotlari
2.29-rasm. Potenstial xaridorlarni aniqlash. 
Yangi do`konni
joylashtirish
uchun eng yahshi
hududlar
Mavjud 
do`konlardan
masofalar
Potensial
xaridorlarning
yuqori foizi
Aholining
yuqori zichligi
Aholi
to`g`risida
ma’lumotlar
Demografik
ma’lumotlar
O’tkazilgan
so`rov natijalari
Savdo xizmati
ko`rsatish
hududlari
Gullab
yashnayotgan
do`konlar
O`tkazilgan
so`rov 
natijalari
Gullab yashna-
yotgan do`konlar
demografik
ma’lumotlarini
2.30-rasm. Yangi magazinni joylashtirish to’g`risidagi masalani yechish 
bosqichlari sxemasi. 
Masala borgan sari tarkibiy qismlarga bo’linib borayotganini payqash 
qiyin emas, shuning uchun diagrammadagi har bir shohcha oxirida 
ma’lumotlar manbai ko’rsatilgan bo’lishi kerak, 2.30-rasm. Bunday 
yondoshuv har bir ob’yektni miqdoriy ta’riflash uchun zarur bo’lgan 
ma’lumotlarni belgilashda yordam beradi. 
Har bir ob’yekt o’zining karta qatlamiga ega bo’lgandan keyin 
potenstial 
xizmat 
ko’rsatish 
rayonlarining 
yagona 
ranglangan 
(darajalangan) kartasini yaratish uchun ob’yektlarni kombinastiyalash 

---

80 
kerak. Buning uchun bir klass qiymatlarini boshqasi bilan solishtirish usuli 
kerak. Bu har bir qatlam yoki tema klasslariga sonli qiymatlar berish yo’li 
bilan hal etiladi. 
Har bir ob’yekt yangi magazin uchun joy sifatida qanchalik 
yaroqliligiga qarab ranglanadi (darajalanadi). Har bir ob’yektga 1 dan 10 
gacha bo’lgan shkala bo’yicha qiymat beramiz, bu erda 10 eng yaxshi 
variantga muvofiq keladi. Ushbu jarayon natijasida yaroqlilik shkalasini 
olamiz. 
Shuningdek ko’rib chiqilmaydigan rayonlarni mustasno qilish uchun 
ishdatiladigan “ma’lumotlar yo’q” yoki “yaroqsiz” klassi ham mavjud. 
Modomiki barcha o’lchovlar bitta sonli shkala bo’yicha berilar ekan, ular 
eng yaroqli joylarni aniqlashda teng ahamiyatga ega bo’ladi. Model 
boshidan aynan shu tarzda yaratiladi, lekin undan keyin, muqobil 
sstenariylarni 
tekshirishda 
ma’lumotlarni 
va 
ularning 
o’zaro 
munosabatlarini bundan keyin o’rganish uchun qatlamlarga yoki 
o’lchovlarga vazniy koeffistientlar qo’llaniladi. Ob’yektlarga yaroqlilik 
shkalasini berish bosqichida shuningdek ob’yektlarni o’lchash va shkalalar 
berish uchun talab etiladigna vositalar va qadamlar batafsilroq belgilanadi. 
Yangi magazin uchun etarli miqdorda xaridorlarni ta’minlash uchun 
aholi zichligi kartasidan foydalanish kerak. Deyarli har qanday stol usti 
GATi berilgan radius ichidagi yashovchilar sonini ko’rsatadigan kartani 
yaratish imkoniyatiga ega. 
Modellashdagi so’nggi qadam “yangi magazin eng yaxshi hududlar” 
yagona o’lchovini olish uchun potenstial xaridorlar, yaroqlilik kartalari, 
aholi kartasi va masofalar kartasini birlashtirishdir. Bu uchala kartalarni 
birga tutashtirsh va uchga bo’lish bilan bajariladi.