P h aydarova

larni albomga chizib oling:
1. Kaltakesakning tashqi ko ‘rinishi;
2. Ichki organlarining umumiy joylashishi;
3. Siydik-tanosil sistemasi organlarining tuzilishi;
4. Qon aylanish sistemasining sxemasi;
5. Kaltakesak bosh miyasining tuzilishi.

---

13-mashg‘ulot. SUDRALIB
YURUVCHILAR SKELETI
O b’ektning sistematik holati
Tip. 
Xordalilar — Chordata
Kenja tip. 
Umurtqalilar — Vertebrata yoki
Bosh skeletlilar 
- Craniata
Katta sinf. 
T o ‘rt oyoqlilar — Tetrapoda
Sinf. 
Sudralib yuruvchilar — Reptilia
Turkum. 
Tangachalilar - Squamata
Kenja turkum. 
Kaltakesaklar — Sauria (Lacertilia)
Vakil. 
Ildam kaltakesak - Lacerta agilis L.
Kerakli materiallar va jihozlar: 
k altakesak, ilon va 
toshbaqaning montaj qilingan skeletlari; kaltakesak tanasining 
turli b o ‘limlari umurtqalari, oldingi va orqa oyoqlari hamda 
kamarlari skeletlari; bosh skeleti, preparoval ninalar. Kaltake­
sak, ilon va toshbaqaning skeletlari, tanasining turli qismidagi 
um urtqalari, bosh skeleti, oyoq skeletlari va kamarlari aks 
ettirilgan jadvallar.
Mashg‘ulotning maqsadi: 
ildam kaltakesak m isolida 
sudra-lib yuruvchilar sinfi vakillarining skeleti tuzilishini 
o ‘rganish.
Ishning mazmuni: 
sudralib yuruvchilaming skeleti suvda 
ham qumqlikda yashovchilarnikiga nisbatan ancha takomil- 
lashgan. Progressiv xususiyatlariga suyak elementlarining yax­
shi rivojlanganligi, oyoqlarining o ‘q skeletiga mustahkam biri- 
kishi ularning quruqlikda yashashga moslashganligi bilan bog‘liq 
ekanligini aytib o ‘tish lozim.
Sudralib yuruvchilar skeletidagi xarakterli xususiyatlardan 
yana biri ularda to ‘sh suyagi va qovurg‘alarning rivojlanganli­
gi tufayli ko‘krak qafasining paydo b o ‘lishidir (ilon va tosh- 
baqalarda bo‘lmaydi).
120

---