Oziq-ovqat texnologiyalari

8-rasm. Refraktometr
1-korpus; 2-termometr; 3-o’lchash prizmasi; 4-yoritish prizmasi; 5-issiq suv berish va qaytarish shtutserlari; 6-o’rtacha dispersiyani aniqlash shkalasi bo’lgan baraban; 7-dispersiyani rostlovchi moslagich; 8-ko’rish trubasi; 9-yoritish va o’lchash prizmalarining moslagichi;
10-refraktometr shkalasini yorituvchi ko’zgu.
O’lchash aniqligi: 210^-4.


Ishning bajarilishi. Moyning sindirish ko’rsatkichini aniqlash uchun uning bir necha tomchisi 3-o’lchash prizmasiga tomizilib, ustiga 4-yoritish prizmasi yopiladi. Namunani ma’lum haroratgacha isitish uchun termostatdan prizmalarga issiq suv beriladi va 2-termometr yordamida harorat nazorat qilinadi. 9-yoritish va o’lchash prizmalarining moslagichi yordamida yorituvchi va o’lchovchi prizmalarni aylantirib, 8-ko’rish trubasidan kuzatib, yorug’lik soyasining chegarasi topiladi.
7-dispersiyani rostlovchi moslagich yordamida uni rangliligi ketkaziladi. Yorug’lik va soya chegarasi okulyar ichidagi chiziqlarning kesishishgan nuqtasiga keltirib, refraktometr shkalasidagi o’lcham olinadi. Bu shkala 10-yorituvchi ko’zgu bilan yoritiladi. Shkalasi ko’rsatkichlarining qiymati 20⁰C haroratga moslangan. Tahlil 5-15⁰C haroratda bajarilsa olingan kattalik 1•10^-4 qiymatga kamaytirilib, 25-35⁰C haroratda bajarilsa aynan shunday qiymatga kichraytiriladi. Tahlil 2-3 marta qaytariladi va o’rtacha natija olinadi. Aniqlash tugagach prizma yuzasi avval efirli paxta bilan so’ng quruq paxta bilan artiladi.


Nazorat savollari:

1. 
   Nur sindirish ko’rsatkichi, absolyut sindirish ko’rsatkichi.
   
2. 
   Yog’lar va yog’ kislotalarning to’yinmaganlik darajasi ortishi bilan sindirish ko’rsatkichini o’zgarishi.
   
3. 
   Sindirish ko’rsatkichi nimalarga bog’liq?