Oziq-ovqat injiniringida modellashtirish va avtomatlashtirish

4- rasm. Texnologik jarayonni avtomatlashtirish sxemasi.

• Yuqori o‘tkazish qobiliyati ega GERS rostlovchi klapanlarining asosiy texnik xususiyatlari (termostat, termouzatkich va elektrouzatgich yordamida boshqariluvchi) 7-jadvalda keltirilgan.

7-jadval
Ijrochi mexanizmlar

	Artikul. utkazuvchanlik tavsifi	Nomi umumiy ma’lumotlar	Tayyorlanishi	Klapanning chizmasi
1	2	3	4	5
1	17761 Chizikliga yakinlashtiruvchi	3 tarmokka buluvchi issik massani 3 tarmokka ajratuvchi klapan CALIS-TS 15; 20 kvs, m^3/soat 2,75; 3,21
2	teng foizli	3 tarmokli termostatik 15; 15; 20 bo‘yicha ajratish yoki bo‘lish uchun klapan CALIS-TS.15; 20 kvs, m^3/soat 3,5; 4,2
3		termoprivod yoki masofadan boshqaruvchi rostlagich bilan birga ishlovchi GERS zonali klapan
4		2 tarmoqli termostatik klapan
5	17760 5X	2 tarmoqli termostatik klapan 15; 20 kvs, m^3/soat 2,9; 3,21
6	17217 TS-V	Muvozanatga keltiruvchi va rostlovchi GERS klapani 15;20; kvs, m^3/soat 1.9; 0.47; 1.00; 3.9
7	12117 5 x	GERS suv (suyuklik) tizimini aniq rostlash uchun ikki tomonli sharli kran 15;20; 25; 32; 40; 50 kvs, m^3/soat 5-50
8	14002-FIX-TS	bosimlar farqini bir xilda rostlovchi qurilma 23 kPA 15;20; 25; 32; 40; 50 m^3/soat 2.66-14.95
9	14006 1x	GERS KOMV1 -klapan- sarfni uzluksiz rostlash uchun rostlagich 15;20; 25; 32; 40; 50 m^3/soat 04.5
10	14037 Teng foizli yoki tugri chizikka yakinlashtiruvchi	GERS 4037 bo‘lakka bo‘lish va ajratuvchi 3-tarmoqli, hamda 2-tarmoqli klapan sifatida ishlatiladigan rostlovchi klapan, 15; 20; 25; 32; 40; 50; m^3/soat 4,0; 6,3; 10; 16; 25; 40
11	Teng foizga yaqinlashuvchi	Zaslonka GERS 4219 50; 65;80;100; 120; 150;200; 250; 300; m^3/soat 91; 206; 436; 660; 1300; 2100; 4100; 6090; 9570

Misol.
Pasterizatsiya - bu mikroorganizmlarning vegetativ shakllarini (termofildan tashqari) suyuq muhitda, oziq-ovqat mahsulotlarini ularni bir martalik va qisqa vaqt davomida 100 °C dan past haroratgacha qizdirish yo'li bilan yo'q qilish jarayoni, odatda ko‘pincha suyuq mahsulotlarni yoki moddalarni 60°C da 60 minutgacha, yoki 70-80°C haroratda 30 daqiqa davomida qizdirish tushuniladi. Ushbu texnologiya XX asrning o‘rtalarida fransuz mikrobiologi Lui Paster tomonidan taklif qilingan bo‘lib, u oziq-ovqat mahsulotlarini dezinfeksiya qilish, shuningdek, ularning yaroqlilik muddatini uzaytirish uchun ishlatiladi.
Oziq-ovqat xom ashyosining turi va xususiyatlariga qarab, turli xil Pasterizatsiya usullari qo‘llaniladi. Uzoq (63-65 °C haroratda 30-40 minut), qisqa (85-90°C haroratda 0,5-1 daqiqa) va tezkor Pasterizatsiya (98°C haroratda bir necha soniya davomida) turlari mavjud. Mahsulot bir necha soniya davomida 100°C dan yuqori haroratgacha qizdirilganda, ultra-Pasterizatsiya haqida gapirish odat tusiga kiradi.
Pasterizatsiya paytida mahsulotda mikroorganizmlarning vegetativ shakllari nobud bo‘ladi, ammo sporalar hayotiy holatda qoladi va qulay sharoitlar paydo bo‘lganda intensiv rivojlana boshlaydi. Shuning uchun Pasterizatsiya qilingan mahsulotlar (sut, pivo, turli xildagi sharbatlar va boshqalar) cheklangan vaqt davomida past haroratlarda saqlanadi. Pasterizatsiya paytida mahsulotlarning ozuqaviy qiymati deyarli o‘zgarmaydi, chunki ta’mi va qimmatli tarkibiy qismlari (vitaminlar, fermentlar) saqlanib qoladi.
Pasterizatsiya mahsulotni sterilizatsiya qilish jarayonidan farq qiladi. Pasterizatsiya paytida asosan psixrotrofik va mezofil sut kislotasi bakteriyalari nobud bo‘ladi, fermentlangan sut mahsulotlarini olish uchun ishlatiladigan termofil sut kislotasi streptokokklari va enterokokklar ularning faolligini pasaytiradi. Pasterizatsiya samaradorligi (Pasterizatsiya qilinganidan keyin sut tarkibidagi mikrofloraning tabiati) asosan Pasterizatsiya oldidan sutni saqlash sharoitlari (xususan, sog'ishdan keyin uning sovutish harorati) bilan belgilanadi.