Озбекстан Республикасы Жокары хам орта арнаулы талим министрлиги Қаракалпак Мамлекетлик Университети

4. ГЛОССАРИЙ.
Авиабилетлер - бир жолаўшыны белгили аралыққа тасыў ушын тариф. Жеке, группа, арнаўлы ҳәм басқа авиабилетлер бар.
Автобус - транспорт қуралы түри, көп орынлы (9-170 жолаўшы), корпусы әдетде вагон типидаги транспорт қуралы.
Агентлик шәртнамасы - туроператор ҳәм турагент ортасында ҳәр бири өзлерине, хызмет көрсеткен саяхатшыларға ҳәм басқа субъектлерге салыстырғанда өз зиммаларига алған миннетлемелерди орынлаў ушын дүзилген рәсмий ҳүжжет, питим.
Аккредитатсия - (лот. Аццредере - исеним билдириў) кепилликли ҳәм / ямаса кепилликли орган тәрепинен белгили бир шахстың ямаса шөлкемдиң дағаза етилген тараўда ислерди орынлаў кепилликине рәсмий тән алыныўы. Мысалы, айырым мәмлекетлердиң виза қағыйдаларына қарай виза алыў ушын тек елшихонада аккредитатсиядан өткен туроператор компаниясы арқалы шақырық қылыў мүмкин.
Америкалық жоба - бул жасаў бахасын есаплаў усылы болып, оған көре бөлме ҳәм күнине үш-еки рет аўқатланыў (пансионат ямаса ярым пансионат) киреди.
Аниматсия - (лот. Аниматио - жанландырыў, аниматсия) дем алыўшылардың коънгил ашыў ҳәм материаллық дем алысларына қаратылған илажлар.
Бийкарлаў - Сапарды быйкарлаў. Бийкарлаў етиў шәртлери шәртнамада нәзерде тутылған.
Апарт-мыйманхана - квартираларда турар жай менен тәмийинленген мыйманхана
Квартиралар - (англичан квартира) мыйманханалар дағы бөлмелер түри, олардың дизайни заманагөй квартираларнинг көринисине жақын, сондай-ақ аўқат таярлаў ушын жайлар (аўқат әдетде бөлме бахасына қосылмайды).
Жаңалаў - (англичан упграде - асырыў, жақсылаў, модернизациялаў) туристдан қосымша төлеўлерди ундирмасдан группаны жаңалаў менен турар жай хызметлерин (бөлмелерди) усыныў.
Атриум - бул жай ишиндеги кийим-кеншек ҳәwли.
Аирбус - 1.жоқары қуўатлы самолёт.
Аеропорт салығы - жолаўшылардан қәлеген мәмлекетке (қалаға) келип ямаса жоънаб кеткеннен кейин ундириладиган аеропорт салығы.
Багаж - (франтсузча багаж) жолаўшының меншиклери, әдетде жолаўшы менен транспорт қуралының бир рейсида алып барылады. Жүк тасыў қаўипсизлиги ушын транспорт шөлкеми жуўапкер болып табылады.
Балнеотерапия - (лот. Балнеум - жуўыныў бөлмесинен) суў процедуралары менен емлеў: тәбий ямаса жасалма минерал суў жәрдеминде душ, жуўыныў бөлмеси, шайыў, суўғарыў, дем алыў ҳәм басқалар.
Жаға хызмети - теңиз ямаса дәря круизининг қатнасыўшысына круиз кемасининг шақырыў портларында болған ўақтында көрсетилетуғын хызметлер комплекси (екскурсиялар, коънгил ашыў ҳәм басқалар).
Бермуд жобасы - бул жасаў бахасын есаплаў усылы болып, оған муўапық баха бөлме ҳәм азанғы шай киреди.
Бизнес-класс бул самолёт дағы отырғышлар қатламы болып, қолайлық дәрежеси бойынша биринши ҳәм економикалық класслар арасында жайласқан.
Жумыс сапары - бул саяхатшының кәсиплик искерлиги менен байланыслы туристик саяхат түри. Әдетде қосымша анық хызметлерди талап етеди: жыйналыс бөлмелери, хаткерият хызметлерин ҳәм басқалар.
Блок чартери - транспорт қуралының белгили бөлегин бир ямаса бир неше үзликсиз ушыўлар ушын кирейге алыў. Шәршемби қағыйда
Ботел - (англичан тилинен қайиқ - қайиқ, кеме ҳәм мыйманхана - мыйманхана, мыйманхана) - жүзиўши мыйманхана.
Боулдеринг - бул спортқа көтерилиўдиң бир түри, қысқа, бирақ жүдә қыйын треклар церияси болып табылады. Басқа басына шығыў түрлеринен айрықша болып есапланыў, жиплер, карабиналар ҳәм басқа қаўипсизлик қуралларындан пайдаланмастән әмелге асырилады.
Резерватсия - белгили бир саяхатшына (жолаўшына) мыйманханалар дағы ямаса транспорт қуралларындағы жайларды, мәденият ҳәм коънгил ашыў мәкемелерине шыпталарды ҳәм басқаларды белгили бир кунга алдынан белгилеў.
Буғанлов (буғанлов) - әдетде верандали мыйманхана дағы бөлек жалан қатлы жай. Әдетде тропик мәмлекетлерде. Буғанлов-чалетнинг қысқы аналоги.
Бутик мыйманхана - (франтсузча бутикдан инглиз бутик мыйманханасы - дүкан, киши дүкан), әдетде, заманагөй, сәнатли ҳәм ексклюзив ретинде жайластырылған киши мыйманхана. Көбинесе тематикалық усылда ислеп шығылған. Итимал, ол белгили бир мыйманханалар тармағына тийисли емес ҳәм дәслепки жойбарға қарай қурылған.
Багпацкер - (англичан бацкпацк - қалта) ғәрезсиз саяхатшы ушын жаргон аты.
Воучер - ҳүжжет тийкарында туристларга пуллық хызметлер көрсетиледи: турар жай, аўқатланыў, екскурсия хызметлерин, транспортда саяхат ҳәм ҳк.
Вежетарйен стол (вегетариан менюсы, вегетариан тамақлары) - (лот. Вегеталис-га қайтады - палыз егинлери ҳәм вегетус - күшли, күшли) ҳайўанот өнимлеринен бөлекан ямаса толық бийкарлаў етиўди тәмийинлейтуғын аўқатланыў системасы.
Ўакебоард - бул актив суў спорты. Спортшын қысқа кең тахтада турған қайиқ тартып алады. Арнаўлы таярланған қайиқ шабандоз арқасында толқын көтереди, оны шабандоз (спортшы -вейкбордчи) шабыў ҳәм ўаокуслар ушын трамплин ретинде ислетиўи мүмкин.
Виза - бул сырт ел ҳүкиметиниң тийисли мәмлекетлериниң бул мәмлекет аймағына кирисиў, шығыў, жасаў ямаса саяхат қылыў ушын арнаўлы рухсаты болып табылады. Көбинесе ол шет ел паспортда рәсмий белги ўаормасында әмелге асырилады.
Самал сöрфü - (англичан самал сöрфü) суў спорты, желкенли арнаўлы тахтада (бемақсад) жүзиў.
Суў шаңғы спорты - бул актив суў спорты, қайиқда тартып алынған спортшының арнаўлы шаңғында турыўы.
Ҳәмме зат (сондай-ақ) - мыйманханалар дағы хизмет көрсетиў системасы, ол жағдайда азық-түлик, ишимликлер (көбинесе жергиликли ислеп шығарыў ) ҳәм көплеген хызмет түрлери қосымша төлеўлерди талап етпейди. Даслеп Цлуб Мед тәрепинен усыныс етилген.
Жәҳән саяхатшылық шөлкеми (ЖСТ, ЖСТ, УНWТО, УНWТО) туризм саласындағы етакчи халық аралық шөлкем, Бирлескен Миллетлер Шөлкеминиң агентлиги.
Жоқары мәусим - бул дем алыў жайының ең үлкен тирбандлиги дәwири. Әдетде, жоқары мәwсимде демалыс бахасы талай жоқары. Шәршемби төмен мәwсим.
Қөлланба бул түрдеги искерлик ушын литсензияланған саяхатшылар менен екскурсиялар өткериў бойынша қәниге.
Туризм ушын глобал етика кодекси - (Англичан тили бойынша Глобал Етикалық Кодекси, соның менен бирге ГЦЕТ) Жәҳән саяхатшылық шөлкеми тәрепинен қабыл етилген етикалық қағыйдалар комплекси.
Голф - (инглиз голфи) тесиклери менен таўсылатуғын белгили муғдардағы жоллар менен белгиленген, орташа дәрежедеги қопал ер майданында топ ҳәм клублар болған спорт ойыны.
Соңғы минуталы екскурсия (соңғы минуталы екскурсия) - екскурсия басланатуғын сәнеге жақын әмелге асырылмайтуғын ҳәм сол себепли арзанластырылган бахаларда (гейде өзине түсер баҳасы бахасынан төменлеў) усыныс етилетуғын тур ямаса оның структуралық бөлеги. Бул контсептсия көбинесе тек маркетинг мақсетинде ислетиледи, " соңғы минуталар" түрлери тек қарыйдарларды тартыў ушын дағаза етиледи.
Қонақларды тексериў - ресторан ямаса барнинг иесине усыныс етилген квитансия. Көбинесе воучер бөлеги ретинде атқарыў етиледи.
Шоънғин - шоънғин. Көбинесе шоънғин нәзерде тутылған. Бөлек шоънғин сөзлигине қаранг
Шоънғин операторы (шоънғин операторы) - шоънғин саласында саяхатшылық өнимин қәлиплестириў, тарғиб қылыў ҳәм сатыў менен шуғылланатуғын саяхатшылық компаниясы ямаса жалғыз тәртип деги исбилермен. Россияның ең ири шоънғин операторларынан бири бул Москваның АС-Травел компаниясы.
Бажыхана декларатсиясы - турист шегараны кесип өтиўде толдыратуғын, багаж, туристнинг валютасы ҳәм басқалар туўрысындағы мағлыўматларды өз ишине алған ҳүжжет.
Пешиндан кейин - пияда саяхат ушын бир күн, сол ўақыт ишинде группа өз орнында қалады.
Комиссия шәртнамасы - бул шәртнамалық мунасәбетлердиң бир түри, оған көре бир тәреп (комиссионер) екинши тәреп (комитент) атынан бир ямаса бир неше питимди өз атынан, лекин комитент есабынан әмелге асырыўды өз мойнына алады.
Туристик хизмет көрсетиў шәртнамасы - туристик хызметти (туристик) қарыйдар ҳәм хызметлер пакетин әмелге асыратуғын туристик компания ортасындағы шәртлесиў. Шәртнама жазба түрде дүзиледи ҳәм шәртнаманың зәрүрли шәртлерин, сондай-ақ сотилаётган хызметлер комплекси, усақлап сатыў бахалары ҳәм төлеў тәртиби туўрысындағы исенимли мағлыўматларды өз ишине алады, соның менен бирге екскурсияни шөлкемлестириў ҳәм өткериўде тәреплердиң өз-ара ҳуқықлары ҳәм миннетлемелерин белгилейди.
Қосымша хызметлер - сатып алынған тийкарғы хызметлердиң көлеми ҳәм дизиминен асып кететуғын ҳәм туристлар тәрепинен бул хызметлерден пайдаланилетуғын орында қосымша түрде толықнатуғын хызметлердиң дизими ҳәм көлеми.
Саяхат шеклери - бул нақ ақшаға алмастырилетуғын банк төлеў қуралы. Саяхатчиларнинг шеклерин беретуғын банклер, егер бул шеклер келилик, жоқ етиў ҳәм т.б. себепли жоғалса, пулни толық қайтарып берилиўин кепилликлейди.
Европа жобасы - бул жасаў бахасын есаплаў усылы болып, оған көре баха тек бөлме, аўқат жоқ.
Англичан азанғы шай - Яғымлы азанғы шай әдетде мыйwе шербети, жамбон ҳәм мәйек, түсти, сариёг ъ, мурабба ҳәм кофе ямаса шайды өз ишине алады.
Континентал азанғы шай - кофе ямаса шай, шербет, руло, сариёг ъва мураббадан ибарат кийим-кеншек азанғы шай.
Жасыл коридор - мәжбурий бажыхана декларатсиясына киритилмеген затларды алып өтиўде шегараны кесип өткел.
Жеке екскурсия - турар жай хызметлерин, аўқатланыў, көшириў, екскурсия ҳәм коънгилочар программаны өз ишине алған бир ямаса бир неше саяхатшы тәрепинен өз қәлеўине көре буйыртпа етилген, белгили бир туристик хызметлер комплекси болған саяхат. Кишкентай - (англичан тилинен. Инфант) саяхатшылық бизнесинде гөдектиң жаргони менен белгилениўи.
Инфраструктура - (лот. Инфра - төменде, астында ҳәм дүзилиси) - бул тийкарғы структураны қурайтуғын ҳәм / ямаса ислеўин тәмийинлейтуғын өз-ара байланыслы хызмет көрсетиўши инфратузилмалар комплекси. Арнаўлы бир аймақ ушын инфратузилма жоллар, автотураргоҳлар, канализация канализациясы, канализация, санитария -тесисат, електр енергиясы ҳәм басқалардан ибарат - жақсы жасаў ушын зәрүр болған барлық затлар.
Каботаж бахасы - (франтсузча каботаждан) бул мәмлекет ишинде саяхат қылып атырған белгили бир мәмлекет халқы ушын чегирмали баха.
Цаёнинг - суў қуралларындан пайдаланмастән суў костюмлари менен тог ъдарёлари ҳәм палапартишлик бойлап түсиў.
Китинг, ките сöрф - (англичан тилинен ките - ките) адамды арнаўлы параглидер - ките (уçуртма) менен тартып алыў. Қар ямаса муз үстинде тартыўда ҳәр қандай жылысыў жардеминден пайдаланыў мүмкин - тог ъёки әпиўайы шаңғылар, сноуборд ҳәм басқалар. Суўда тартып алып атырғанда, арнаўлы тахта ислетиледи - китебоард - самал сöрфüнде бемақсаднинг аналоги. Китсурфингнинг белгили жайлары: шама менен. Барацай (Филиппин), Муи Не курорти (Ветнам), Кабарет қолтықы (Доминикан Республикасы) ҳәм басқалар.
Караоке - (япон тилинен кара - бос ҳәм оке - оркестр) - бул жәмәәтлик ойын-күлкиниң бир түри, қосықларды тайын ҳалда жырлаў. Атқарыўшы екраннан қосық сөзлерин оның сеслер уйғынлығыына сәйкес ҳалда оқыйды.
Келиў картасы - турист тәрепинен басқа мәмлекетке келипн кейин толдырылған ҳәм шегара бажыхана постида усыныс етилген ўаорма.
Туроператорлар каталогы - бул оператор тәрепинен усыныс етилетуғын ексклюзив саяхатлар, мыйманханалар ҳәм басқалардың характеристикаларын өз ишине алған информация ҳәм реклама қолланбасы.
Мыйманханалар (мыйманханалар) қатламы - бул ымаратлар, материаллық-техникалықа үскенелери, усыныс атырған хызметлердиң ассортименти ҳәм сапасы ҳәм хизмет көрсетиў дәрежесине қойылатуғын талаплар комплекси тийкарында мыйманхана (мыйманхана) дәрежесин баҳалаў. Жулдызлар менен тайпалардың ең кең тарқалған белгилениўи: бирдан бешгача.
Катеринг - (англичан аўқатланыў - улыўма аўқатланыў) кафе ямаса ресторан сыртында азық-түлик ҳәм ишимликлер менен тәмийинлеў
Кемпинг - аўылда ямаса дем алыў зонасында жайласқан автотуристлар ушын лагер (жазғы үйлер, әпиўайы жағдайға ие болған шатырлар ҳәм басқалар).
Клублардың дем алыў системасы - дем алыўшылар белгили бир клуб ағзалары болған система (ағзалық әдетде жыллық ағзалық бадалларини төлеўди нәзерде тутады). Тимешаре схемалары клуб системаларында белгили.
Клуб мыйманханасы - клубдың дем алыў системасы ағзаларын қабыл ететуғын мыйманхана.
Комбинатсияланған шыпта - еки ямаса одан артық транспорт қуралларындан пайдаланған ҳалда саяхат ушын шыпта (мысалы, самолёт -қайиқ, поезд -автобус ҳәм басқалар).
Комиссия (комиссия) - туроператорлар ямаса транспорт компаниялары тәрепинен туристик өнимди сатыў ушын өз агентлерине усыныс ететуғын қатаң сумма ямаса сатыў бахасының бир бөлеги ретинде пул.
Бөлме хызмети - ханаға азық-түлик, ишимликлер, жазыўмалар ҳәм басқаларды жеткизип бериў бойынша мыйманхана хызметлерин.
Елшихонанинг консуллик бөлими - қабыл етиўши мәмлекет аймағында консуллик ўазыйпаларын атқаратуғын елшихонанинг бөлинди. Ол жергиликли ҳүкимет менен байланысларды орнатады, пуқараларға хизмет көрсетиў, олардың мәселелерин нызамшылық шеңберинде шешиў ҳәм ҳүжжетлерди (визалар, паспортлар, нотариал ҳүжжетлер, гүўалықлар ҳәм басқаларды) қайта ислеў менен шуғылланады.
Континентал жоба - бул жасаў бахасын есаплаў усылы болып, оған муўапық баха бөлме ҳәм континентал азанғы шай киреди.
Коттец - (англичан жазғы үй) әдетде мәмлекет, көбинесе киши ер участкасына ие болған еки қабатлы турар -жай жайы. Көбинесе бир шаңарақ ушын мөлшерленген.
Кошер кестеси (кошер азық-түлик) - кошер - еврейлердиң азық-түлик өнимлерине муўапықлығы туўрысындағы нызамлар талапларына жуўап бериў. Азық-түликте тутыныў қылыў қадаған етилген ҳайўанлар, қус ҳәм басқалардың жоқ екенлиги, шарба буйымларын сойыўдың белгили бир дәстүр усылына әмел қылыў, гөш ҳәм сутли тамақларды қатаң ажыратыў, Фисиҳ (Пасха) байрамын өткериў кепиллик берилген.
Круиз - бул текғана ҳәрекетлениў ушын, бәлки ўақтынша жасаў, аўқатланыў ҳәм хизмет көрсетиў ушын транспорт жардеминден пайдаланған саяхатшылық сапары. Сайттың теңиз круизларига арналған бөлимине қаранг
Дем алыў мәканы - (немисча Курорт - шыпабахш жай) тәбий айрықшалықларға ие, емлеў, саламатландырыў ҳәм рекреатсия мақсетлерине уйқас аймақ.
Лагун - (Италиялық лагуна) теңиз менен тар буўаз менен байланысқан, ямаса материк / арал қирғоғи ҳәм түкириў / риф аралығинда жайласқан ямаса атолл ишинде жайласқан тәбий суў ҳәуизи.
Жуўапкерликтиң шегарасы - қамсызландырыў шәртнамасында көрсетилген қамсызландырыў суммасы, оның шеңберинде қамсызландырыўлайтуғын қамсызландырыў етдиретуғын ҳәм (ямаса) үшинши шахслар алдында жуўапкер болады ), қамсызландырыў табанының мүмкин болған максимал муғдары.
Лобби - (англичан лобби - зал, қабылхона) қонақларды қабыллаў, безатиш ҳәм дем алыў ушын мыйманхана рети келгендеде, әдетде қабылхона ўаормасында ямаса өтирадиган жайлар менен үскенелестирилген үлкен зал. Қабылхонада көбинесе лобби бар бар. Лобби бар - мыйманхана қабылхонасидаги бар.
Лофт - (англичан тилинен лофт - чердақ) ханада ашық жататуғын дәреже (аралық). Мыйманхана бөлмелеринде лофтлар қосымша ҳәм / ямаса балалар ётоқлари ушын ислетилиўи мүмкин.
Жөнелис - саяхатшылар ямаса транспорт қураллары ушын алдынан белгиленген жөнелис.
Медициналық туризм - бул туризм тури болып табылады, оның мақсети орнықлы жасаў жайыннан сыртда медициналық хызметлерди алдыларр.
Туризм менежери - (англичан тилинен менежер - менежер) туристик өнимди қәлиплестириў, сатыў ҳәм қоллап-қуўатлаў бойынша искерликти әмелге асыратуғын туризм саласындағы қәниге. Туризм менежериниң ўазыйпалары туристик компанияның профилинен (туроператор ямаса турагент), оның көлеминден, технологиялық процесслердиң дүзилиси ҳәм қәнигеликлашув дәрежесинден ҳәм басқалардан сезилерли дәрежеде парық етеди. Әдетде менежер өзиниң тар бағдарын басқаради, оның ишинде керекли мағлыўматларды максимал дәрежеде иелейди. Туризм менежерине қойылатуғын талаплар: жәмиетшилик, ең жоқары стресске шыдамлылық, қәпелимде машқалаларди қысқа ўақыт ишинде, жумыс кестеинен чиқмасдан шешиў қәбилети.
Кем мәwсим - бул белгили бир регионда ең кем саяхатшылық ҳәрекети дәwири.
Минипар - алкоголлы ҳәм алкоголсыз ишимликлер болған хана дағы киши шолан. Әдетде қосымша ғәрежетлер орнына.
Өзгертирилген америкалық жоба - жасаў бахасын есаплаў усылы, оған көре бахаға бөлме ҳәм күнине еки тамақ (азанғы шай ҳәм түслық ямаса азанғы шай ҳәм кешки аўқат) киреди.
Мотел - бул автомобил саяхатшыларына хызмет көрсететуғын мыйманхана.
Көргезбе жоқ екенлиги - туристнинг турар-жай ымаратларына жойбарластырылған келиў күнинде ҳақыйқаттан да келмеўи ямаса буйыртпада көрсетилген келиў күнинен 24 саат алдын әмелге асырылған буйыртпаны быйкарлаў.
Кем мәwсим - бул дем алыў жайының ең белгили болмаған дәwири. Әдетде минимал бахалар менен характерленеди.
Бөлмелер саны - белгили бир мыйманхана, регион ямаса мыйманханалар тармағындағы барлық мыйманханалар комплекси ҳәм басқалар. Бул бөлмелер саны ҳәм сыйыныўы менен характерленеди.
Багаж ушын төлеў - бул авиакомпания тәрепинен бийпул тасыў ушын қабыл етилген багажнинг максимал салмағы ҳәм / ямаса көлеми. Бахалар жолаўшылар орындиғининг класына қарай парық етиўи мүмкин.
Хостел - бул шекленген хызметке ие бюджетли мыйманхана. Әдетде пияда саяхат ететуғын жаслар ушын мөлшерленген ҳәм басқалар.
ОВИР - (визалар ҳәм дизимнен өтиў бөлиминиң қысқартпасы) - улыўма пуқаралық сырт ел паспортларын шығаратуғын шөлкем.
Таныстырыў (реклама, информация) фам-тур (фам-трип, фам-тоур) - бул туристик агентликлер ҳәм (ямаса) авиакомпания хызметкерлери ушын белгили туристик жөнелислер ҳәм орайлар менен танысыў мақсетинде ташкил етилген жеңилликли ямаса бийпул саяхат.
Отель (мыйманхана) - (франтсузча мыйманхана) саяхатчиларни ўақтынша жайластырыў ушын мөлшерленген бөлек жай ямаса ымаратлар комплекси. Көбинесе клиентлерге үскенелестирилген бөлмелер - ҳәр түрлы тайпа дағы бөлмелер усыныс етиледи. Қолайлық дәрежесине, усыныс атырған хызметлерге ҳәм басқа критеряларға қарай, мыйманханаларға да түрли тайпалар ажратылыўы мүмкин. Мыйманханалардың ең белгили классификациясы жулдызлар системасы болып, ол жағдайда мыйманханалар дәрежеси бирдан бешгача болған жулдызлар санына қарай белгиленеди.
Ашық шыпта - ашық ушыў сәнеси болған шыпта. Бундай шыпта жәрдеминде жолаўшы кейинги ўақытқа шыпта брон етиўи мүмкин.
Усыныс - (лот. Офферо ден - мен усыныс етемен) шәртлерди көрсеткен ҳалда питим дүзиў ушын рәсмий усыныс.
Пакетли тур (пакетли тур) бул хызметлердиң белгили бир комплексин (транспорт, турар жай, аўқатланыў, екскурсиялар ҳәм басқалар) өз ишине алған екскурсия болып, оның улыўма сатыў мəниси оның елементлери бахасына тең.
Пах - бул туристик бизнесде бир турист (жолаўшы) ушын жаргонли термин.
Пансионат - 1. мыйманханада (маршрутда) күн даўамында саяхатшын толық тәмийинлеў. 2. қонақлар иеси ямаса шаңарағы тәрепинен хызмет көрсететуғын, әдетде бир бынада жасайтуғынлық киши жеке мыйманхана (5-10 ханалы).
Пенсия - бул дем алыўшылар ушын ҳәр тәреплеме қоллап -қуўатланатуғын дем алыў үйи ямаса мыйманханасы.
Парасаилинг - моторлы қайиққа жып менен байланысқан парасаилинг.
Паром - суў ҳәwизлерин (теңизлер, буўазлар ҳәм басқаларды) кесип өтиўде жолаўшылар ҳәм транспорт қуралларын (автомобиллер, темир жол вагонлари ҳәм басқаларды) тасыў ушын арнаўлы үскенелестирилген өзи жүретуғын кема болып табылады.
Паспорт - (франтсуз паспорты сөзбе-сөз " кирисиў ушын пасс") иесиниң шахсын ҳәм пуқаралығын тастыйықлайтуғын ҳүкимет ҳүжжети. Паспортлардың айырым түрлери:
Туристик (турақлы) - пуқараға сырт елге саяхат қылыў ушын бериледи
Хызмет (рәсмий) - белгили бир шеңберге (мысалы, дипломатик ўәкилханалар хызметкерлерине) дипломатик иммунитетке ие болмаған шахсларға бериледи
Дипломатик - дипломатлар, консуллик хызметкерлери ҳәм олардың шаңарақларына бериледи. Әдетде иесиниң дипломатик иммунитетке ие екенлигин аңлатады.
Ўақтыншалық - паспорт жоғалғанда бериледи.
Коллектив - бирге саяхат қылып атырған бир группа адамларға бериледи.
Шаңарақ - иесиниң шаңарақ ағзаларына бериледи.
Россия Федератсиясида еки түрдеги паспорт қабыл етиледи: деп аталмиш. Россияда иесиниң жеке гүўалығы ўазыйпасын атқаратуғын Россия пуқарасының " ишки" паспорты ҳәм тийкарғы ўазийпасы мәмлекет сыртында Россия пуқарасының шахсын тастыйықлаў болған сырт ел паспорты.
Ҳәдден тыс салмақлық - жолаўшы тәрепинен қосымша түрде толықнатуғын, тасыўшы тәрепинен белгиленген нормалардың артықша салмағы ҳәм / ямаса өлшемлери.
Төбелик мәwсими, әдетде жоқары мәwсимде, демалыстың ең қызғын дәwири. Әдетде мүмкин болған ең жоқары бахалар менен характерленеди.
Пикник - (англичан пикник) ишимликлер менен бирге ашық ҳаўада дем алыў
Сыйлық туристик сертификаты - (латынша сертифицо - тастыйықлайман) рәсмий ҳүжжет, иесиниң туристик хызметлерге болған ҳуқықларын тастыйықлайтуғын ҳәм сыйлық ретинде пайдаланыўға мөлшерленген сертификат. Сайттың саяхат сыйлықлары сертификатларына арналған бөлеги
Буйыртпаны тастыйықлаў (бронни тастыйықлаў) - мыйманхананың буйыртпаны қабыллаў ҳәм орынлаўға разылығы туўрысында рәсмий жуўабы.
Қамсызландырыў полиси - арнаўлы бир шәртлер тийкарында қамсызландырыў шәртнамасы дүзилгенлигин тастыйықлайтуғын ҳүжжет. Сиясат қамсызландырыў шәртнамасы бар екенлигин ҳуқықый дәлили болып хызмет етеди ҳәм егер керек болса, судқа усыныс етилиўи мүмкин.
Ярым пансионат (ҲБ, ярым пансионат) - саяхатшын бөлме ҳәм күнине еки рет аўқат менен тәмийинлеў: азанғы шай ҳәм түслық ямаса кешки аўқат.
Қоңыраў порты - бул теңиз жолаўшы кемасининг маршрути менен тәмийинленген аралық тоқтап қалыў жайы.
Порт божлари - теңиз, дәря ямаса аеропорттан өтиўде жолаўшылардан алынатуғын салық.
Бартга шығыў паспорты - жолаўшыларға ҳаўа ҳәм теңиз бағдарларында берилетуғын карта, олар бартга түскенде қадағалаў хызметине тапсырыўлары керек.
Елшихона - елши басшылығындағы белгили бир мәмлекеттиң басқа мәмлекет баслығы жанындағы турақлы дипломатик ўәкилханасы
Хост - ўақтыншалық жасаў жайына келген саяхатшылардилық қабыл етиўши шөлкем ямаса жалғыз тәртип деги исбилермен. Хостинг хызметлерин әдетде ваучер тийкарында усыныс етиледи.
Туўрыдан-туўры ушыў - аралық қоныў сонда да, басқа самолётқа топырдан, еки анық ноқат арасындағы ушыў.
Воучер - бул бағдардағы хызметлер ушын төлеўди тастыйықлайтуғын ҳүжжет ҳәм бул хызметлерди усыныў ушын тыйкар болып табылады.
Шығыў ўақыты - күнниң басланыўы (таўысыўы) моменти (әдетде саат 12 де), одан алдын мыйманхана клиенти хананы босатиши ямаса кейинги түн ушын толық ямаса бөлекан төлеўи шәрт.
Рафтинг - автоуловлар менен үскенеленбеген қайиқларда, катамаранларда ямаса рафтларда (көбинесе исикириладиган) дәряларда рафтинг.
Үзликсиз ушыў - бул илгери дағаза етилген кестеге муўапық белгиленген мүддет даўамында турақлы түрде әмелге асырилатуғын ушыў. Шәршемби қағыйда
Шағым - бул туристларнинг пуллық ҳәм усыныс етилетуғын хызметлер ортасындағы парқ ҳаққында баянаты. Шағым тийкарында протокол дүзиледи. Егер сәйкес келмеў ўаактлари тастыйықланған болса, етказилган зәлелди ораў керек.
Рекреатсион туризм - бул туризм түри, оның мақсети, исбилерменлик туризмидан айрықша болып есапланыў, дем алыс болып табылады. Рекреатсион туризм түрлерин төмендегилер деп атаў мүмкин: ден саўлықты сақлаў, тәлим ҳәм спорт түрлери, соның менен бирге олардың комбинатсиялары.
Қабыллаў (қабыллаў) - қонақларды қабыллаў, дизимнен өткериў ҳәм дизимнен өткериў ушын мыйманханалар дағы улыўма бөлме ямаса бөлме, соның менен бирге бөлме гилтлерин қабыллаў ҳәм бериў ҳәм мыйманхана қонақлары ушын ҳәр түрлы түрдеги тапсырмаларды орынлаў ушын гезекчини табыў.
Ротел - мобил мыйманхана автомобили
Көркем онерория тийкарынан тәбий (ықлым, минерал суў, ылай) ҳәм ўаизиотерапия, диета ҳәм режим менен емлеў ушын емлеў-профилактика шөлкеми болып табылады.
Сапары - аң қылыў ямаса жергиликли тәбияатты үйрениў ушын саяхат.
Цитй тоур - (англичан қала сапары) турар жайды туристик саяхатлар. Әдетде транспорт ҳәм жоллама киреди.
Сноркелинг (сноркелинг) - нықап менен жүзиў ҳәм қалаш менен жүзиў. Сноўбоард - арнаўлы үскенелестирилген тахтада тог ъён бағирларидан таў шаңғы.
Снацк бар (снацк бар) - (англичан снацк - жеңил атыşтырмалык ҳәм бар) снацк бар, буфет, атыşтырмалыклар таңлаўын усыныс етиўши киши кафе.
Жолдас - саяхатшылық компаниясының жумысшысы, оның ўазыйпаларына туристларни маршрут бойлап гүзетип барыў, турар жай, аўқатланыў ҳәм транспортты шөлкемлестириў киреди.
Тоқтап қалыў жайы - (англичан тоқтап қалыў) келиў күни ямаса жолаўшының сораўина қарай ушыўдың жоқ екенлиги себепли, жөнеў жайы ҳәм адреси ортасындағы жөнелисте узақ (24 сааттан артық) тоқтап турыў.
Жоқары дүзылыў - бул белгили бир структура структуралық елемент ретинде киритилген үстки дүзылыў. Дем алыў зонасы ушын үскене мыйманханалар ҳәм басқа туристик турар жайлар, ресторанлар, дүканлар, коънгил ашыў жайлары (кинотеатрлар, театрлар, музейлер, көркем галереялар, контсерт заллари, клублар, дискотекалар ҳәм басқалар), темир жол станциялары ҳәм басқалардан ибарат.
Тимешаре - (англичан ўақыт менен болыўыш - бөлинетуғын ўақыт) белгили бир мыйманханада (пансионат, квартирада) белгили ўақыт даўамында (әдетде бир-еки ҳәпте) ханадан пайдаланыў ҳуқықын узақ мүддет сатып алыў; усының менен бирге, қағыйда жол мененде, ўақыт алмасинуви иелерине дем алыў жайларын өзгертиўге мүмкиншилик беретуғын алмасинув ушын шараятлар жаратылады ; транспорт ғәрежетлери ўақтын тастыйықлайтуғын төлеўге қосылмайды.
Салықсыз - бир қатар мәмлекетлерде сырт елликлер товарларды сатып алыў ҳәм кирип қылыўда қосылған баҳа салығын бөлекан қайтарыў системасы. Қағыйда жол мененде, ол белгили муғдардағы товарларды сатып алып атырғанда үлкен дүканларда қолланылады. Пулни шегарадан отип атырғанда ямаса орнықлы жасаў жайында қайтарыў мүмкин.
Талассотерапия - теңиз суўы, ылай ҳәм суў өсимлиги қәсиетлеринен пайдаланған ҳалда емлениў.
Бажыхана божи - бул шегарадан өткен айырым товарлардан алынатуғын салық.
Тариф - айырым хызметлер ушын төлеў ставкасы
Таплесс - (англичан таплесс - тепасиз) шөмилиў костюми (көйлек, сутйен). Бирпара мәмлекетлерде усыныс етилмейди ямаса қадаған етнмайди.
Транзит - жолаўшыларды аралық мәмлекет арқалы өткериў.
Трансфер - (англичан трансфер - ҳәрекетлениўши) ушырасыў ҳәм саяхатшын белгили бир жайға гүзетип барыў, туристни туристик орай ишинде ҳәр қандай тасыў, мысалы, аеропорттан мыйманханаға өтиў.
Трансфер трансфер менен бирдей. "Т" таўысыўы менен вариант ўарантсуз тилинен келеди ҳәм көбинесе ўаинанс саласында қолланылады (пул өткермаси), лекин туристларни жеткизип бериўди де аңлатыўы мүмкин.
Треккинг - урыс қатнасыўшысылар ушын арнаўлы таярлықты талап етпейтуғын қопал ерлерде сейил етиў.
Екскурсия - турар жай, транспорт, туристлар ушын аўқатланыў, екскурсия хызметлерин, соның менен бирге екскурсия-дилмашлар хызметлерин ҳәм саяхат мақсетине қарай басқа хызметлер комплекси. Жеке ҳәм топарый түрлер бар.
Туристик агент - туристик өнимди тарғиб қылыў ҳәм сатыў бойынша искерликти әмелге асырыўшы юридикалық ямаса жалғыз тәртип деги исбилермен.
Туристик база - бул раўажланған тәбияат туризми тараўлары дағы шөлкем болып, мыйманхана ҳәм жақын әтирап дағы туристик илажлардың шөлкемлестириўшиси ўазыйпаларын бирлестиради.
Туризм - пуқаралардың орнықлы жасаў жайларынан дем алыў, тәлим, кәсиплик, бизнес, спорт, диний ҳәм басқа мақсетлер ушын мәмлекетте ямаса ўақтынша жасаў жайында пуллық искерлик менен шуғылланмастән ўақтынша жоънаб кетиўлери.
Турист - ўақтынша жасаў жайына дем алыў, тәлим, кәсип-өнер, бизнес, спорт, диний ҳәм басқа мақсетлерде избе-из 24 сааттан 6 айғаша пуллық искерлик менен шуғылланмастән келетуғын ямаса кеминде бир кеше-кундузни өткеретуғын пуқара.
Саяхатшылық компаниясы (саяхатшылық агентлиги, туристик компания) - саяхатшылық хызметлерин сотадиган юридикалық ямаса жалғыз тәртип деги исбилермен. Туристик ўаирмалар туристик агентликлер ҳәм туроператорларға бөлинеди. Соның менен бирге, саяхатшылық агентлиги ҳәм туроператорлық искерлигин бирлестириў мүмкин.
Туроператор - туристик өнимди қәлиплестириў, тарғиб қылыў ҳәм сатыў ушын литсензия тийкарында искерлик жүргизетуғын юридикалық ямаса жалғыз тәртип деги исбилермен. Россияның белгили туроператорларынан бири бул АЦ-саяхатшылық компаниясы.
Ултра алл инцлусиве (УАИ, Ултра алл инцлусиве) - бул турар жай бахасына күн даўамында атыşтырмалыклар ҳәм импорт етилген алкоголлы ишимликлер (лекин класстан тысқары) өз ишине алған кеңейтирилген ҳәр тәреплеме хизмет көрсетиў системасы. Бул хызмет системасындағы хызметлердиң группасы мыйманханаға қарай күтә үлкен парық етеди.
Парсы -мажор - (франтсузча парсы -мажор - парсы -мажор), оның жүз болыўына миннетлемедиң атқарылыўы ушын жуўапкер тәреп тосқынлық ете алмаған ҳәм екиншисиниң әўметсиз болыўына себеп болған жағдай (мысалы, урыс, тәбийғий апат ҳәм басқалар).
Сүўрет сапары - ҳайўанларды тәбий жасаў жайларында сүўретке алыў мақсетинде саяхат.
Чартеринг - екипаж менен транспорт қуралын кирейге алыў.
Фуникуляр - (франтсуз ўауницулаире. Лот. Фуницулус - жып) қысқа аралыққа жолаўшылар ҳәм жүклерди тик көтерилиў арқалы алып өтиўге мөлшерленген транспорт қуралы, телеферик.
Шаңараққа тийисли суите - (инглиз шаңарағынан - шаңараққа тийисли ҳәм суите) бөлек ётоқ бөлмелери болған, лекин улыўма жуўыныў бөлмесили шаңараққа тийисли бөлме.
Ҳоспител - (англичан ҳоспител ўаром ҳоспитал - ҳоспитал ҳәм ҳотел - мыйманхана) турар жай, емлениў ҳәм ден саўлықты сақлаў процедуралары ушын мөлшерленген, яғный мыйманхана, поликлиника ҳәм көркем онерорий ўазыйпаларын бирлестирген шөлкем. Дүнядағы биринши мыйманкешлик Филиппинде мәмлекеттиң медициналық туризмни раўажландырыў программасы шеңберинде жүзеге келиў етилип атыр.
Хостел - бул киши хызметлер комплексине ие болған мыйманхана түри.
Мыйманханалар (мыйманханалар) шынжыры (шынжыры) - жәмәәтлик бизнести жүргизетуғын ҳәм шынжыр басқарыўы тиккелей басқарыўы астындағы мыйманханалар топары. Көбинесе оларды бир бренд бирлестиради.
Чартер - жойбарластырылған ушыў ушын екипаж менен транспорт қуралын кирейге алыў. Чартер рейслари әдетде әпиўайы (үзликсиз) рейсларга қарағанда арзанлаў.
Чалет - (франтсузча тог ъуйи) таўлық аўыл үйи усылындағы коттеж
Шуттле (шуттле сервице, шуттле-басс) - (англичан шуттле - шатл) транспорт (автобус, паром, самолёт ҳәм басқалар), көбинесе қысқа аралықты басып өтеди.
Буфет бул ресторан ҳәм кафеларда өз-өзине хизмет көрсетиўдиң бир түри болып, қонақлардың орташа бир ақша орнына залда усынылып атырғанлар арасындан өзлери қәлеген тамақларды алыўлары менен характерленеди.
Шенген визаси (Шенген) - (Люксембург дағы аўыл аты менен) виза әмел қылыў мүддети даўамында Шенген мәмлекетлери аймағы арқалы еркин жүриў мүмкиншилигин жарататуғын бирден-бир виза.
Сатып алыў саяхаты - бул белгили бир түрдеги товарларды сатып алыўдан ибарат болған саяхатшылық сапары.
Екскурсия - (лот. Ехцурсио - екскурсия) тәлим, мәдений-ағартыўшылық ҳәм басқа мақсетлерде жәмәәтлик ямаса индивидуал түрде дыққатқа ийе жайларға, музейлерге ҳәм басқаларға келиў.