|
7-tema : Turizm salasında isbilermenlik sub'ektin shólkemlestiriw.
1. Joybarlawdıń mánisi
2. Finanslıq joybarlaw.
3. Biznesti joybarlaw
4. Turistik kompaniyanıń biznes-jobası
1. Joybarlawdıń mánisi
Joybarlaw – kárxanada satıw bazarı ushın zárúrli bolǵan barlıq sharayat hám ayrıqshalıqlardı hár tárepleme esapqa alatuǵın quramalı process. Odan aldın rawajlanıw strategiyası hám kompaniyanıń ámeldegi bolıw filosofiyası islep shıǵıladı.
Kompaniyanıń filosofiyası klientler, aktsiyadorlar, húkimet hám jámiyet menen óz-ara baylanısda islew usılın sáwlelendiredi jáne onıń bar ekenligin tiykarǵı maqseti menen ańlatpalanadı.
Kárxana strategiyası - bul tiykarǵı maqsetlerge eriwiladigan, háreket baǵdarı belgilenetuǵın hám bul maqsetlerge erisiw ushın zárúr bolǵan resurslar anıqlanatuǵın qaǵıydalar hám texnikaler kompleksi bolıp tabıladı. Kárxana strategiyasın islep shıǵıwda tómendegi tiykarǵı sorawlardı qáliplestiriw hám olarǵa juwap alıw kerek:
• kárxananı rawajlandırıwdıń ústin turatuǵın baǵdarları hám baǵdarları ;
• kapital hám resurslarǵa mútajlik;
• bazar jáne onıń segmentleri;
• rentabellik natiyjeliligi.
Joybarlaw kárxananıń keleshektegi rawajlanıwın aldınan kóriw imkaniyatın beredi; óz resurslarini aqılǵa say joybarlaw; bankrotlik qáwipinen saqlanıw ; bazar sharayatlarına uyqas túrde ónimlerdi waqıtında jańalaw hám jetilistiriw, xızmetler dizimin toltırıw hám sapasın asırıw ; sawda bazarların keńeytiw; hálsiz táreplerin anıqlaw.
Joybarlaw principlerı:
• turaqlılıq ;
• ilimiy xarakter;
• maqul túsetuǵınlıq ;
• nátiyjelililik;
• etakchi baylanıslar hám olardı ámelge asırıwdıń ústinligi;
• óz-ara baylanıslılıq hám muwapıqlastırıw.
Joybarlawdıń tiykarǵı wazıypaları:
• joqarı sapalı turistik ónim hám xızmetler sebepli satıw kólemin hám bazar úlesin asırıwda ;
• turistik kompaniyanıń finanslıq turaqlılıǵındı hám básekichilardan joqarı kapital rentabelligini támiyinlew.
Joybarlaw tómendegi kriteryalarǵa muwapıq klassifikaciyalanadı:
waqıt menen
uzaq múddetli (5 jıl hám odan artıq múddetke);
orta múddetli (1 jıldan 5 jılǵa shekem);
qısqa múddetli (1 jılǵa shekem);
ob'ekt boyınsha
kárxana jobası ;
strukturalıq bólindi;
belgili bir atqarıwshı ;
qamrovi boyınsha
jeke (iskerliginiń ayırım tarawları );
ulıwma (pútkil kárxana iskerligi);
túrleri boyınsha
strategiyalıq (jańa múmkinshiliklerdi izlew);
taktik (belgili shártlerdi jaratıw );
operativ (múmkinshiliklerdi ámelge asırıw );
joybarlaw temasında
maqset (maqsetlerdi anıqlaw );
joybarlaw qarjları (materiallıq, miynet, finanslıq, informaciya resursları );
programmalıq támiynat (islep shıǵarıw hám satıw programmaları );
háreketlerdi joybarlaw (arnawlı satıwlar, kóp dárejeli marketing).
Sońǵı jıllarda strategiyalıq joybarlaw ústin turatuǵın áhmiyetke iye bolıp atır. Bunnan tısqarı, kárxana ishinde ol hár qanday basqa joybarlaw ushın tiykar bolıp xızmet etedi. Bul shólkem maqsetlerine erisiw ushın zárúr bolǵan strategiyalardı islep shıǵıw boyınsha qararlar hám háreketler kompleksi bolıp tabıladı. Strategiyalıq qararlar ob'ekti hám soǵan muwapıq sayaxatshılıq shólkemi ushın strategiyalıq jobalardı islep shıǵıw tovarlar, baxalar, shólkemdiń islep shıǵarıw faktorları bazarları menen óz-ara tásiri, onıń finans bazarları daǵı minez-qulqları, sırtqı ekonomikalıq hám investitsiya iskerligi, xızmetkerlerdi xoshametlew hám tólew uqıpsızlıǵı (qarızdarlıq ) dıń aldın alıw.
Joybarlaw procesiniń, sonıń menen birge jobalardıń ózleriniń ekonomikalıq iskerliginiń real sharayatlarına muwapıqlıǵı, tiykarınan, alınǵan maǵlıwmatlardıń waqıtında, anıqlıǵı hám tolıqlıǵı menen belgilenedi. Informaciyanı qollap-quwatlaw, sonıń menen birge, jobalardıń haqıyqıylıǵın asırıw quralı esaplanadı. Sol sebepli maǵlıwmat, onı jıynaw usılları hám qayta islew usılları úlken áhmiyetke ıyelewi kerek.
Usınıń menen birge, joybarlastırılǵan dizim túrleriniń hár biri xarakterli parqlarǵa iye, olar tiykarınan:
• anıq belgilengen joybarlastırıw aralıǵı ;
• parıqlaw dárejesi hám joybarlaw kórsetkishleri sanı ;
• ǵárejetler hám islep shıǵarıw nátiyjelerin esaplawdıń anıqlıq dárejesi;
• joba atqarıwshıları ortasında wazıypalardı bólistiriw tártibi.
Joybarlaw aralıǵı qanshellilik keń bolsa, joba parametrlerinde uǵımsızlıq dárejesi sonshalıq joqarı boladı.
Bunnan tısqarı, ámeldegi, uzaq múddetli hám strategiyalıq joybarlawdı ajrating. Bul klassifikaciya shártli esaplanadı, sebebi parq juwmaqlawshı nátiyje waqıtına tuwrı keledi hám joybarlaw ob'ekti, qaǵıyda jol menende, ózgermeydi.
Joybarlaw tómendegi jollar menen muwapıqlastırıladı hám shólkemlestiriledi :
• joqarıdan tómenge (buzılıw ). Menejer maqset hám wazıypalardı, maqsetli kórsetkishlerdi anıqlaydı (payda alıw ushın);
• tómenden joqarıǵa (birigiw) - teris process;
• qarsı joybarlaw - birinshi hám ekinshisiniń simbiozi - eń nátiyjeli usıl.
Joybarlaw usılları :
• balanslar betasi;
• tártipke soluvchi;
• programmalıq.
Informaciyalastırıw dáwirinde bir qatar kompaniyalardıń joybarlaw jumıslarınıń tiykarǵı bólegin avtomatlastırıwǵa múmkinshilik beretuǵın programmalıq ónimler payda boldı.
Jobalardı ekonomikalıq tiykarlash zárúrshiligi indikatorlar sistemasın aldınan belgilep beredi, atap aytqanda:
muǵdarlıq kórsetkishler (tolıq bahalar ):
Satıw kólemi;
xızmetkerler sanı ;
mıynet haqı fondı ;
payda muǵdarı ;
ǵárejetler;
sayaxatshılar, dıqqatqa iye jaylar, túnew hám taǵı basqalar sanı ;
sapa kórsetkishleri (salıstırmalı ) óndiristiń ekonomikalıq natiyjeliligin, onıń individual faktorların ańlatadı :
miynet ónimliligi;
aktivlerdiń rentabelligi;
ónim sapası, xizmet kórsetiw hám basqalar.
Joybarlaw procesi tómendegi basqıshlardı óz ishine aladı:
• kárxananıń jergilikli hám global maqsetlerin anıqlaw ;
• kárxananıń ishki hám sırtqı ortalıǵın analiz qılıw ;
• alternativ variantlardı izlew;
• boljaw hám eń jaqsı alternativani bahalaw ;
• qarar qabıllaw, joybarlastırılǵan maqsetlerdi belgilew;
• rejaning ámelde islep shıǵilıwı.
Házirde turistik kompaniyanıń ekonomikalıq rawajlanıw rejesin, atap aytqanda bul joba bólimleri sanın dúziwdiń rásmiy tastıyıqlanǵan metodikası joq.
Joba dúzilisi:
islep shıǵarıw programması. Bul dúzilgen shártnamalar hám pitimler tiykarında islep shıǵılǵan turistik ónimdiń kólemi, assortimenti, assortimenti hám sapasına tiyisli ilimiy tiykarlanǵan rejeli maqset retinde túsiniledi. Islep shıǵarıw programmasın islep shıǵıw ushın tiykar tómendegiler:
marketing izertlewleri nátiyjeleri;
buyırtpalar portfeli;
islep shıǵarıw quwatları hám resursları bar ekenligi;
ǵárejetler jobası ;
miynet hám kadrlar jobası ;
investitsiya jobası ;
miynet komandasınıń social rawajlanıw jobası ;
finanslıq joba.
Rejenin bul bólimlerinen geyparaları bul qóllanbanıń tiyisli baplarında talqılaw etiledi. Bas rejaning ulıwmalastıratuǵın hám juwmaqlawshı bólegi bolǵan finanslıq joba tuwrısında tolıqlaw toqtalamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
