Озбекстан Республикасы Жокары хам орта арнаулы талим министрлиги Қаракалпак Мамлекетлик Университети

3. Biznesti joybarlaw
Kóplegen kárxanalarda ámeldegi joybarlaw menen bir qatarda biznes-joba islep shigılıp atır - keleshektegi joybardıń barlıq tiykarǵı táreplerin xarakteristikalaytuǵın hám tıykarlaytuǵın hújjet, kárxana dus keliwi múmkin bolǵan máseleler hám olardı sheshiw jollıq analiz etildi. Bunnan tısqarı, bul maqsetke erisiw ushın strategiya hám minez-qulqlar taktikasini islep shıǵıwǵa, joybardı yamasa ilajnı ámelge asırıwda finanslıq nátiyjelerdi anıqlawǵa múmkinshilik beredi.
Jáhán ámeliyatında biznes-jobalardı tayarlawǵa hár qıylı jantasıwlar bar. Ózbekstanda biznes-jobalardıń tómendegi túrleri ajralıp turadı, olardıń hár biri ayriqsha ayrıqshalıqlarǵa iye:
ishki (jańa islengen kompaniya ushın da, ámeldegi bolǵan ushın da dúzilgen);
qarjı;
aylanba aqshalardı toltırıw ushın kreditler alıw;
finanslıq salamatlandırıw.
Kommerciya shólkemleri tárepinen rawajlanıw prognozların, biznesti rawajlandırıw jobaların, investitsiya joybarlarınıń biznes-jobaların islep shıǵıw, tastıyıqlaw tártibi hám múddetleri kommerciya shólkemlerin rawajlandırıw prognozların islep shıǵıw, tastıyıqlaw, ekspertizadan ótkeriw, muwapıqlastırıw hám ámelge asırıw tuwrısındaǵı qaǵıyda menen belgilenedi. 5 jıl, olardı bir jılǵa rawajlandırıw boyınsha biznes-jobalar, investitsiya joybarlarınıń biznes-jobaları.
Rawajlanıw prognozları olardı rawajlandırıw boyınsha sohaviy usınıslarǵa muwapıq, hár 5 jılda bir ret eki aylıq múddet dawamında menejerlerdiń buyrıǵı tiykarında olarǵa keyingi Ózbekstan Respublikasın sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıw programmalarınıń kórsetkishlerin alıp kelgennen keyin dúziledi. 5 jıl.
Biznesti rawajlandırıw jobaları hár jılı islep shıǵıladı.
Investitsiya joybarları boyınsha biznes-jobalar - nızam hújjetlerinde belgilengen jaǵdaylarda, bul joybarlardı ámelge asırıw baslanıwınan úsh aydan keshiktirmey, Ekonomika ministrligi reglamentına muwapıq. Olardı tekseriw tártibi 1091-sanlı Qaǵıyda menen de belgilenedi.
Biznes-jobalar shólkemler tárepinen ǵárezsiz túrde yamasa autsorsing tárepinen dúziledi (shártnama tiykarında ); basshıları tárepinen tastıyıqlanǵan.
Turist ushın biznes-joba dúziw modeli
kárxanalar
Bas bet beti (muqabası)
1. Juwmaq.
2. Turizm biznesi, kárxana, tovarlar, xızmetler.
3. Bazardı úyreniw hám analiz qılıw.
4. Marketing jobası.
5. Islep shıǵarıw jobası.
6. Shólkem, menejment, xızmetkerler.
7. Huqıqıy joba.
8. Xaterlerdi bahalaw hám qamsızlandırıw qılıw.
9. Finanslıq támiynlew strategiyası.
Rezyume, eger ol biznes-rejanin ayriqsha ózgesheligi bolsa -de, aqırǵı ret dúzilgen. Ol tómendegi maǵlıwmatlardı usınıwı kerek: turistik ónimdiń maqseti, finanslıq támiynlew dárekleri, bul ónim raqiplerdin ónimlerinen qanday parıq etedi yamasa parıq etedi hám ne ushın qarıydarlar onı satıp alıwdı qálesedi. Hám aqır-aqıbetde, joybardan kutilgan finanslıq nátiyjeler xarakterlenedi.
Ekinshi bólimde turizm biznesi jumıslarınıń jaǵdayı tuwrısında túsinik berilgen (házirgi jaǵdaydı bahalaw hám analiz qılıw, rawajlanıw tendentsiyaları hám jolların anıqlaw tiykarında); turistik kárxanalar túrleri, olardıń shólkemlestirilgen-huqıqıy formaları, qánigeliklashuvi tuwrısında; turizmning ústin turatuǵın túrleri tuwrısında.
Turistik kárxana haqqındaǵı tiykarǵı maǵlıwmatlar onıń turmıs ciklınıń barlıq basqıshlarında qásiyetlerin óz ishine aladı:
• at;
• múlk forması ;
• Mánzil;
• ólshemleri;
• iskerlik;
• ámeldegi jaǵday ;
• islew shártleri (sırtqı hám ishki);
• iskerlikke tásir etiwshi faktorlar.
Bunnan tısqarı, avtor turistik ónimler hám xızmetlerdiń qásiyetleri, olardıń bazar daǵı múmkinshilikleri, olardıń básekishiler ónimlerinen qanday parıq etiwi, rawajlanıw keleshekleri qanday ekenligi haqqında maǵlıwmat beredi.
Eger jańa islengen sayaxatshılıq kárxanası ushın biznes-joba dúzilgen bolsa, ol jaǵdayda onı jaratıw ideyasın rawajlandırıw procesi xarakterlenedi, onıń iskerliginiń tiykarǵı baǵdarları xarakterlenedi, tabısqa isenim sebepleri tiykarlanadı, bul tarawdaǵı tiykarlawshiler belgilengen.
Úshinshi bólim turistik xızmetler bazarın, onıń dúzilisin, segmentatsiyasini, bazarda kompaniya ónimi hám xızmetleriniń úlesin tolıq hám tolıq xarakteristikalawǵa arnalǵan. Bazar sharayatında kárxananıń keleshekleri ashıp berildi. Qarıydarlar, básekishiler, biznes serikleriniń qásiyetleri berilgen.
Tórtinshi bólim tómendegi máselelerge qaratılǵan:
• marketing strategiyası ;
• kompaniya jáne onıń tovarları hám xızmetlerin tuwrısında jámiyetshilik pikirin qáliplestiriw;
• tavar aylanbası usılları hám kanalları ;
• satıwdı xoshametlew formaları hám usılları ;
• reklama ;
• baxalar.
Besinshi bólimdiń tiykarǵı waziypası - turistik firma kerekli muǵdardaǵı kerekli sapalı tovarlardı óndiriske ılayıqlıǵın tastıyıqlaw bolıp tabıladı.
Altınshı bólim tómendegilerdi suwretleydi:
kompaniyanıń shólkemlestirilgen strukturası ;
kompaniya basshıları hám direktorlar sovetiniń wazıypaları hám minnetlemeleri;
múlkshilik quramı hám investorlar;
kadrlardı tańlaw hám xoshametlew:
nomer;
qánigelerge bolǵan mútajlik;
oqıtıw ;
miynetke aqsha tólew formaları hám sistemaları ;
onı tólew ǵárejetleri.
Jetinshi bólim tómendegilerdi óz ishine aladı:
• turistik kompaniyanıń huqıqıy mártebesi;
• múlk forması ;
• huqıq buzıwlardıń aldın alıw ;
• huqıqıy hújjetlerdi rásmiylestiriw;
• nızamlı dawalardan túsetuǵın dáramatlar hám ǵárejetler.
Segizinshi bólimde belgilengen maqsetke erisiwde uǵımsızlıq dárejesi bahalanadı hám tiykarlanadı, kárxana dus keliwi múmkin bolǵan xaterlerdiń tiykarǵı túrleri, olardıń dárekleri analiz etiledi, xaterlerdiń aldın alıw hám pul joytıwların kemeytiw boyınsha ilajlar usınıs etiledi hám qamsızlandırıw ǵárejetleri támiyinlenedi.
Toǵızınshı bólim aldınǵı barlıq bólimlerdi ulıwmalastıradı hám olardı baha tárepinen usınıs etedi, yaǵnıy:
• payda hám zálel;
• kredit jobası ;
• uzaq múddetli finanslıq támiynlew jobası ;
• islep shıǵarıw ǵárejetleri;
• ónim assortimenti boyınsha satıw kólemi;
• kárxana balansı ;
• paydanı bólistiriw;
• ustav fondini qáliplestiriw hám odan paydalanıw ;
• naq pul jobası ;
• kárxananıń finanslıq kórsetkishleri;
• finanslıq támiynlew strategiyası ;
• joybardı finanslıq támiynlew ushın zárúr bolǵan aqshalar ;
• olardı alıw dárekleri;
• oraw múddeti.
Biznes-joba potencialı, anıqlıǵı, izbe-izligi, izbe-izligi, ápiwayılıǵı, anıqlıǵı, isentiriwshenligi, natiyjeliligi menen ajralıp turıwı kerek.
Turistik kárxananıń finanslıq iskerligin nátiyjeli basqarıwǵa finanslıq xızmetti shólkemlestiriw - kárxananı basqarıw sistemasında funktsiyalardı atqaratuǵın strukturalıq bólindi járdem beredi. Onıń iskerliginiń tiykarǵı baǵdarları finanslıq joybarlaw, operatsion hám qadaǵalaw -analiz jumısları esaplanadı. Dúzilisi hám sanı kárxananıń shólkemlestirilgen-huqıqıy formasına, islep shıǵarıw kólemine, xızmetkerlerdiń ulıwma sanına hám iskerlik ózgeshelikine baylanıslı.
Sonday etip, finanslıq xızmet strukturalıq tárepten tómendegishe ańlatılıwı múmkin:
iri sayaxatshılıq kárxanalarında - finans direktorı yamasa bas finanslıq menejer basshılıǵındaǵı finans bólimi;
ortada - finans bólimi (bólim) tárepinen atqarılatuǵın funktsiyalar baǵdarları boyınsha kiretuǵın gruppalar (ekonomikalıq analiz toparı, klientler menen esap -kitap toparı hám basqalar );
kishi biznesde finans jumısları finans hám sawda bólimi yamasa buxgalteriya bólimi quramında finans sektorı tárepinen ámelge asırılıwı múmkin.
Kárxananıń finanslıq jaǵdayı bul bólim xızmetkerleriniń ilmiy tájriybesi hám kásiplik uqıpına baylanıslı, sebebi xızmet óz hám tartılǵan kapitaldan eń nátiyjeli paydalanıw hám paydanı maksimal dárejede asırıw maqsetinde finanslıq aǵıslardı basqarıwdı quraydı, kórsetkishler sistemasınan paydalanǵan halda ka’rxana finanslıq esabatlardı analiz qılıw tiykarında strategiya hám taktikasini belgileydi.