“O’zbekistonda uchraydigan sutemizuvchilar,ovlanadigan vakillari,kasallik tarqatuvchi va noyob turlari”

Itlar (Canidae) oilasi vakillari o'rtacha kattalikda, gavdasining uzunligi 40 sm dan 160 sm gacha boradi, oyoqlari uzun. yugurishga moslashgan. barmoqlariga tayanib yuradi, tumshug'i cho‘ziq. Tishlari kesuvchi tipda, qoziq tishlari yaxshi rivojlangan. Itlarning tishlari 42 ta.5 ta turi O'zbekistonda uchraydi. Ular asosan hayvonlar,ba'zilari o'limtiklar bilan oziqlanadi. Itlar oMasining ko'pchilik turlari monogom, yiliga bir marta tug'adi. Bo‘g‘ozlik davri 50- 80 kun. 3-8 ta bola tug’adi.
Bo‘rilar ham MDH da keng tarqalgan respublikamizda cho'llarda,o'qaylarda, tog' va tog'oldi hududlarda uchraydi. Ular yil bo'yi jUft bo'lib yashaydi. Har bir bo'ri oilasining muayyan yashash maydoni bo'ladi va ular bu yashash mavdonini qo'riqlaydi. Bo'rilar asosan kechasi ov qiladi. Ulaming vazni 40-50 kg keladi.
Chiyabo'rilar, asosan, Kavkazda va O'rta Osiyoning ba'zi hududlarida tarqalgan. O'zbekistonda ko'proq daryo bo'ylaridagi to'qaylarda, vohalarda va tog'oldi hududlarda uchraydi. Ular tunda ov qiladi.Ko'proq qushlar va ulamig tuxumlari, sudralib yuruvchilar, kemiruvchilar va hasharotlar bilan oziqlanadi. Xonadonlardagi parrandalarga ham hujum qiladi.
Toq tuyoqlilar (Perissodactyla) turkumi. Otlar (Equidae) oilasi vakillarining faqat uchinchi barmog'i yaxshi rivojlangan. 2- va 4-barmoqolaridan rudement saqlangan. Ular tez yuguruvchi hayvonlar hisoblanadi. Otlar oilasining zebralar, eshak- |ar va otlar urug'lari bor. Otlar asosan poda bo'lib yashaydi. Ular ochiq joyda keng tarqalgan. Tug'ish davri 11 oy (340 kun), 25-40 yil yashaydi.
Juft tuyoqlilar turkumiga 150 tadan 174 tagacha tur kiradi, MDHda 22 ta turi, shu jumladan O'zbekistonda 9 ta turi uchraydi.
Kavsh qaytarmaydiganlar (Nonruminantia) kenja turkumiga har xil kattalikdagi, tanasi og’ir. bo'yni, oyoqlari va dumi kalta, terisi qalin juft tuyoqlilar kiradi. Kavsh qaytarmaydiganlar kenja turkumiga 3 ta oila (suv ayg'irlari, to‘ng‘izlar. pekarlar) va 10 dan ortiq tur kiradi.MDHda. shu jumladan, O'zbekistonda bitta turi, ya'ni to’ng'iz (Susscrofa) uchraydi. Ulaming qoziq tishlari yirik, kuchli rivojlangan. doimo o'sib turadi, oziq tishlari bo’rtmali, oshqozoni birmuncha sodda tuzilgan va ovqat chaynalish uchun og'izga qaytarilmavdi.