O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

Ona tili
MAVZU : Kiritmalar


MAQSAD: A) ta’limiy maqsad - O’quvchilarga mavzu haqida bilim berish
B) tarbiyaviy maqsad –o’quvchilarqalbida hamkorlik ,do’stlik tuyg’ularini sinngdirish
C) rivojlantiruvchi maqsad – Gapning uyushiq bo’laklaridan nutqda o’rinli foydalanish
DARS TURI: umumlashtiruvchi
USLUB: an’anavuy
JIHOZ:darslik
DARSNING BORISHI:
I. Tashkiliy davr : A) salomlashish
. B) davomatni aniqlash
II. UY VAZIFASINI SO’RASH
A)Mashqlar orqali.


254- mashq. Tinish belgilarini qo'yib ko'chiring, ajratil-
gan aniqlovchilarni topib, tagiga chizing.
1. Siyrak daraxtli ikkinchi bir tepalikda bir necha kishilarning ayol va erkaklarning qorasi ko'rindi. (O.) 2. Ulardan biri ko'zoynakli keksa hammadan keyin qolib uzoq suhbatlashdi. (R.F.) 3. O'zim injenerman; O'zbekistonning Sizning yurtingizning ta'rifini eshitganman. ( Gazetadan)


B)Savollar orqalli


1.Ajratilgan Hol bo'laklarning gapdagi xizmati, aytilishi va yozilishi haqida gapiring.
2.Ajratilgan to'ldiruvchi qanday xususiyatlarga ega?
3.Ajratilgan aniqlovchi qaysi maqsadlarda qo'llanadi?
III.YANGI MAVZU BAYONI
Yuqoridagi gaplarda ajratib ko'rsatilgan qismlar kiritmalar deyiladi. Kiritmalar gapning, xususan, matnning umumiy mazmuniga aloqador bo'lsa-da, gapdagi biror bo'lak bilan hokim- tobelik aloqasiga kirmaydi, shuning uchun ular gapdagi boshqa bo'laklardan yozuvda vergul, tire, ba'zan qavslar bilan, talaffuzda esa kichik to'xtamlar bilan ajratiladi.
Kiritmalar so'zlovchining o'zi bayon etayotgan fikriga munosabati (ishonchi, gumoni, tasdig'i, inkori v. h.), fikrning birovga nisbatlanishi (mansubligi, aloqadorligi), o'z fikri tarkibiy qismlarining ahamiyatliligi darajasi (birinchidan, ikkinchidan v.h.), fikriga va uning tarkibiy qismlariga doir bayon etadigan qo'shimcha axboroti yoki izohi kabi rang-barang ma'nolarni ifodalaydi.
Kiritmalar barcha bo'laklar kabi sodda va murakkab bo'ladi. Sodda kiritmalar so'zlar va so'z-gaplar bilan, murakkab kiritmalar esa so'z birikmalari, kengaygan birikmalar va gaplar bilan ifo­dalanadi.