O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

IV.MUSTAHKAMLASH


A)Mashqlar orqali.


252-mashq. Berilgan gaplardagi ajratilgan bo'laklarning qaysi gap
bo'lagiga oidligini ayting.
1. Dadam shu atrofdan — qishloqning chiqaverishidan — do'kon qidirdi. (A.Q.J 2. Orqada tikka turganyoshgina yigit, Mamadali, o'zini odamlarning orasiga oldi. (A.Q.J 3. Unsin uchun, bechora qiz uchun, bu qanday mudhish motam! (O.J 4. Cho'pon otadan bir chaqirimcha pastlikda, Bo'zsuvning naq bo'yida, uch-to'rt tup jiyda o'sgan bir xilvat joy bor. (O.Yo.J 5. Bektemirga, sobiq sodda cho'ponga, komandirning fikri g'oyat yoqdi (O.J
253-mashq. O'qing. Ajratilgan bo'laklarni topib, turini belgilang.
Ajratilgan aniqlovchi, ajratilgan to'ldiruvchi, ajratilgan holli gaplarni alohida-alohida ko'chiring.
1. ...Bu kampir Toshkentda ishlaydigan o'g'linikida bir oy turib, yana qishloqqa, boshqa bolalari, nevaralari huzuriga ketayotgan ekan. (M. Salom) 2. Axir uning, Vohidning ham o'ziga yarasha obro'si, yigitlik g'ururi, izzat-nafsi bor-ku! (O.Yo.) 3. Mana hozir ham Akromning yolg'iz unga, Sayyoraga, tanish bo'lgan bo'lakcha bir samimiyat to'la xatini o'qirkan, ...tomog'iga bir nima kelib tiqildi. (O. Yo.) 4. Seryoja — oddiy, navqiron, mard yigit — o'rtoqlari uchun jonini fido qildi. (Sh.R.) 5. Otam — Rustam Jo'rayev — maktabda biologiyadan dars beradi. 6. Endi ular faqat birgina sayilni — dushman ustidan g'alaba qilingan kun tantanasini — umid qiladilar. (Sh.R.)


B)Savollar orqali
1.Ajratilgan Hol bo'laklarning gapdagi xizmati, aytilishi va yozilishi haqida gapiring.
2.Ajratilgan to'ldiruvchi qanday xususiyatlarga ega?
3.Ajratilgan aniqlovchi qaysi maqsadlarda qo'llanadi?

V.BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
VI.UYGA VAZIFA
254- mashq. Tinish belgilarini qo'yib ko'chiring, ajratil-
gan aniqlovchilarni topib, tagiga chizing.
1. Siyrak daraxtli ikkinchi bir tepalikda bir necha kishilarning ayol va erkaklarning qorasi ko'rindi. (O.) 2. Ulardan biri ko'zoynakli keksa hammadan keyin qolib uzoq suhbatlashdi. (R.F.) 3. O'zim injenerman; O'zbekistonning Sizning yurtingizning ta'rifini eshitganman. ( Gazetadan)