O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

MAQSAD: A) ta’limiy maqsad - O’quvchilarga mavzu haqida bilim berish
B) tarbiyaviy maqsad –O’quvchilar qalbida dostlik tuyug’ularini tarbiyalash
C) rivojlantiruvchi maqsad –ulardan nutqda o’rinli foydalanish

DARS TURI: umumlashtiruvchi
USLUB: an’anavuy
JIHOZ:darslik
DARSNING BORISHI:
I. Tashkiliy davr : A) salomlashish
. B) davomatni aniqlash
II. UY VAZIFASINI SO’RASH
A)Mashqlar orqali.
116- mashq. Arava katta tol tagida to'xtashi bilan shu yerdagi ko'cha devori yonida o'tirgan odam o'rnidan turib keldi . gapidagi bo'laklarni aniqlang.


B)Savollar orqalli
1.Gaplar bo'laklarga qanday belgilariga ko'ra ajratiladi?
2.Kesim va egaga ta 'rif bering.
3.To'ldiruvchi, aniqlovchi va hoi nega ikkinchi darajali bo'lak deyiladi?
III.YANGI MAVZU BAYONI
Kesim gap markazi bo'lib, u tasdiq-inkor, zamon, mayl, shaxs-son ma'nolarini ifodalab keladi, hukmni ifodalaydi va gapning boshqa bo'laklarini o'z atrolida birlashtiradi.
SO Bilib oling. Gapni yuzaga keltirish, fikrni ifodalash jihatidan kesimning gapdagi ahamiyati juda katta. U hukmni ifodalovchi, gapning asosiy belgilarini ko'rsatuvchi eng muhim bo'lakdir. Gapda ega ham, ikkinchi darajali bo'laklar (to'ldimvchi, aniqlovchi, hoi) ham bevosita yoki bilvosita kesimga bog'lanadi.
Kesim nima qildi? nima qilyapti? nima qiladi? (ba'zan nechanchi? qanday?) kabi so'roqlarga javob bo'ladi.
Kesim qaysi turkum so'zlari bilan ifodalanishiga ko'ra ikki xil: fe'l kesim, ot kesim.


Kesim tuzilishiga ko'ra ikki xil bo'ladi: sodda kesim va murakkab kesim.

IV.MUSTAHKAMLASH
A)Mashqlar orqali.
117-mashq. Cho'mildik, crgashdi, sevinasizmi, ko'chirib olgan edingiz, so'radilar, olib chiqing fe'l shakllarini kesim vazifasida qo'llab gaplar tuzing.
118-mashq. Tarkibi ega — aniqlovchi — to'ldiruvchi — hoi — kesim
bo'lgan gaplar tuzing. Tuzgan gapingizda ularning tartibini o'zgartirish mumkin yoki mumkin emasligini ayting

3. 
   savollar orqali
   

1.Gapning hosil bo'lishida kesimning o'rni va ahamiyati haqida so 'zlang.
2.Gapda kesim bo'lak bo'lmasa, fikr ifodalanadimi?
3.«Kesim — gapning markazi» deganda nimani tushunasiz?
4.Qaysi turkum so'zlari bilan ifodalanishiga ko'ra kesim necha xil?
5.Kesimning tuzilishiga ko'ra turlarini ayting.

V.BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
VI.UYGA VAZIFA


119 - mashq. Uyga vazifa. Bir she'riy to'rtlik tanlang va undagi kesim
bo'laklarni aniqlang.
MAVZU Fe’l kesim va ot kesim