«O’zbekiston temir yo’llari» datk

Yordamchi mashinalar.
Yordamchi mashinalarni tashqi qarovdan 
o’tqazish elektr mashinalarining ostovlari va kompressorlarni fundament 
va 
karkasga 
qotirilishini 
tekshiruvdan 
o’tqazishdan 
iborat; 
fundamentlarning o’zini qotirilishi, karkaslarning qotirilishi va ulardagi 
darzlar aniqlanadi. Shamollatgichlarni qarovdan o’tqazishda uning 
gupchagini dvigatel valiga qotirilish mustahkamligi va kuraklarini rotor 
halqalariga 
o’rnatish mustahkamligi tekshiriladi. Kompressorlarda 
karterdagi moy sathi va karterdan moy tomchilanayotganligi tekshiriladi. 
E-500 kompressorlarida moy sathi quyish bo’g’izining chetidan 10...15 
mm pastroq, KT-6 kompressorida esa moy ko’rsatgich belgisining 
chegarasida bo’lishi kerak. Bu kompressorda davriy ravishda birlashtirish 
muftasining qotirilish boltlari tortilishi va reduktor karterini qotirilishi 
tekshirib turiladi. 
Motor-nasos transformatori (ETST-63/10)da moy flyanets zichlamasi 
yoki qutining qisgichlaridan tomchilamasligi kerak. 
Yordamchi mashinalar dvigatelining elektr qismlariga qarov xuddi 
tortuv elektr dvigateli kabi bo’ladi. Asinxron dvigatellarini ekspluatatsiya-
da lyukni ochmasdan faqat ko’rinadigan qismi qarovdan o’tkaziladi va 
elektrovozlarning rolikli podshipniklari har bitta JT-1dan so’ng moylanadi. 
Har bir JT-1 da faza chimdalagichlari (расщепитель) aylanishlar 
relesi, shuningdek, motor generator aylanishlar sonining cheklagichi 
qarovdan o’tkaziladi. Kollektor lyuklarining to’ri yopilgan bo’lsa, ularni 

---

41 
ishlatishga ruxsat etilmaydi, to’rlarning qulfi ishonchli bo’lishi kerak. 
Mashina korpusining lyukga yaqinroq joyida "Ko’tarib qo’yilgan tok qabul 
qilgichda ochilmasin, xavfli" degan yozuv bo’lishi kerak. 
O’zi shamollatadigan yordamchi elektr mashinalarida shamollatgich-
ning holati va qotirilishi nazoratdan o’tkaziladi. Buning uchun 
elektrovozlarning rejali ta’mirlarida dvigatelning shamollatish to’rlaridan 
biri yechib olinadi. Shamollatgich qotirish boltlari qarovdan o’tkaziladi va 
bolg’a dastasi bilan urib, uning qotirilishi tekshiriladi. Shamollatgich diski 
yakorga nisbatan bo’ylama va ko’ndalang siljishga ega bo’lmasa, uning 
ko’nimi mustahkam ekanligiga guvohlik beradi. 
Elektrovozni tortuv elektr dvigateli yoki yordamchi mashinalarning
bitta nosozligi bilan ham depodan chiqarish ta’qiqlanadi. Bunday holatda 
nosozliklarga: 
- izolyatsiyaning teshilishi, zanjirning uzilishi (jumladan, yakor 
o’ramining bitta simi uzilgan bo’lsa ham); 
- kommutatsiyaning buzilishi natijasida doiraviy alanganing hosil 
bo’lishi; 
- cho’tka apparati ishining buzilishi; 
- bandajlarning chuvalanishi; 
- o’ramlar qarshiligining me’yordan past bo’lishi; 
- mikonit konusining kuyishi yoki uning yuzasi yoyni o’tishi natijasida 
qattiq kirlanishi; 
- kronshteyn izolyatsiyasining darz yoki 
uzilib 
ketishi; 
- yoyni izolyator bo’yicha o’tish izlari mavjudligi (uzunligi bo’yicha 
20% dan ortiq) yoki yoyni cho’tka ushlagichning plastmassa kronshteyni 
bo’yicha o’tishi; 
- podshipniklarning ruxsat etilgan haroratdan ortiqroq qizishi; 
- qutb boltlarining uzilishi; 
- lyuk qopqog’ining yo’qligi yoki uning yaxshi qotirilmaganligi; 
- ostov qotirilishining buzilishi.