«O’zbekiston temir yo’llari» datk

 

---

4 
I bob 
 
Lokomotivlarga asbob uskunalarni joylashtirish
 
Mashinist 
ishlayotgan 
lokomotivga 
asbob-uskunalar 
qanday 
joylashganini bilsa u teplovozga texnik xizmat ko’rsatish va qabul qilish 
jarayonida to’g’ri va tez ishni bajaradi. Shuning uchun asosiy ishlatiladigan 
elektrovozlarda qurilmalar qanday joylashtirilganini keltiramiz. 
1.1. Elektrovozlar 
VL 80
k
elektrovozi (1.1-rasm).
Elektrovozning har bir seksiyasida tok 
qabul qiluvchi 1, radioaloqani to’g’rilovchi drossel 7, ajratuvchi 9, bosh 
o’chirgich 10, poyezdni radio ulanish antennasi 15 (1 seksiyada bo’ladi) va 
bosh rezervuarlar 14 o’rnatilgan. Undan tashqari tayanch izolyatorga 
mahkamlangan tok o’tkazuvchi shinalar mavjud. 
Elektrovoz kuzovining yuqori voltli kamerasi ichida ikkita apparatlar 
paneli 2,4 o’rnatilgan, kuch apparatlarini 3 birinchi bloki, fazani bo’luvchi 
6, motor ventilyator 5 ikkita tortish elektr dvigatellarni sovutish uchun 
(motor-ventilyatorning 
kamerasida 
induktiv 
shuntlari 
joylashgan),
to’g’rilagich uskunasi 8 (to’g’rilagich uskunasini tagida karkas ichida 
roslagich reaktori joylashgan), tortish transformator 12, bosh kontrollyor 
11, o’tkazuvchi reaktor 23, elektrsizlantirgichlar, transformatorni katta 
kuchlanishdan saqlash uchun differensial rele, bosh kontrollyorni va tok 
transformatorini himoya qilish kondensatorlari. To’g’rilagich uskunalari 8 
ortida motor-kompressor 22, kuch apparatlarining 13 ikkinchi bloki, 
apparatlar paneli 27 va elektr energiya hisoblagichi o’rnatilgan. 
Yordamchi mashinalar 24 zanjir kondensatorlari va boshqa uskunalar 
pol tagida, kamera ustida va yuqori voltli kamerani boshqa joylarida 
o’rnatilgan. 
Elektrovoz seksiyasini orqa tomonida yuqori voltli kamerani 
tashqarisida akkumulyator batareya 16, motor-ventilyator 5 boshqa elektr 
dvigatellarni sovutish uchun, taqsimlovchi shit, tok qabul qiluvchini 
ko’tarish uchun kompressor, poyezdlarni radio orqali ulash uchun 
radiostansiya (faqat birinchi seksiyada mavjud) va sanitariya uzelini (faqat 
2-seksiyada) qurilmalari joylashgan. 
Kuzov tagida lokomotivni avtomat signalini qabul qiluvchi qutb 25, 
olib yuriladigan lampani ulaydigan rozetka, harakatdagi qismlarni yoritish 
uchun yoritgich o’rnatilgan. 

---

5 
1.1-rasm. VL80
k
elektrovozi 

---

6 
1.2-rasm. VL60
k
elektrovozi 

---

7 
Kuzovning old tarafida, seksiyani ichki tomonida seksiyalarni ulash, 
elektr zanjirlarini bir-biriga ulash uchun 17 va 19 havo tizimi ulagichlari 
20 joylashgan. 
Bulardan tashqari bu joyda tortish elektr dvigatellarni depo tomonidan 
tok bilan ta’minlash uchun, akkumulyator batareyalarini zaryadlash uchun, 
elektrovozni yordamchi elektrmashinalarini depo tomonidan ta’minlash 
uchun va ampermetr zanjir simlarini ulash shtepseli, fazani parchalagich 
simlarini qutichasi o’rnatilgan. 
VL80
k
elektrovozi kabinasida boshqarish pulti, tezlikni o’lchaydigan 
asbob, yordamchi tormoz krani, mashinist krani, mashinist kontrollyori, 
tugmachali (knopkali) o’chirgichlar, lokomotiv hushyorlik signalizatsiyasi-
ni dastagi, bosim roslagichi, kabinani isitish pechkasi, old oynalarni issiq 
havo bilan puflash yo’lakchasi, qumdonning klapani, qo’l tormozining 
uzatgich kolodkasi, mashinist yordamchisining boshqarish pulti, avtomat
lokomotiv signalizatsiyasini svetofori, deshifrator va avtomat lokomotiv 
signalizatsiyasini 
filtri, 
avtostopning 
elektropnevmatik 
klapani, 
poyezdlarni 
radio orqali ulanish stansiyasini
boshqarish pulti, o’lchov 
asbob-uskunalarini yoritish lampalari va boshqa jihozlar o’rnatilgan.
Mashinist pultining panelida quyidagi ogohlantiruvchi lampalar va 
o’lchov asboblari o’rnatilgan: tarmoq voltmetri, tortish elektr dvigatelini 
ventili, 2 seksiya tortish elektr dvigatelini ampermetri, 1 seksiya tortish 
elektr dvigatelini ampermetri, bosh kontrollyor pozitsiyasini ko’rsatkichi. 
VL80
k
elektrovozida ulardan tashqari tortish elektr dvigatellarini 
qo’zg’atish tokining ampermetri va tormoz berish tezligini ko’rsatkichi 
o’rnatilgan.