«O’zbekiston temir yo’llari» datk

Tortuv elektr dvigatellarining osmasi.
Traversiyalarida prujinalar-
ning, sterjenlarining sinishi yoki tushib qolishi yoki ularning qotirish 
detallarini 
bo’shab qolishi, tortuv elektr dvigatellari burnidagi 
prokladkalarining yo’qolib qolishi mumkin emas, VL80
k
va VL80
t
elektrovozlarining bu uzellarida puchayib qolishi (diskdan tashqari 
qismda), rezina qistirilmalarining shikastlanishi yoki qatlam-qatlam bo’lib 
qolishi va osma valligi va tirgagichning buzilishi mumkin emas. 
Barcha qarovlarda eng asosiy e’tibor dvigatel tayanchi uzelida g’ildirak 
juftligining 
o’qiga qaratiladi. Bunda shapka boltlari bo’shab 
qolmaganligiga ishonch hosil qilish kerak, chunki har ostki shapka tiqinlari 
har ikkala shapka qopqoqlarilariga ishonchli tarzda qotirilgan va kigizli 
(voylok) qistirmaga ega shapkalardan har qanday moyning oqib chiqishiga 
yo’l qo’yilmaydi; ishlash davomida o’qning aylanishi natijasida ishlangan 
moy asta-sekin o’q podshipniklarining ko’ndalang yon tomonidan oqib 
chiqishi mumkin (jumladan, o’qning o’rta qismidagi himoya kojuxining 
ko’rish tirqishi). 
Elektrovozlarga har bir TXK-2 va TXK-3 o’tqazishda nazorat belgili 
shup (paypaslagich) bilan B ishchi kameralaridagi moy sathi tekshirib 
ko’riladi. Bu sath paypaslagichning ostki belgisidan yuqori bo’lishi kerak. 
Moy V kamerasi 0,15...0,25 MPa gidropult yordamida to’ldiriladi. 
Podshipniklarning holatini ularning ko’rinadigan qismini o’qning o’rta 
qismidagi himoya kojuxidagi unchalik katta bo’lmagan darcha orqali 
ko’rib bilish mumkin. 
Bunda 
babit 
parchalari 
yoki 
bronza 
changi 
bo’lsa, bu 
podshipniklarning eyilganligi yoki qatlamlanishidan darak beradi. Bu 
haqida texnik holat haqidagi Jurnalga yozib qo’yish kerak bo’ladi. Bitta 
dvigatel 
o’qidagi ikkita podshipniklar
va vkladish orasidagi tirqishlar farqi 
1mm dan ortiq bo’lmasligi kerak, aks holda dvigatellarning bir tomoni 

---

32 
o’tirib qoladi, bu tishli uzatmaning ishlashini buzadi (tishlar kesilishi 
mumkin). Shuningdek g’ildirak juftligi o’qi bo’ylab dvigatelning ko’p 
miqdorda yurishi (razbeg) ham maqsadga muvofiq emas, chunki bu motor 
o’q podshipnigini chiqish qoplami
jadal yeyilishi natijasida sodir bo’ladi. 
Oqibatda uzatma tishlarining jadval eyilishiga motor o’q podshipniklari-
ning separatorlarini sinishiga, katta tishli g’ildirak ko’ndalang yon 
tomonining kojux devorlari bo’yicha ishqalanishiga olib keladi. 
Kuzov tayanchlarining holatiga qarab elektrovoz ravon harakatlanishi 
va yuklama g’ildirak juftliklari bo’yicha taqsimlanishi mumkin. Tayanch 
detallari sinib qolganda elektrovoz relsdan chiqib ketishi mumkin, shu 
sababli ularning holatiga ularni qarovdan o’tqazishda ularga qarash 
imkoniyati juda kam bo’lsa ham alohida e’tibor beriladi. 
Ko’p doimiy tok elektrovozlarida VL10 elektrovozidan tashqari 
kuzovdan asosiy yuklama aravachalarga yassi ishchi yuzaga ega bo’lgan 
tovon 
(pyata)
orqali beriladi. Tovonning tanasida darzlar bo’lmasligi va 
mintaqaviy qotirish boltlari esa bo’shab qolmasligi kerak. Qo’zg’aluvchi 
tovon uyasining bo’sh qismiga chet narsalar tushib qolmasligi uchun u 
boltlar bilan qotiriladigan gorizontal shitlar bilan yopib qo’yilgan. Ko’p 
elektrovozlarda sirpangichlar tirqishi har ikkala tomonga jami 4

12 mm 
oralig’ida bo’lishi kerak. Bosh va qo’shimcha tayanchlarni moylagich 
voronkasi orqali o’q moyi bilan, sirpangichlarni esa salidol bilan joriy 
xizmat ko’rsatishda moylanadi. Sug’urtalash boltlari kuzov ramasi orqali 
aravacha ramasiga o’tkazilgan bo’lib, ular avariyalarda kuzovni 
aravachadan ajralib qolishiga yo’l qo’ymaydi va ayni paytda kuzovning 
qiyshayishiga va aravachaning burilishiga imkon beradi. Shu sababli 
boltning shaybasi va aravacha ramasining ko’ndalang balkasi tagida 10

12 
mm tirqish qo’yiladi. O’zgaruvchan tok elektrovozlarida (VL60
k
va 
VL80
k
) shuningdek, VL10 elektrovozlarida tayanchlarini qarov jarayoni 
qotirilishni tekshirish, darzlarni aniqlash, korpus rezinasini ezilishidan 
iborat. Markaziy shkvorenni va ag’darilishga qarshi turish qurilmasini 
moylash, shuningdek, VL80
k
elektrovozlarining yon tayanchlarini moylash 
rejasi qarov va ta’mirlash jarayonida amalga oshiriladi. Bu elektrovozlar-
ning yon tayanchlari prujinasining holatini bevosita vertikal cheklagich va 
aravacha ramasining yuqori qismi orasidagi tirqish bilan belgilanadi 
(tirqish10 mm dan kam bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi va bu prujinaning 
shikastlanganligini ko’rsatadi). Gidravlik amortizatorlarda moyning 
tomchilashiga yo’l qo’yilmaydi. Kuzovning haddan tashqari ortiqcha 
vertikal tebranishi bitta yoki undan ko’proq amortizatorlarni almashtirish 
zaruriyati haqida darak beradi. VL80
k
, VL80
t
elektrovozlarida bundan 

---

33 
tashqari yuksizlantirish qurilmasi havo silindrining qotirilishini tekshirib 
ko’rish kerak.