O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Shopur II (309 - 379) 
xioniylardan yen- 
giladi. So'ngra o'zaro sulhgakelishilib, ittifoqlik iplari bog'lanadi. O'rtadagi 
ittifoq goh buzilib, goh tiklanib turadi. Nihoyat, 
IV asrning 70-yillarida
O'rta Osiyoda xioniylar hukmronllgi o'rnatiladi. Sirdaryo bo'ylaridan to 
Amudaryo havzasigacha bo'lgan keng hududda xioniylarning kuchli 
davlati qarortopadi. Bu davlat 
120yildan oshiqroq 
hukmronlik qildi.
Kidariylar davlati.
V asrning 20-yillarida 
Sharqdan Sirdaryo va Orol 
bo'ylari orqali Xorazm hamda Amudaryo havzasiga yana bir ko'chmanchi 
chorvador aholi -
toxarlar 
kirib keladi. Toxarlar kushonlarning avlodidan 
bo'lib, 
Kidar 
ismli hukmdor ularga yo'lboshchi edi. Tez orada kidariylar 
Amudaryo havzasi hamda Garbiy va Janubiy Sug'd yerlarlni ishg'ol etib, 
Xioniylar davlatining janubiy q ismida o'z hukm ronligini o'matganlar. 
Balx
shahrl bu yangi davlatning poytaxtiga aylanadl. Aftldan, kidariylar xioniylar 
bilan ittifoqchi sifatida harakat qilganlar va tajovuzlarini janubga tomon

---

33
kengaytirishga intilishgan. 
V asrning 30 - 50-yillarida 
kidariylar bilan 
sosoniylar o'rtasida zldd iyat kuchayadi. 
456-yili 
bo'lib o'tgan navbatdagi 
to'qnashuvda sosoniylardan yengilgan kidariylar 0 ‘rta Osiyoni tark etib, 
Shimoliy Hindistonga 
chekinadilar. U yerda 
75 yil 
hukmronlik qiladilar.
Eftalivlar davlati.
Eftallarning Ilk ajdodlari Xitoyning shlmoli-g'arbiy 
hududida 
(Xesi) 
yashagan turkiy xun qabilalari ittifoqi tarkibida bolgan. 
Xltoy manbalarida ta’rif etilishicha, 
mil. av. VII asrda 
mallasoch, ko'zi 
ko'k xunlarning bir qism i yashab turgan joylarini tashlab,