O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

3.2. ILK 0 ‘RTA ASR DAVLATLARI
Xorazm davlati.
Zaiflashib q o lga n Q ang‘ davlatidan birinchi bo'llb 
Xorazm ajralib chiqadl. Uni m ah alliy 
afrig‘iylar 
sulolaslga mansub 
xorazmshohlar idora qila boshlaydi. 
Milodiy III asr o ‘rtalarida 
Xorazm 
davlatining poytaxti dastlab h o zirg i Qoraqalpog'istonning Ellikqal’a 
tumanida joylashgan 
Tuproqqal’a 
shahar xarobasining o'rnida bo'lgan. 
Shaharning mustahkam labirintl 
i 
(g'ulomgardish) darvoza og'zi istehkomi
- darvozaxonasi bo'lgan. S h ah ar markazini kesib o'tgan ko'chaning 
har Ikki tomoni bo'ylab shaharliklaming turarjoylari joylashgan. Shahar 
markazidan yuqoriroqda ibodatxona majmuasi, uning shimoli-g'arbiy 
burchak qismida esa balandligi 
2 5 m 
bo'lgan uch mlnorali xorazmshohlar 
qasri qad ko‘targan. Shaharning umumiy maydoni 
26 gektarni 
tashkil 
etgan. Bu davrda Xorazmda atrofi mustahkam devorlar bilan o'ralgan 
shaharlar, qishloqlar ko'p bo'lgan.
Milodiy 305-yili 
xorazmshoh 
Afrig‘ 
o'z qarorgohini Xorazmning qadimiy 
poytaxti Katshahriga ko'chiradi. 
Al-Fir 
qasri ichida shoh o'ziga saroy qurdira- 
di. Xuddi shu vaqtdan boshlab Xorazmning afrig'iy shohlari betiga shoh va 
orqasiga suvoriy tasviri tushirilgan kumush tangalar zarb etib, mamlakat 
ichki va tashqi savdo munosabatlarida mustaqil bo'llb oladilar.
A b u R a y h o n Beruniyning yozlshicha,-xorazmshohlar unvoni dast­
lab s iy o v u s h la r su lo la si tomonidan qabul qilingan. Mil. av. VII asr-

---

32
da shakllangan Qadimgi Xorazm davlatini aw al 
ahamoniylar, 
so'ngra 
esa 
afrig'iylar 
boshqargan. Beruniy bu haqda: