O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Boshaaruv ma’murivati.
Ilk o'rta asrlarda O'rta Osiyo hokimliklarida 
ma’lum tartibdagi boshqaruv ma’muriyati tashkil topgandi. Boshqaruv 
ma’muriyatining asosiy vazifasi fuqarolardan boj, soliq va yasoqlarni 
o'z vaqtida yig'ib olish, jamcat ishlariga ularni safarbar etishdan iborat 
bo'lgan. Kirim-chiqimlar aniq va ravshan qayd etilib hujjatlashtirilgan. 
Ularga barmoq bosilib, hattomuhr bilan tasdiqlab qo'yllgan.
Shahar m e ’morchiliai.
V - VII asrlarda 
O'rta Osiyoda ziroatkor 
yerlar kengayib, dehqonchilik vohalarining suv ta’minoti yaxshilandi. 
Shaharlargavjumlashdi. Qishloqlarda 
«ko'shk», «qasr», «qo‘rg‘on» 
va

---

41
«qo‘rg ‘oncha» 
nomlari bilan shuhrat topgan istehkomli turarjoylar qad 
ko'tardi. Istehkomli qasr, qo'rg'on va ko‘shklar, asosan, tashqi dushman 
hujumigaqarshi mudofaa inshooti, chokarlarto'planadiganjoy, ma’muriy 
markazhamda oziq-ovqat va qurol-yarog‘ saqlanadigan omborvazifasini 
o'tagan. 0 ‘rta asrlarda shaharlar 
uch 
qismdan iborat bo'lgan, ular 
«ark»,
«shahriston», «rabod» 
deb yurltilgan. Shaharlarning uchala qismi 
ham alohida-alohida devorlar bilan o'rab olingan. Ularning bir nechta 
darvozalari bo'lgan. Shahar devorlari bo'ylab oqib o'tgan anhor xandaq 
vazifasini bajargan.
3.7. VI - VII ASRLARDA MADANIY HAYOT
Yozuv.
Bu davrda S o ‘g‘d, Xorazm va Toxariston aholisining alohida 
yozuvlari bo'lib, So'g'd va Xorazm yozuvlari 
oromiy yozuvi 
asoslda 
yuzagakelgandi. Toxar yozuvi 
baxtar yozuvi 
asosida shakllangandi. Xat, 
hujjat va ayrlm axborotlar, asosan, charm, yog'och, sopolga, kamdan kam 
hollarda qog'ozga bitilgan. Chunki qog'oz juda qimmat edi. Ayrim bitiklar 
esa hato podsho saroylari va ibodatxona devorlariga ham yozilardl. Ular 
orasidaelchilik maktublari, xo‘jalik kirim-chiqimlari, yuridik shartnomalar, 
astronomik hujjat, tarixiy yodnomalar hamda diniy aqidalar bitilgan 
nodir qo'lyozma topilmalar bor. Bizgacha yetib kelgan So'g'd yozuvlari