O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

VI - VII
asrlarda 0 ‘rta 
Osiyoda dehqonlartomonidan yerlarni egallash jarayoni

---

39
tobora avj olib, zulm kuchayadi. Kashovarzlaming kadivarlarga aylanishi 
tezlashadi. Qashshoqlik, jabr-zulm va dehqonlarning asoratiga qarshi 
aholi bosh ko'tarishga majbur boTadi. Shunday xalq qo'zg'olonlaridan 
biri 
585 - 586-yillarda Buxoroda 
yuz beradi. Qo'zg'olonga xoqon 
xonadoniga m ansub 
Abruy 
boshchilik qildi. Q o ‘zg ‘olon natijasida 
Abruydan jabrlangan mulkdor dehqonlar va boy savdogarlar Buxoro 
viloyatini tark etib, 
Turkiston 
va 
Taroz 
atrofiga borib o'mashadilar. Ular 
turkxoqoniga murojaatqilib, qo‘zg‘olonchilarga qarshi kurashda yordam 
berishni so'raganlar. Turk xoqoni 
Q o r a c h o ‘rin 
o‘g‘li 
Sheri Kishvar 
(El 
Arslon) boshliq qo'shin yuboradl. A b ru y o'Idirilib, qo‘zg‘olon bostiriladi. 
Kadivarlar va xizmatkorlar o‘z xojayinlari - dehqonlarga qaytarlladi.
3.6. MAHALLIY HOKIMLIKLARNING TASHKIL TOPISHI
Mahalliv hokimliklar.
V - VII asrlarda 
mamlakat bir necha mayda 
hokimliklarga bo'linib ketadl. Viloyat va uning yirik shaharlariga tayangan 
15 dan ortiq 
mustaqil hokimliklar tashkil topadi. Bu mayda hokimliklar 
avval eftaliylar, so'ngra Turk xoqonligiga bo'ysundirilgan bo‘lsa-da, 
ammo hukmronlar ularning ichki hayotiga aralashmaydilar. Markaziy 
hoklmlyatga boj to'lab turish bilan u lar o‘z mustaqilligini ma’lum darajada 
saqlab qoladilar.
So‘g
‘cf. Mustaqil hokimliklar orasida eng yirigi 
S o ‘g ‘d 
ixshidlari edi. 
So'g'dda aholi gavjum yashardi. So‘ g ‘diylar dehqonchilik va bog‘dorchilik, 
ayniqsa, uzumchilikda nihoyatda om ilkor edllar. Chorvachillkda mayda 
va yirik shoxli hayvonlar bilan bir qatorda ot, xachir, eshak va tuya 
boqilardi. Ayniqsa, So'g'dnlng hisori qo'ylari va tulporlari juda mashhur 
edi. So‘g ‘d shaharlari bu davrda hunarmandchilik markaziga aylanadi. 
Ularda to'qimachilik, kulolchilik, ko' nchilik, chilangarlik, taqachilik, najjor- 
lik, qurolsozlik va zargarlik juda rivojlangandi. So'g'd toglaridan oltin, 
jez, novshadil va yalama tuzlar kavlab olinardi. Shaharlarda hunarmand- 
chilikning yuksalishi ichki va tashqi savdo aloqalarining kengayishiga 
imkon beradi. So'g'ddan Sharqiy O s iy o va Xitoyga qimmatbaho toshlar 
va ulardan yasalgan zeb-ziynatlar, turli-tuman matolar, dorivorlar olib 
borilardi. Hatto 718-yili hadya tariqasida Samarqanddan yuborilgan 
dubulg'adan nusxa olib, Xitoy qu rolsozlari ternir qalpoq (dubulg'a)lar 
bilan ta’minlaganlar.