O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

6.2. MOVAROUN NAHR VA XORAZMNING MADANIY HAYOTIDA
YANGI DAVR (IX - XIII ASR BOSHLARI)
Madaniv va ma’naviv uva'onish.
IX asrning 2-yarmida 
xalifalik hukm- 
ronligi tugab, m adaniy hayot rivoji uchun keng y o l ochildi. Buxoro, 
Samarqand, U rganch, Marv va Nishopur kabi shaharlar ilmiy va 
madaniy markazlarga aylandi. Uiarda kutubxonalar, kitob do'konlari qu- 
rilgan. Movarounnahrning hayotida uyg'onish davri boshlandi. 
1004-yili
«Dorul hikmat 
va 
m aorif» 
(Hikmat va maorif uyi) M a’mun akademiyasi 
shakllangan. Uning asosini 
Abu Nasr ibn Iroq (X asr -1 0 3 4 ), Abuxayr
ibn Hammor (991 — 1048), Abu Sahl Masihly (970 -1011), Abu Rayhon
Beruniy (973 
-
1048), Abu Ali ibn Sino (980 -10 3 7 ) 
va boshqalar tashkil 
etgan. 
1017-yili 
Mahm ud G'aznaviy Xorazmga bostirib kirgan. «Dorul 
hikmat va maorif» faoliyati tugatilgan, olimlaming ko'pchiligi 
G‘azna
shahriga olib kqtilgán. 
1997-yil 11-noyabrda 
O'zbekiston Respublikasi 
Prezidentining «Xorazm M a’mun akademiyasini qaytadan tashkil etish 
to‘g‘risida»g¡ Farmoni chiqdi. 
2005-yil kuzida 
«Xorazm M a’mun akademi- 
yasi»ning 
1000 yilligi 
nishonlandi.
Forobiv.
Abu N a s r Forobiy (873 - 950) 873-yili 
Aris suvining 
Sirdaryoga quyilish ida joylashgan 
Forob 
shahrida tug'ilgan. U avval 
ona shahrida, so'ngra Samarqand, Buxoro va Bag'dodda bilim oi­
gan. Umrining oxirlarida Xalab va Damashq shaharlarida yashagan. 
Forobiy riyoziyot, falakiyot, tabobat, musiqa, mantiq, falsafa, tilshunos- 
lik, tarbiyashunosl ik va adabiyot sohalarida ijod qilgan. U 
160 dan
ortiq 
asar yozib, fa n va madaniyat rivojiga ulkan hissa qo'shdi. Ular 
orasida