O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Abul Abbos
Ma’mun II 
saroyida to'plangan olimlar bilan birgalikda M a’mun akademi- 
yasida ijod qilgan. 1017-yili Beruniy va boshqa olimlar 
G'aznaga 
olib 
ketiladi. Beruniy 
1048-yili 
G'aznada vafot etadi. Beruniyning falakiyot, 
geografiya, matematika va tarix fanlari bo'yicha 
160 dan ortiq 
asarlari 
bizgacha yetib kelgan. Uning 
«Qadimgi xalqlardan qolgan yodgor-
liklar», «Hindiston», «Mineralogiya», «Geodeziya» 
kabi yirik asarlari 
shular jumlasidandir. U o'zining falakiyotga oid asarlarida Kopernikdan 
qariyb besh asr oldin Yerning Quyosh atrofida aylanishi haqidagi fikrni 
o'rta asrlarda birinchi bo'lib ilgari surdi. Yerning dumaloq shaklda ekanini 
asoslab berdi. 
1029 ta yulduzning 
koordinatlari va yulduz kattaliklari 
qayd etilgan jadval va dunyoning geografik xaritasini tuzdi. O'zbekiston 
shaharlari, Sharqshunoslik instituti, Texnika universiteti Beruniy nomi 
bilan ataladi. Beruniy nomidagi davlat mukofoti ta’sis etilgan.
Mahmud Zamaxshariv.
Buyuk alloma 
Abulqosim Mahmud az-
Z am axshariy 
1074-yili Xorazmning 
Zamaxshar 
qishlog ida dunyoga 
kelgan. Dastlabki ma’lumotni otasidan oladi, so'ngra madrasada tahsil 
ko'radi. Ilmga bo'lgan chanqoqlik bois Buxoro, Marv, Nishopur, Isfahon, 
Shorn, Bag'dod, Hirot va Makkada hayot kechirib, arab tili va adabi 
yoti, diniy ilmlar, xattotlik san’ati, arab maqollari va urf-odatlarini chuqur 
0
‘rganadi. Mintaqa geografiyasiga oid ma’lumotlami to'playdi. Mahmud 
Zamaxsh ariy turli ilm sohalariga oid 50 
dan ortiq 
asarlar yozib qoldirdi. 
Ayniqsa, uning arab tili fonetikasi va morfologiyasiga bag'ishlangan 
«AI-
M ufassal», 
Q ur’oni Karim tafsiriga oid