O’zbekiston respuplikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat chet tillar instituti tarjimonlik fakulteti

Germany, Japan, Uzbekiston, Turkey, France

 va boshqalar.   

Atoqli  otlarning  tovushlar  sistemasi  Grammatik  kategoriyalar  bilan  uzviy 

bogliqdir.  Rus  tilidagi  atoqli  otlar  grammatik  rod  bilan  asoslanadi.  Masalan, 

fransyuzcha  Oise,  Creuse,  Orne,  Aude  daryolari,  Cannes,  Lille  shaharlari,  Provence, 

Touraine  viiyatlari  fransyuz  tilida  jenskiy  rodda  qo’llaniladi,  rus  tilida  esa  bularUaz, 

Orn,  Krez,  Od,  Kann,  Lill,  Provans,  Turen  kabi  toponimlar  undosh  tovushlar  bilan 

tugaydigan otlar singari mujskoy rodda qo’llaniladi. Ko’pgina 

a 

harfi bilan tugaydigan 

toponimlar  rus  tilidagi  otlarning  birinchi  turlanishiga  kiradi.  Masalan,  Anqara, 

Alma-Ata, Varshava, Vena. 

Asliyandagi  atoqli  otlarni  tarjima  tilida  berish  uchun  otlarni  kelib  chiqishiga   

ahamiyat  berish  kerak.  Masalan,  rassom  va  realist  Dali  ingliz  tilida  Dalisque,  buni 

o’zbek  tilida  talaffuz  qilish  qiyin.  Mamlakatlarni  esa  qoidaga  amal  qilganholda 

aholisining kelib chiqishiga ko’ra nomlanadi.  Masalan, Shri-Lanka yoki Burkina-faso 

toponimlarini  nomlash  qiyin,  chunki  bu  ikkita  mamlakatning  qaysi  qismidan  aholini 

ko’psatish  qiyinchikik  tugdiradi.  Gazeta  maqolalarida  bu  mamlakatlarni  aholisini 

---

53 

Lankiy  va  Burkiniy  sifatida  ishlatiladi.  Madaniyat  va  tillar  o’rtasidagi  aloqalar  ko’p 

asrlik tarixga ega. Bir tildagi toponimlarni ikkinchi bir tilga o’zlashtirishda tillarning 

rivojiga  bogliq  holda  o’zgaradi  yoki  ba’zi  hollarda  buzib  ko’rsatiladi.  Ko’pgina 

toponimlarni  o’zaro  taqqoslashda  beo’xshov  tomonlarini  ko’rishimiz  mumkin. 

Masalan, Suomi o’zbek tilida Finlandiya, Xitoy o’zbek tilida China, garbiy Germaniya 

viloyat  Pfalz  fransyuzcha  Palatinat.  Chud  ko’li  fransyuzcha  las  Peipou,  Buyuk  Karl 

ingliz va fransyuz tillarida Charlemagne tarzida tarjima qilinadi.   

Shunday qilib ushbu bitiruv malakaviy ishimizda toponimlar haqida barcha zarur 

naariy ma’lumotlarni to’plab o’rganib chiqdik.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

54