O’zbekiston respulikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

2-jadval
Kasalliklar tasnifi

№	Kasalliklar sinfi
1	Yuqumli va parazitar kasalliklar
2	O’sma kasalliklari
3	Qon va qon hosil qilish organi kasalliklari
4	Endokrin kasalliklar, ovqatlanish va moddalar almashinuvdagi buzilishlar
5	Ruhiy buzilishlar
6	Sezgi organlari va asab tizimi kasalliklari
7	Ko‘z organlari kasalliklari
8	Quloq kasalliklari
9	Qon aylanishi tizimi kasalliklari
10	Nafas olish organlari kasalliklari
11	Ovqat hazm qilish organlari kasalliklari
12	Teri va teri osti yog’ qatlami kasalliklari
13	Suyak-mushak tizimi va biriktiruvchi to‘qima kasalliklari
14	Siydik ayiruv va jinsiy organlari kasalliklari
15	Homiladorlik, tug’ruq, tug’ruqdan keyingi davr kasalliklari
16	Perinatal davrida yuzaga keladigan alohida holatlar
17	Tug’ma anomaliyalar
18	Tashqi muhit ta’sirida olingan jarohatlanish, zaharlanish va boshqa baxtsiz hodisalar.
19	Klinik va laborator tekshiruv davrida aniqlangan me’yordan chetga chiqqan simptomlar va belgilar
20	Kasalliklar va o‘limning tashqi sabablari
21	Sog’liqni saqlash muassasalariga murojaat etishda aholi sog’lig’iga ta’sir qiluvchi salbiy omillar

Jamoalarda bolalar va o‘smirlar kasallanishini tahlil qilishda shu narsani e’tiborga olish kerakki, turli yoshda kasalliklar bolalar orasida turlicha tarqalgan bo‘ladi. 3-jadvalda turli yoshlarda kasalliklarning rang ko‘rsatkichlari bo‘yicha taqsimlanishi keltirilgan.
3-jadval
Turli yosh guruhlarida kasalliklarning rang ko‘rsatkichlari bo‘yicha taqsimlanigai

Rang	Yosh guruhi
Joyi	1-6	7-10	11-14	15-17
I	Nafas organlari kasalliklari	Nafas organlari kasalliklari	Nafas organlari kasallkklari	Nafas organlari kasalllklari
II	Yuqumli kasalliklar	Yuqumli Kasalliklar	Jarohat va shikastlanishlar	Jarohat va shikastlanishlar
Sh	Allergik kasalliklar	Ovqat hazm qilish organlari kasalliklari	Sezgi organlari va asab tizimi kasalliklari	Sezgi organlari va asab tizimi kasalliklari
IV	Ovqat hazm qilish organlari kasalliklari	Jarohat va shikastlanishlar	Teri va teri osti kletchatkasi kasalliklari	Ruhiy Buzilishlar
V	Jarohat va shikastlanish lar	Sezgi organlari va asab tizimi kasalliklari	Ovqat hazm qilish organlari kasalliklari	Yuqumli kasalliklar

Bolalar va o‘smirlar o‘rtasida kasallanishlarni rang bo‘yicha tarqalishini tahlil qilish shuni ko‘rsatdiki, barcha yosh guruhida birinchi o‘rinni nafas organlari kasalliklari egallaydi. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar o‘rtasida nafaqat yuqumli, balki allergik va ovqat hazm qilish organlari kasalliklari ham keng tarqalgan. Bolalar yoshi kattalashishi bilan kasalliklarning tarkibi ham o‘zgaradi. Kasallanishlar tarkibi hamma bolalar va o‘smirlar muassasalarida bir xil emas, bu turli omillarga bog’liqdir. Umumiy kasallanishni kamaytirish hamda bolalar va o‘smirlar salomatligini mustahkamlash yuzasidan kompleks ish olib borganda, sanitar shifokor yuqumli kasalliklarni kamaytarishga va jarohatlanishlarni oldini olishga katta e’tibor berishi kerak, chunki ular bolalar o‘limi va nog’ironligining asosiy sababchisidir. Shunday qilib, o‘sib kelayotgan yosh avlodning salomatligini saqlash va mustahkamlashda bolalar organizmlariga ta’sir etayotgan salbiy omillarni o‘rganish va ularni bartaraf etish tibbiy-profilaktikaning asosiy vazifalaridan biridir.

3. Analitik qism.Mashg’ulot jarayonida qo‘llaniladigan yangi pedagogik texnologiya usullari:
MUAMMOLI VAZIYATLARNI HAL ETISH BO’YICHA AMALIY MASHG’ULOTDA O’QITISH TEXNOLOGIYASI


3.1. Ta’lim texnologiyasining modeli

№ mavzu, 6 soat	Ta’lim oluvchilar soni: 13 kishidan oshmasligi lozim
Mavzu	Uyushgan BO’ jamoalarida kasallanishini o‘rganish.
Amaliy mashg’ulot Rejasi	Keys mazmuniga kirish. Talabalar bilimlarini faollashtirish maqsadida “Blits - so‘rov” o‘tkazish. Muammoni va uni yechish vazifalarini aniq ifoda etish. “Keys – stadi”ni guruhlarda yechish. Natijalar taqdimoti va muhokamasini o‘tkazish. Muhokama etilayotgan muammoni “T-sxema” jadvali asosida tahlil etish. Yakuniy xulosa chiqarish. Erishilgan o‘quv natijalariga ko‘ra talabalar faoliyatini baholash
Mashg’ulotning maqsadi: Odamning sog’lig’i ichki organizmda bo‘ladigan va tashqi omillarning ta’siri natijasida uning o‘sishida, jismoniy rivojlanishida yetuklashadi, o‘zgaradi, bunyodga keladi. Kasallanishni tahlil qilish uslubini o‘rganishga bag’ishlangan mashg’ulotlar kafedraning ilmiy-tekshirish tajribaxonasida o‘tkaziladi. Talabalar tibbiy ko‘rik natijalari asosida bolalarni qaysi salomatlik guruhiga kirishini aniqlaydilar, murojaatlar soniga qarab kasallanishni tahlil qiladilar, salomatlik holatidagi saljishlarni va surunkali kasalliklarning tarqalishini o‘rganadilar, tez-tez kasallanuvchi bolalar va salomatlik indeksi ko‘rsatkichlarini aniqlaydilar, birlamchi hisobot xujjatlari bilan tanishib chiqadilar. Bolalarning yoki o‘smirlarning salomatligi, kasallikning bor yoki yo‘qligi bilan emas, balki uning garmonik rivojlanishi va normal o‘sishi bilan xarakterlanadi. Shuning uchun bolalar va o‘smirlar gigiyenasi bo‘limida ko‘p muamolarni xal qilishda, ya’ni bolalar salomatligini kuchaytirishga qaratilgan va boshqa ko‘p muammolarni xal qilishda, bolada bo‘layotgan biologik o‘zgarishlarni, ya’ni uning o‘sishi va rivojlanishini bilish lozim. Kadrlar tayyorlash milliy dasturlarining bajarilishi va joriy sanitariya nazorati orqali maktab, maktab-internatlarda ta’lim va tarbiya sharoitlarning bajarilishi va tadbiq qilinishi va bajarilishi, bolalar orasida yuqumli va somatik kasalliklarning yuqishi va oldini olish qaratilgan chora-tadbirlarning bajarilishi va amaliyotga tadbiq qilinishini nazorati orqali fanning tarbiyaviy axamiyati tushuntiriladi.Bo‘lajak davlat sanitariya vrachariga SEO va JSX boshqarmasi BO’GBda ish yuzasidan joriy sanitariya nazorati o‘rnatish davomida xujjatlarni to‘ldirish va to‘lg’azish tartibi orqali yuqori darajadagi javobgarlik va ma’suliyatlilikni o‘rgatishdan iborat va talabalarni fikrlash qobiliyatini , mustaqil muloxaza yuritishni va mantqiy fikirlashni ushbu mavzu bo‘yicha rivojlantirish
Pedagogik vazifalar:		O’quv faoliyati natijalari:.
Bolalar va o‘smirlar aholisining salomatligi ularda kasalliklarning bor yoki yo‘qligi bilan aniqlanib taxlili xususiyatlarni talablarga yetkazib berishdan iborat. BO’G bo‘lim vrachining asosiy ish faoliyatni baxolovchi SEO va JSX boshqarmasi BO’G da bolalar va o‘smirlar aholisining salomatligi ularda kasalliklarning bor yoki yo‘qligi bilan aniqlab taxlili tekshirish usullari, xujjatlarni o‘rganish va taxlili o‘rgatadi; Salomatlik holatining zamonaviy tushunchasini tibbiyot fanlari tushunchasi asosida ta’riflash va uni kaanday qo‘llash tartibini yoritish -Salomatlik holatini baholash mezonlari bo‘yicha bilimlarni mustax-kamlash -Salomatlik guruhlari bo‘yicha bilimlarni mustaxkamlash -Kasallash bo‘yicha bilimlarni mustax-kamlash -Kasalliklarni aniqlash usullarni o‘rganish bo‘yicha bilimlarni mustax-kamlash		bolalar va o‘smirlar aholisining salomatligi ularda kasalliklarning bor yoki yo‘qligi bilan aniqlanib taxlili, yuqumli kasalliklarni oldini olish va salomatligini yaxshilash baxolash muammosini yechish bo‘yicha aniq vaziyatlarning ketma – ketligini aniqlaydi; muammoli vazifalarni yechishda nazariy bilimlarini qo‘llaydi; muammoni aniqlab, uni hal qilishda yechim topadi; yakuniy mantiqiy xulosalar chiqaradi.
O’qitish usullari va texnika		“Keys – stadi”, “Blits-so‘rov”, “Muammoli vaziyat” uslubi, “T-sxema”, “Bahs-munozara”
O’qitish vositalari:		Markerlar, qog’ozlar, doska, bo‘r
O’qitish shakllari		Individual va guruhlarda ishlash
O’qitish shart-sharoiti		Texnik vositalar bilan ta’minlangan auditoriya
Monitoring va baholash		Og’zaki nazorat, savol-javob, o‘z-o‘zini nazorat qilish, reyting tizimi asosida baholash