O’zbekiston respubliksi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti minerallar

Druzalar - bu darzliklar, tomirlar yoki tog‘ jinslaridagi bo‘shliqlar devoriga tik yoki deyarli tik o‘sgan kristallar guruhidir. Dastlab darzlik devorlarida turlicha yo‘nalgan kristallar hosil bo‘laboshlaydi. Bu jarayonda ular bir-biriga tutashib, o‘sishiga halaqit beradi. Bunda faqat o‘sish vektori bo‘shliqqa qaragan kristallargina o‘sishni davom ettiradi Ular cho‘zilib borib asta-sekin druzalarni shakllantiradi.

Konkretsiyalar yoki uyushiqlar – radial-nurli tuzilishga ega bo‘lgan sharsimon, yassilangan, noto‘g‘ri dumaloqlangan agregatlardir. Konkretsiyalar o‘rtasida odatda tortilish markazi bo‘lib xizmat qilgan dona mavjud bo‘ladi. Kristallar o‘sib borib sharsimon shaklga aylanadi. Odatda konkretsiyalar bo‘shoq jinslarda – qumlarda va gillarda hosil bo‘ladi. Ular kalsit, pirit, markazit, kremen, fosforitlar uchun xosdir. Konkretsiyalarning o‘lchami millimetrlardan o‘nlab santimetrlargacha boradi.

Konkretsiyalar yoki uyushiqlar – radial-nurli tuzilishga ega bo‘lgan sharsimon, yassilangan, noto‘g‘ri dumaloqlangan agregatlardir. Konkretsiyalar o‘rtasida odatda tortilish markazi bo‘lib xizmat qilgan dona mavjud bo‘ladi. Kristallar o‘sib borib sharsimon shaklga aylanadi. Odatda konkretsiyalar bo‘shoq jinslarda – qumlarda va gillarda hosil bo‘ladi. Ular kalsit, pirit, markazit, kremen, fosforitlar uchun xosdir. Konkretsiyalarning o‘lchami millimetrlardan o‘nlab santimetrlargacha boradi.

Sekretsiyalar tog‘ jinslaridagi bo‘shliqlar mineral modda bilan to‘lishida hosil bo‘ladi. To‘ldirilish bo‘shliqning devoridan markaziga qarab boradi. Odatda sekretsiyalar markazida druzalar rivojlangan bo‘ladi.

Bodomchalar o‘lchami 10 mm gacha bo‘lgan, odatda bo‘shlig‘i batomom to‘lgan sekretsiyalardir. Dengiz sharoitlarida hosil bo‘lgan effuziv yotqiziqlarda ko‘p uchraydi.

Oqma shakllar odatda tog‘ jinslari bo‘shliqlarida kolloid eritmalarning bug‘lanishi hisobiga vujudga keladi (kalsit). Asta-sekin suvi kamayib, bu eritmalar kuyuqlashib boradi va og‘irlik kuchi ta’sirida bo‘shliqlarning shiftida oqib stalagmitlar, yulduzchasimon, loviyasimon va boshqa shakllarda qotadi. Bo‘shliqlarning pastki qismida tomayotgan tomchilar hisobiga balandga qarab o‘sib boruvchi konussimon stalaktitlar vujudga keladi. stalaktitlar va stalagmitlar o‘zaro tutashib ustunlar hosil qilishi mumkin.