O’zbekiston respubliksi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti minerallar

Minerallarning sinishi. Sinish – mineralning parchalanishida hosil bo‘ladigan yuzalar ko‘rinishidir. U ayniqsa nomukammal va o‘ta nomukammal ulanishga ega bo‘lgan minerallarni o‘rganishda juda muhim. Minerallarning sinish yuzasi ko‘rinishi ham muhim diagnostik belgilar qatoriga kiradi.

Chig‘anoqsimon sinishi.

Notekis sinish.

Tekis sinish

Zirapchasimon sinishi.

Tuproqsimon sinishi.

Minerallarning qattiqligi. Qattiqlik - bu mineralning boshqa jism ta’siriga ko‘rsatadigan qarshiligi; u tirnash orqali aniqlanadi. Qattiqlik ko‘rsatkichi qattiqligi oshib borishi tartibida joylashtirilgan o‘nta mineraldan: talk, gips, kalsit, flyuorit, apatit, dala shpati, kvars, topaz, korund va olmosdan iborat bo‘lgan Moos shkalasi bo‘yicha baholanadi.

1	Talk - Mg3 [Si4O10](OH)2. U eng yumshoq minerallardan biri hisoblanadi. Rangi - oq, sariqsimon, yashilsimon, kulrang, moviy-yashilsimon. Ushlaganda yog‘simon tuyuladi.
2	Gips - CaS04 2N20. Tirnoq bilan tirnaganda mineral yuzasida iz qoladi (tirnoqning qattiqligi 2-2,5). Rangi oq, kulrang, jigarrang, pushti. shoyisimon turi selenit deyiladi.
3

Kalsit- CaC03. Kalsitni pichoq uchi bilan tirnaganda unda tirnash izi qoladi. Rangi oq va sariqsimon-oq, SHaffof turi island shpati deyiladi.
4	Flyuorit - CaF2. Mis tanga kalsitni tirnaydi, ammo flyuoritni tirnamaydi. Rangi sariq, yashil, ko‘k, pushti, binafsha, jigarrang va binafshasimon-qoragacha o‘zgarishi mumkin.
5	Apatit - Ca5(PO4)3(OH,F,Cl). Odam va ba’zi hayvonlarning tishlari apatitning mikroskopik kristal-laridan tarkib topgan. Rangsiz, oq, zumradsimon yashil, ko‘k, qo‘ng‘ir, binafsha.