O’zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi Vazirligi

XORAZM RAQS MAKTABI
O‘zbek xalq raqs uslubi Xorazm vohasida qadim zamonlardan shakllangan va asrlar davomida rivojlanib kelgan.
Xorazmliklarning tarixiy xususiyatlari raqsni oshkora hissi- yotchanlik, mardlik bilan boyitishga yordam bergan. An’anaviy
o‘zbek raqslari ro‘yxatida harbiy raqslarni faqat xorazmliklarda kuzatish mumkin. Ma’lumki asrimiz boshida xon qo‘shini qoshida raqqoslar guruh bo‘lgan. Ular jang boshlanishidan oldin jangchilarning ruhini ko‘targan. Uning nomi Xorazmdagi eng ommaviy va professional raqs guruhi nomlanganidek “Lazgi” deb atalgan. Jo‘shqinlik, olovli ehtiros mustaqil, mag‘rur xalqn- ing xarakterini aniq ifodalaydi.
Xorazmda katta-yu kichik “Lazgi” ga o‘ynaydilar. Xalq “Lazgi”-si quvonch raqsidir

. BUXORO RAQS MAKTABI

Buxoro raqs maktabida qo‘l, oyoq, yuz va tana harakatlari Farg‘ona va Xorazm maktablari singari o‘ziga xos bo‘lgan kuy- qo‘shiqlar ohanglari-yu usullaridan kelib chiqib shakllangan. Oyoq depsinishining shiddati, qo‘l harakatlarining keskinligi, qomat va qarashlardagi viqor, samimiylik, yelka titratmalari bi- lan tomoshabinga zavq bag‘ishlaydi. Xotin-qizlar ijrosiga moyil “Buxorcha”, doira jo’rligidagi erkaklarning “Mavrigi”si, shu- ningdek, “Qayroqi ifori”, “Larzon”, “Zang” kabi raqs namunalarini barcha yaxshi biladi, bir-biridan bemalol ajrata oladi.


QORAQALPOQ RAQS MAKTABI
Qoraqlpog’iston madaniy merosi boyligini, qadriyatlari azaliy ekanligini, xalq ijodiyotida, xususan, raqs san’atida yaqqol sezilib turadi.
XX asrda qoraqalpoq xalq raqsi kasbiy darajaga ko’tarilib, sahnalarda namoyish etila boshlagan. “Ayqulash”, “Shag’ala”, “Sho’panlar”, “Aral jigitleri, “Suog’a barg’an qiz” kabi raqs sahna ko’rinishlari bilan qoraqalpoq xalqi o’zligini dunyo xalqlariga tanitgan.
XX asrning 1956-1970- yillarida Qoraqalpog’istonda yashab ijod etgan taniqli raqqosa va baletmeyster Yelizavetta Petrosova, Qoraqalpoq davlat felarmoniyasida raqs ansambllari tuzishga jonbozlik ko’rsatgan. U sahnalashtirgan “Qoraqalpoq to’yi” raqs suyitasi, “Qiz uzatish”, “Baliqchilar”, “Oq oltin”, “Qirq qiz” kabilar Qoraqalpoq raqs maktabi shakllanganligidan dalolat bergan. Ular jahon sahnalarida namoyish etilgan va olqishlarga sazovor bo’lgan.