O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti fizika- matematika fakulteti “umumiy fizika” kafedrasi

GRAFIK MASALALAR.

Grafik masalalarning umumta’lim va politehnik ashamiyati kattadir. Grafik masalalarni yechish jarayonida o’quvchilar fizika fani asoslarini chuqur o’zlashtiradilar.

Darsda grafik masalalarni yechish jarayonida shamda uy vazifalarini mustaqil bajarish jarayonida o’quvchilar fizika va matematika fanlarining o’zaro bog’liqliklarini amalda ko’radilar.

Grafik masalalar sham, o’quvchilarning fikrlash qobiliyatlarini rivojlantiradi.fizika kursining barcha bo’limlarida amaliy ashamiyatga ega bo’lgan grafik masalalr bor.eng sodda sholda ikkita fizikaviy kattaliklarning (p,v; p,t; v, t) bog’lanish grafiklaridan iborat bo’lgan masalalar grafik masalalar deyiladi.

grafik ba’zi shollarda masalaning shartida beriladi,ba’zi shollarda grafiklarni masala shartiga tayanib olingan natijalar asosida yasash kerak bo’ladi.

Grafik masalalarni yechishning algoritmi quyidagicha: grafik masalalarni yechishda grafikni o’qishdan boshlanadi.

Fizik kattaliklar orasidagi bog’lanish grafigi berilgan bo’lsa, grafikni sinchiklab o’qib tushunib, aloshida qismdagi bog’lanishning sharakterini o’rganish kerak. Chizmadagi masshtabdan foydalanib, grafikdan izlanayotgan kattaliklarning absissa va ordinata o’qlaridagi qiymatlarini topish kerak.

Bog’lanish grafigi berilmagan shollarda masalaning shartiga yoki masaladan olingan natijaga ko’ra grafik yasaladi. Buning uchun koordinata o’qlari chiziladi, ularda shar bir fizik kattalikka mos keluvchi ma’lum masshtablar tanlanadi, kerak bo’lsa jadvallar tuziladi, shundan keyin koordinata o’qlari joylashgan tekislikka tegishli absissa ordinataga mos nuqtalar qo’yiladi.bu nuqtalarni birlashtirib, fizikaviy kattaliklar orasidagi bog’lanish grafigi yasaladi va uni tashlil qilib hulosa chiqariladi

Fizikani o’qitishda grafik metodining ashamiyatini shamda grafikga tegishli mashq va masalalarni [20] dan o’qib bilish mumkin.

4.