|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI NAVOIY DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
FIZIKA- MATEMATIKA FAKULTETI “UMUMIY FIZIKA” KAFEDRASI
FIZIKA- ASTRONOMIYA TA’LIM YO’NALISHI 1- BOSQICH TALABASI NAYIMOV QUTLUG’NING MEXANIKA FANIDAN YOZGAN
Ilmiy rahbar: O’q. R.Shodiyev
Navoiy-2014
Mavzu: QATTIQ JISMLAR MEXANIKASIGA OID MASALALAR YECHISH METODIKASI
REJA.
K I R I S H
O’QITISHDA FIZIKA MASALALARINING AHAMIYATI.
SIFAT MASALALAR.
GRAFIK MASALALAR.FIZIKADAN IJODIY MASALALAR. FIZIK MASALALARNI YECHISH METODLARI.
FIZIKADAN MASALALAR YECHISH METODIKASI HAQIDA UMUMIY MULOHAZALAR.
FIZIKA KURSI BO’LIMLARI BO’YICHA MASALALAR YECHISH METODIKASI.
QATTIQ JISMNING QO’ZG’ALMAS O’Q ATROFIDAGI HARAKATIGA TEGISHLI MASALALARNI YECHISH METODIKASI
XULOSA.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
K I R I S H
O’zbekiston mustaqillikka erishgan kundan boshlab rivojlangan davlatlar darajasiga yetish uchun respublika shukumati tomonidan qator qonunlar qabul qilindi. Ijobiy islohotlar amalga oshirila boshlandi. Jumladan jahon standartlariga javob bera oladigan kadrlar tayyorlash, maqsadida bir qator muhim hujjatlar qabul qilindi.
«Ta’lim to’g’risda»gi, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to’g’risida»gi o’zbekiston respublikasining qonunlari qabul qilindi. (1997yil 29 avgust.)
Kadrlar tayyorlash milliy modeli ishlab chiqildi. Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy tarkibiy qismlaridan biri uzluksiz ta’lim tizimi va turlaridir.
Uzluksiz ta’lim turlaridan biri oliy ta’limdir. Oliy ta’lim o’rta mahsus, kasb-hunar ta’limi negiziga asoslanishini shamda ikki(bakalavriat va magistratura) bosqichiga egaligini bilamiz.
Oliy ta’limning birinchi bosqichida ta’lim dasturlari umumiy o’rta va o’rta mahsus, kasb-shunar ta’limi bilan uzluksizlik va uzviylilik ta’minlanishini inobatga olgan sholda ishlab chiqildi.
Bakalavriat-mutahasisliklar yo’nalishi bo’yicha funda-mental va amaliy bilim beradigan tayanch oliy ta’limdir.
Bu esa har bir fandan yangi o’quv dasturlariga mos keluvchi o’quv darsliklari, o’quv qo’llanmalari, o’quv metodik qo’llanmalarni tayyorlashni taqozo etadi. Shu munosabat bilan ta’lim yo’nalishi 5140200-fizika va astranomiya ishchi o’quv rejasiga mos keluvchi fizikadan masalalar yechish metodikasi o’quv faning mehanika va molekulyar fizika bo’limlarining mavzularga tegishli masalalarni yechish metodikasi bo’yicha o’quv metodik qo’llanma yozilishini maqsadga muvofiq deb bildik. «fizikadan masalalar yechish metodikasi»ga bag’ishlangan o’quv metodik qo’llanmani yaratishda biz shu soshaga tegishli bo’lgan ko’pgina adabiyotlarni tashlil qildik va ko’p yillik o’qitish tajribamizga asoslandik. Jumladan: v.a. balash 13ning kitobi elementar fizika kursining qiyinroq masalalarini yechish bo’yicha qo’llanma b´lib. Fizikani mustaqil o’rganuvchilar, oliy o’quv yurtiga kirish uchun tayyorlanayotganlar, pedagogika institutlarining fizika- matematika fakulteti talabalari va o’rta maktab o’quvchilari uchun mo’ljallangan. Avtor elementar fizika kursidan masalalar yechishning yagona metodlarini ishlash, muayan masalalarni yechishda bu metodlardan qanday foydalanilishni ko’rsatishga harakat qilgan. Shar qaysi bobning boshida konkret mavzu bo’yicha fizika kursining asosiy qonunlari va tushunchalarini esga tushirish uchun zarur bo’lgan qisqacha nazariy ma’lumotlar, masalalar yechishda ishlatiladigan formulalar keltirilgan. So’ngra masalalar yechishga qo’llanmalar va masala yechish namunalari berilgan. Shar bir bobning oshirida mustaqil yechish uchun masalalr berilgan.
V.m. spiranskiy. 14 ning
qo’llanmasida elementar fizika kursining asosiy bo’limlari bo’yicha masalalar yechish mettodikalari sistemasi bayon etilgan va masala yechishda uchraydigan harakterli hatolar tashlil qilib berilgan. Avtor o’z o’quvchilarini fizik masalalarni qanday yechishga o’rgatishga sharakat qiladi.masalalar yechishga qo’llanmalar berilmasdan, bir nechta sodda masalalar yechib ko’rsatilgan.ushbu qo’llanma pedagogika institutlarining talabalariga, o’rta maktab o’qituvchilariga mo’ljallangan.
S.E. Kam’netskiy, v.p. Orehov 15
Maktabda fizika o’qitishning I va II bosqichlarida fizikadan masalalar yechishning eng umumiy usul va metodlari bayon qilingan, o’quvchilar uchun fizikadan tipavoy masalalar minimumi tanlab berilgan, maktab fizika kursining shamma mavzulari bo’yicha masalalar yechish tartibi ko’rsatilgan. Masalalarning shartlari batafsil tashlil qilingan va masalalarning yechimlari berilgan. Bu kitob o’qituvchilar uchui qo’llanmadir.
Mustaqillik yillarida chop etilgan m. Ismoilovning bu qo’llanma16sida o’rta maktabning 8-11 sinflari uchun mo’ljallangan dastur asosida yozilgan.fizika kursining shar bir bo’limiga oid qisqacha nazariy tushunchalar, bobning shar bir paragrafida namunaviy masalalar va ularni yechish tartibi ko’rsatilgan. Shuningdek mustaqil yechish uchun bir nechta masala va ularning javoblari berilgan.
Ushbu to’plam asosan o’rta maktab o’quvchilari uchun mo’ljallangan bo’lib, undan akademik litsey, kasb-hunar kollej o’quvchilari,oliy o’quv yurtlarining boshlang’ich kurs talabalari sham foydalanishlari mumkin.
K.A. Tursunmetov va boºalar 17 bu to’plam «akademik litsey va kasb – hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanma» sifatida tavsiya etilgan.
To’plam akademik litseylar dasturini to’la qamrab olgan bo’lib,unda 670 ta masala berilgan va 80 dan ortiq masala namuna uchun ko’chib ko’rsatilgan.
Ushbu kitobning afzalliklaridan yana biri shundaki, mustaqil yechish uchun ajratilgan hamma masalalar qiyinlik darajasi bo’yicha besh gurushga ajratilgan. Bu esa o’quvchilarga sham, o’qituvchilargi sham bir qancha qulaylik tug’diradi.jumladan o’qituvchiga nazorat ishi variantlarini tuzishni yengillashtiradi, chunki bunday ish variantlariga kiritilgan masalalar turli qiyinlikda bulishi maqsadga muvofiqdir. Nazorat ishi variantlarini tuzishni yengillashtirgan jishatlaridan yana biri, masalani yechishda kerak bo’ladigan jadval ma’lumotlari va doimiy kattaliklar masala matninig o’zida berilgan. Bu esa o’quvchiga sham masala yechishda qulaylik tug’diradi. Masala matniga kiritilgan ba’zi fizik doimiylarni ushbu kitobning oshirida keltirilgan jadvaldan keraklicha aniqlikda olish mumkin.
Yuqorida qarab chiqilgan adabiyotlardan o’zgaroq biz taviya etayotgan o’quv qo’llanmada fizik maalalar yechish metodikasining bir qator umumiy masalalarni, fizika kursining mehanika va molekulyar fizika kursiga tegishli barcha mavzularga doir masalalarni yechish metodikasi batafsil qarab chiqilgan
va adabiyotlarda eng ko’p uchraydigan standart masalalarning yechimlari namunalari berilgan.
O’quv qo’llanmadan fizika o’qituvchisi tayyorlaydigan barcha oliy o’quv yurtlari professor o’qituvchilari, talabalari, turli tipdagi o’rta o’quv muassasalari fizika o’qituvchilari va o’quvchilari, shuningdek barcha fizikani mustaqil o’rganuvchilar foydalanishlari mumkin.
O’quv qo’llanma shaqidagi shar qanday taklif mualliflar tomonidan minnatdorchilik bilan qabul qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
