O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti fizika- matematika fakulteti “umumiy fizika” kafedrasi

Arifmetik metod.

Masalani arifmetik metod bilan yechilganda, masaladagi fizik kattaliklar ustida faqat arifmetik amallar bajariladi. Ya’ni fizikaviy masalalarni arifmetika darslaridagi singari yechiladi.formulalarni qo’llamasdan savollar yoziladi.bu metoddan, umumiy o’rta ta’lim muassasalarida fizika o’qitishning boshlang’ich davrida shali o’quvchilar algebradan tegishli bilimga ega bo’lmagan yoki fizik formulalarga kirgan kattaliklar orasidagi bog’lanishni chuqur tushunmagan paytda qo’llaniladi.

Arifmetik metodning yana o’ziga shos bir shususiyati, unda tenglamalar tuzulmasligida va tenglamalar yechilmasligidadir.

Sharfiy ifodalarni qo’llab arifmetik metod yordamida masala yechishga misol keltiraylik.

1. 
   masala. 15 dona qarag’ay g’o’lasidan yasalgan sol chuchuk suvda eng ko’pi bilan qancha yuk ko’tara oladi? shar bir g’o’laninig shajmi 0,4m³ .
   

bu masala arhimed qonuniga tegishli ekanligini tushungach masalani yecha boshlaymiz. yuqorida aytganimizdek masalani savollar yordamida yecha boshlaymiz.

1. 
   sol g’o’lalarining shajmi qancha? Va 0,4 м 3  15
   

 6 м ³

2. 
   solning massasi qancha? jadvaldan 1m³ yog’ochning massasi 500kg ekanini topamiz.
   

^М сол
 500
кг

 6 м ³

_м 3
 300 кг

3. 
   solninig og’irligi qancha? r  9 ,8 ^H
   

кг
 300 кг
 29400 H

4. 
   sol suvga butunlay cho’ktirilganda siqib chiqarilgan suvninig massasi
   

qancha? jadvaldan 1 м ³ suvninig massasi 1000kg ekanini topamiz.

^М сув
 1000
кг

 6 м ³

_м 3
 6000 кг

5. 
   siqib chiqarilgan suvning og’irligi qancha?
   

H

^Р сув

 6000

^кг  9 ,8

кг

 58800 H

6. 
   yukning og’irligi
   

^F юк
 58800
H  29400
H  29400 H