O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi A. Qodiriy nomli Jizzax Davlat pedagogika instituti “Tarix” fakulteti

3-savol bayoni:
Xammasi bulib sakkiz marta salib yurishlari buldi. Lekin dastlabki turtta salib yurishi eng muximi deb xisoblanadi. Keyingi turtta salib yurishida uncha kup katnashmagan. Yettinchi va Sakkizinchi salib yurishlari fransuz kiroli Lyudovik IX tomonidan uyushtirilib, ular fransuzlarning Shimoliy Afrikadagi ta’sirini mustaxkamlamokchi bulgan edilar. Sakkizinchi yurishda (1269 - 1270) Lyudovik Tunis shaxrini kamal kilish uchun zur berib kuch tupladi, bundan muddao Afrikada urush xarakatlarini yanada davom ettirish uchun tayanch bazasiga ega bulish edi. Ammo Tunisni kamal kilish paytida fransuzlar lagerida o’lat kasali boshlanib, kuplar katorida kirolning uzi xam xalot buldi.
Xarbiy muvaffakiyatsizliklarga karamay, xar kalay, salib yurishlarining Garbiy Yevropa tarakkiyoti uchun goyat katta buldi. Ammo salib yurishlarining Garbiy Yevropaga kursatgan ta’siri bilinib turadi. Ikkinchi tomondan, Garbiy Yevropaning o’zi XI-XIII asrlar davrida o’zining ishlab chikaruvchi kuchlarning usishi jarayonida yangi ijtimoiy, siyosiy va madaniy formalar yaratdi.
Ammo salib yurishlarining Garbiy Yevropaga kursatgan ta’siri xakida gapirilar ekan, Arablar Sharkining madaniyati salib yurishlaridan tashkari, boshkacha yullar bilan, jumladan, Ispaniya arablari yoki mavrlar Garbiy yevropani utib kirganligini xam unutmaslik kerak. Shark bilan yakin aloka kilish natijasida yevropaliklarning saviyasi sezilarli darajda kengaydi. Sharkda madaniy xalklar bor ekanligini ilgari ular xayollariga xam keltirmagan edilar. Shark xayoti bilan tanishganlaridan keyin, boshka dinlarga ancha-muncha yul kuyadigan buldilar. Yevropaliklar xrestian dinini musulmon dini bilan takkoslab kurib, xristian dinining uziga va xususan salib yurishlari davrida urta asr papaligi tomonidan bevosita amalda kullanilgan teokratizm ideyaga nisbatan ba’zi bir tankidiy andisha va muloxazalarga kela boshladilar. Salib yurishlari keyingi Urta asr Yevropasi xayotidagi bu eng muxim xodisalarning rivojini tezlatdi, xolos.


Nazorat topshiriklari:

1. 
   Vizantiyani kulga kiritishni sababini aniklang.
   
2. 
   Salib yurishlarining maglubiyati nimalardan iborat edi.
   
3. 
   Salibchilar xarakati kachon uz yakuniga keldi?
   

A) XI asr oxirida XIII asr boshida .
V) XI asr oxiri XIII asr urtalarida.
S) XI asr oxiri XIII asr oxiri.
D) XIII asrda.
Ye) XII asrda.

4. 
   Salibchilar Vizantiyadan kachon kuvib chikarildi?
   

A) 1260 yilda.
V) 1186 yilda.
S) 1187 yilda.
D) 1270 yilda.
Ye) 1261 yilda.

5. 
   Sungi salib yurishidan keyin Vizantiyaning axvoli?
   

A) Ikkiga bulinib ketdi
V) Uchga bulinib ketdi
S) Gullab yashnadi
D) Vizantiyada feodallshuv jarayoni tez avj oldi.
Ye) Cherkovlar ajralib ketdi.