O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi



Download 394,28 Kb.
Pdf ko'rish
bet28/31
Sana22.06.2021
Hajmi394,28 Kb.
#73762
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31
Bog'liq
sonning mano jihatdan turlari

beshtalamaz (beshchalamiz), ol-titalamiz, ettitalamiz. 

Ba‘zan  ma‘ponn  kuchaytirish  va  ta‘kidlab  kursatish  uchun  -ov,  -ala  affkksini 

olgan  sonlardan  oldin  kishilik,  ko‗rsa-tish  olmoshlari  ski  har  so‗zi  ho‗llanadi:  biz 

ikkovimiz,  siz  uchalangiz,  sen  ikkalang,  har  ikkalasi..:  Har  ikkala  brichkada  ham 

to‘la  xotin-xalaj.  (A.  Q.)  Har  ikkala  kichik  xotin  ham...  o‘g‘ilni  istashar ekan. (A. 

Q.) Sizlar har ikkalangiz, biz %yar uchovaASHz va b. 

-ala  affiksini  olgan  so‗z  egalik  affiksisiz  qo‗llanganda  gzpda  apitslovchi 

(izohlovchi);  egalikni  olganda,  ega,  to‗ldi-ruvchi,  kesim,  qarat^ichli  anitslovchi 

bo‗lib  keladi:  Ikkalasi-ning  bo‘yi  baravar  bo‘lsa  hal...  (M.  Ism.)  Iigitlar 



ikkalasi  ham  paxtaligini  echishdi.  (As.  M.)  Uchalasini  bitta  plash-pa-latkaga 

o‘rashibdi. (A. H._) Turdimat uchalasiga rosa sinchiklab tikildi. (M. Ism.); 

3)  -ov  +  la-b      yoki      -ov  +  la  +  sh-ib      affikslarining    sanoq 

sonlarga 

qo‗shilib 

kelishidaya 

jamlovchi 

sonlar 

hosil 


bo‗ladi: 

Uchovlaishb  ichkariga  kirshidi.  (M.  Ism.)  Uroz  oga  bilan  akam  

akkovlashib 

bir 

hozlini 

ijaraga 

olishda. 

(O.) 

 

Bu 

vazifani  

ikkovlab bajardik; 

4)  -ov+ 

-lan. 

Bu 


affiks 

juda 


kam 

so‗llanadi:Olgovlano.1y 



bo‘lsa, 

og‘zidagin 

oldirar. 

(Ma \ol.) 

Bu 


affikslarning 

qo‗shi- 


lishidan 

hosyal 


qnlingan 

jamlovchn 

soilar 

gepsa 


^ol 

vazifa - 

sida kelzdi. 

Ayrim  sanoq  soyalarga  egzlik  affiksn  qo‗shmlib,  jamlovchn  son  ma‘nosi 

ifodalanadi:  sizlarning  ikkisi  (qizlarning ik-kalasi). 

105-§.  Qasr  son.  Kasr  son  butunning  qismlarini  ifodalash  uchun  ishlatiladi. 

Kasr  sonlar  tuzilishiga  ko‗ra  boshqa  son-lardan  farqlanadi—ular  ko‗pincha, 

birdan  ortih  sonlarning  bvrikishidan  (sintaktik  usul  bilan)  hosil  bo‗ladi.  Ular 

odatda  sanoq  sonning  chiqish  va  bosh  kelishik  formasidagi  birshshasi  (ba‘zan 

qaratqich  va  bosh  kelishik  shaklida  birn-kishi)  orqali  ifodalanadi:  Ularning 



to‘rtdan bir qis.ii fan doktori va fan kandidati degap ilmiy darajaga ega. (Gazeta -

dan.)  SHahar  proletariatining  uchdan  ikki  sislsh  gazlama  to‘-qshi  bilan 

shug‘ullanadi,  uchdan  ikki  sismi  esa  yarim  kustar  korxonalarda  ishlardi. 

(Gazetadan.) 

Kasr  son  taalluqli  bo‗lgan  otlar  shu  sonlardan  oldin,  qa-ratqich  yoki  chiqish 

kelishiklari  formasida  keladi:  ...paxtakor-larning  uchdan  biri  Zulfiqorovning 

zvenosiga  o‘tkazildi.  (A.  Q.)  Foydadan  o‘ndan  to‘qsizi  xo‘jayinlarning 

xamyoniga  tushardi. (0.) 

Ayrnm  vaqtda  chiqish  kelnshigi  formasida  keladngan  otlar  kasr  son  orasida 

ham  keladi:  Un beshta otdan akkitasigina  uni ko‘tara olardi. (A. 1\.) Knyaz uchta 

otdan ikkitasini berib yubordi. 

Kasr  sonlarning  surati  bosh,  maxraji  chy^ish  kelishik  formasida  keladm. 

Otlashganda  kasr  sonlarning  maxraji  o‗z-garman,  surati  egalik  va  kelishik 

qo‗shimchzlarini  oladn:  ...hovlining  %am  to‘rtdan  birini  ayzon  egallagan  eda. 




Download 394,28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish