O’zbekiston respublikasi veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo’mitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti veteriariya jarrohligi kafedrasi operativ xirurgiya va anesteziologiya fanidan

8-Mavzu: BOSH SOXASINING ANATOMO-TOPOGRAFIK TUZILISHI. BURUN, SHOX VA MIYADA O’TKAZILADIGAN OPERASIYALAR
MA’RUZA REJASI:
1. Burun va burunning yordamchi kovaklarida o’tkaziladigan operasiyalar.
a) anatomo-topografik ma’lumotlar.
b) Buqalarga burun halqasini o’tkazish.
v) Rinoplastika (burun plastikasi).
g) Peshona va jag’ usti kovaklarini trepanasiya qilish (parmalash)
2. Tildagi operasiyalar
a) anatomo-topografik ma’lumot va til nervlarini og’riq- sizlantirish.
b) tilni amputasiya qilish (olib tashlash)
3. Tishdagi operasiyalar.
a) anatomo-topografik ma’lumot
b) tishni sug’urib olish (ekstraksiya)

Tayanch iboralar: Burun, kovak, rinoplastika, trepanasiya, trepan, til, amputasiya, tish, ekstraksiya.

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Operativ xirurgiya – X.K. Rustamov, Ya.A.Axbutayev, B.D.Narziyev –
1997.
2. Operativnaya xirurgiya – Magda I.I. – 1990.
3. Operativnaya xirurgiya – N.X. Shomirzayev. 1987.
4. Xirurgiya v ovsevodstve. V.R. Tarasov. 1959.
5. A. David Weaver, Guy St Jean, Adrian Steiner “Bovine surgery and Lameness” USA,
2005
Burun oblasti quyidagi chegaralarda joylashgan: oldi tarafdan peshona oblasti bilan (ko’zning ichki burchagi orqali o’tkazilgan chiziqdan). Yonboshda – ko’z osti, lunj va lab oblastlari bilan chegaralangan. Quyidagi qatlamlardan iborat:
1) teri; 2) yuqorida joylashgan fassiya; 3) muskul qavati – burun lab ko’taruvchi; yuqori labni ko’taruvchi maxsus muskul; 4) Suyak usti qavati; 5) suyak; 6) burun bo’shlig’i.
Nerv bilan ta’minlanishi. Ko’z osti, panjarsimon nervlardan.
Qon bilan ta’minlanishi. Yuz va ko’z osti arteriyalari yordamida.


Buqaga burun halqasini o’tkazish
Ko’rsatma – burun halqasini nasldor buqlarga tinchlantirish uchun, sho’x buqalarga qo’llaniladi.
Fiksasiya – Tik holatd stanok yordamida boshini qattiq ushlab fiksasiya qilinadi.
Og’riqsizlantirish – neyroleptik rampun 0,25/100 kg.
Operasiya o’tkazish texnikasi. Operasiya maydonchasi tayyorlanib, 0,5 % nashatir spirti eritmasi va 5 % yod eritmasi surtiladi. Xalqani o’tkzish joyi burun devorchasining pastki qismida. Sterillangan halqani yarim aylana qilib ochib, halqa o’tkaziladigan qisqichga joylashtiriladi, tezlik bilan burun devorchasi teshiladi va xalqa o’tkazilib, berkitiladi, jarohat 8-10 kunda bitadi. Xalqani o’tkazishni qo’l bilan ham bajarish mumkin.