O‟zbekiston respublikasi

Ko‟rish analizatorining o‟tkazuvchi yo‟li

Ko‘rish analizatorining o‘tkazuvchi yo‘llari to‘rtta neyron zanjiridan iborat. I, II, III neyronalar ko‘zning to‘r pardasida joydashgan. Birinchi neyron xujayralari ko‘rish xujayralari yoki
yuqorida ko‘rsatilgan to‘r pardaning tayoqchalar va kolbochkalari xisoblanadi. Tayoqchalar va kolbochkalar (I neyron) tushgan yorug‘lik ta‘sirotini nerv impulsiga aylantirib beradi va impulsni to‘r pardaning bipolyar neyronlariga (II neyron) uzatadi, ya‘ni bipolyar xujayralarning dentritlariga yetkazib beradi. So‘ngra impuls ikkinchi neyron aksonlari orqali uchinchi neyronga, ya‘ni ganglioz xujayralarning dentritlariga (III neyronga) o‘tkaziladi. Ganglioz xujayralarning aksonlari yig‘ilib, ko‟rish nervini xosil qiladi. Ko‘z nervi ko‘rish teshigi orqali bosh miya kutisining ichiga kirib, bosh miya peshana bo‘lagi asosidan o‘tadi. So‘ng ko‘ruv nervi turk egari tepasida chala kesishib, ko‟ruv nervining kesishmasini (xiazmasini) xosil qiladi. Ko‘rish yo‘llarining bir qismi uzulmasdan oraliq miyaning tashqi tizzasimon tanalariga yetadi va o‘rta miyaning ustki ikki tepaligning neyronlarida sinapslar xosil qilib, tugallanadi. O‘rta miyanining turt tepalikning ustki ikki tepaligi ko‟rish analizatorining po‟stlog osti markazlari xisoblanadi.Ustki tepalikdan nerv impulslari ko‘z soqqasini xarakatlantiruvchi nervga boradi. O‘tkazuvchi yo‘llarining yana bir qismi ikki tepalikdan davom etib, ensa pallasining po‘stlogida, ko‘ndalang egat soxasida tugallanadi. SHunday qilib, ko‟rish analizatorining po‟stlog markazlari bosh miyaning ensa pallasining po‘stlogida joylashgan.
Quyosh tulkinlari ta‘sirida ko‘z korachigi torayadi, ko‘z olmalari esa nur tushgan tomonga qaratiladi.

Nazorat savollari

1. 
   Analizatorlar haqida tushunchangizni ayting.
   
2. 
   Eshitish analizatori qismlarini tushuntiring.
   
3. 
   Tashqi, o‘rta va ichki quloq tuzilishini ayting.
   
4. 
   Vetibulyar analizatorning tuzilishi va qismlarini tushuntiring.
   
5. 
   Ko‘rish analizatori tuzilishi va qismarini tushuntiring.
   
6. 
   Ko‘zning tashqi va ichki tuzilishi qanday?
   
7. 
   Ko‘zning optik sistemasini qaysi qismar tashkil etadi?
   
8. 
   To‘r pardaning muhim funksiyasi nimalardan iborat?