IJRO HOKIMIYATI BOSHLIG‘I
–mamlakat miqyosida davlat boshqaruvi
organlarining yuqori turuvchi rahbari hisoblanadi. Monarxiyaning barcha ko‘rinishlarida davlat
boshlig‘i rasman monarx hisoblanadi. Parlamentar respublikalarda aslida amalda ijro
hokimiyatining rahbari sifatida hukumat faoliyat olib boradi., prezidentlik respublialarida –
prezident, parlamentar respublikalarda rasman Prezident, amalda esa hukumat rahbari,(mas.,
GFR da kansler) yarim prezidentlik respublikalarida – prezident, ba’zan esa rasman hukumat
boshlig‘i. O‘zRda
i.h.b.
O‘zbekiston Prezidenti.
Ijro etuvchi hokimiyat boshlig‘i — umummilliy yoki mintaqaviy darajadagi davlat
boshqaruv organlari yoki mahalliy boshqaruv organlarining yuqori lavozimdor rahbari.
Umummilliy darajada ijro etuvchi hokimiyat boshlig‘i monarxiyaning barcha turlarida monarx
(parlamentar monarxiyalarda haqiqatda hukumat boshlig‘i), prezidentlik respublikalarida —
prezident, parlamentar respublikalarda — rasman prezident, aslida esa hukumat boshlig‘i,
yarimprezidentlik respublikalarida — prezident (ba’zan raman – hukumat boshlig‘i) hisoblanadi.
O‘zbekistonda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti ijro hokimiyati rahbari hisoblnadi.
IJTIMOIY DAVLAT
- davlatning konstitutsiyaviy - huquqiy maqomiga tegishli tavsif
(prinsip); inson va fuqaroning iqtisodiy va ijtimoiy huquq va erkinliklari hamda
davlatning tegishli majburiyatlari konstitutsiyaviy yo‘l bilan kafolatlanadi. Ushbu xususiyat
davlat jamiyatga xizmat qilishini va asossiz ijtimoiy tafovutlarga barham berish yoki ularni
mumkin qadar kamaytirishga harakat qilishini nazarda tutadi. Davlatning ijtimoiy
xususiyati birinchi marta 1949 y. GFRning Asosiy qonunida e’lon qilingan. O‘zbekiston
Respublikasi Konstitutsiyasining 14 -moddasida, «Davlat o‘z faoliyatini inson va jamiyat
farovonligini ko‘zlab, ijtimoiy adolat va qonuniylik prinsiplari asosida amalga oshiradi» deb
belgilab qo‘yilgan. Ushbu umumiy qoidadan O‘zbekiston davlatining quyidagi konstitutsiyaviy
burchlari kelib chiqadi: mehnat va odamlar sog‘lig‘ini muxofa za qilish, mehnatta haq
to‘lashning kafolatlangan eng kam miqdorini belgilash, oila, onalik, otalik va bolalik,
nogironlar va qariyalar davlat tomonidan qo‘llab - quvvatlanishini ta’minlash, ijtimoiy
xizmatlar tizimini rivojlantirish, davlat pensiyalari, nafaqalar va ijtimoiy himoya qilishning
boshqa kafolatlarini belgilash.
Do'stlaringiz bilan baham: |