O‘зbekiстон рeспublikaсi

IMPICHMENT
(
ingl. impeachment
) — qator xorijiy davlatlarda davlatning yuqori 
mansabdor shaxslari mas’uliyatini amalga oshirishning maxsus tartibi. Ish Impichment tartibida 
ko‘rib chiqilganda parlamentning quyi palatasi ayblovni shakllantiradi va tegishli mansabdor 
shaxsga ayb qo‘yadi. Ishni ko‘rib chiqish, aslida, parlamentning yuqori palatasida amalga 
oshiriladi, u o‘zini sud hay’atiga aylantiradi. YUqori palata chiqaradigan hukm deputatlarning 
aniqlovchi ko‘pchilik ovozi (masalan, AQSH senatida ovozlarning 
2
/
3
qismi) bilan qabul qilinadi. 
Jazo lavozimdan chetlatishdan nariga o‘tmasligi kerak, ammo qoidaga ko‘ra Impichment 
tartibida lavozimdan chetlatilgan shaxs keyinchalik odatiy sudda sud qilinishi va o‘zi sodir etgan 
xatti-harakatlarga muvofiq jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkinligi qayd qilib o‘tiladi. 
Boshqaruv respublika shaklida bo‘lgan ayrim davlatlarda Impichment asosan davlat boshlig‘i — 
prezident xususida u davlatga xiyonat qilgan yoki konstitutsiyaga tajovuz qilganda nazarda 
tutiladi. AQSHda Impichment tartibida rasman barcha fuqaro xizmatchilar sud qilinishi mumkin. 
QAYTA SAYLOV
— agar oldingi saylov amalga oshmagan (masalan, qatnashgan 
saylovchilar foizining kamligi tufayli) deb hisoblangan yoki bekor qilingan vaqtda 
o‘tkaziladigan saylovlar. Qayta saylov o‘tkazish muddati saylov qonuni yoki vakolatli saylov 
qarori bilan belgilanadi.Markaziy saylov komissiyasi ayrim deputatlarning vakolatlarini haqiqiy
emas deb topgan taqdirda, shuningdek deputat chvqirib olingan, boshqa sabablarga ko‘ra 
deputatlik vakolatlari muddatidan oldin tugatilgan hollarda tegishli saylov okruglarida yangi
saylov o‘tkaziladi. (3) 
KONSENSUS-
xalkaro munozaralarda kelishuv, umumiy fikr; (5)
KONSERVATIZM 
– lotin tilidan olingan bo‘lib, conservo – saqlayman, qo‘riqlayman 
degan ma’nolarni ifodalaydi. Konservatizm jamiyatda mavjud ijtimoiy tizim asoslarini 
an’anaviy-tarixiy qadriyatlar asosida mustahkamlashni yoqlovchi hamda jamiyatda ijtimoiy 
barqarorlik asosida an’anaviy va axloqiy qadriyatlar yotishini targ‘ib etuvchi dunyoqarash va 
axloq shakli sifatida ham qaraladi. Konservatizm ijtimoiy inqiloblarning har qanday ko‘rinishini 
qoralab, inqiloblar ijobiy ijtimoiy o‘zgarishlarga kafil bo‘la olmaydi deb hisoblaydi. 
SHuningdek, davlat jamiyatda mavjud ijtimoiy munosabatlar va muammolarning barchasi 
ustidan nazorat qilish va boshqarishda ularning turfa spetsifik xususiyatlarini hisobga ololmaydi. 
SHuning uchun jamiyatning barcha jabhalarida davlatning ishtirokini minimallashtirib, ushbu 
funksiyalar din, axloq va an’analarni rivojlantirish hisobiga bajarilib, ular jamiyatdagi turfa 
muammolar va ijtimoiy o‘ziga xos jihatlarning barcha ko‘rinishlarini e’tiborga olishga qodir 

---

84 
bo‘lgan omillar sifatida qaraladi. Konservatizm davlat hokimiyati funksiyalarini cheklash bilan 
jamiyatdagi siyosiy erkinliklarni o‘zaro o‘xshash jarayon sifatida qaraydi.
 
XX-asrning ikkinchi yarmida an’anaviy konservatizm, liberalizm va texnokratizmning 
o‘zaro uyg‘unlashuvi natijasida neokonservatizm oqimi vujudga keldi. Neokonservatizm davlat 
hokimiyatini e’tirof etgan holda, jamiyat boshqaruvida davlat hokimiyati aralashuvi zarur deb 
hisoblaydi, lekin bunday aralashuv cheklangan bo‘lishi lozim. (1)