O‘zbeкiston respubliкasi



Download 0,83 Mb.
bet174/403
Sana18.02.2022
Hajmi0,83 Mb.
#453705
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   403
Bog'liq
HO\'AT. 2010. R.Sayfullayeva..

Кompozitsiya usuli. Bu usul vositasida qo‘shma va juft fe’l yasaladi.
Qo‘shma fe’l. Qo‘shma fe’l tarkibiga ko‘ra ikkiga bo‘linadi:
a) ism+fe’l;
b) fe’l+fe’l.
Ism+fe’l tipidagi fe’lni hosil qilishda yordamchi fe’l vazifasida qilmoq, etmoq, aylamoq, bo‘lmoq, bermoq, olmoq, topmoq, yemoq, urmoq, ko‘rmoq, kelmoq, keltirmoq kabi birlik keladi: abgor qilmoq, ado bo‘lmoq, ayyuhannos solmoq, javob bermoq, javob olmoq, xalal bermoq, xabar olmoq, qiron solmoq, tartibga keltirmoq, oh urmoq, tush ko‘rmoq, qo‘nim topmoq kabi.
O‘zbek tilida fe’l+fe’l tipidagi fe’l barmoq bilan sanarli: sotib olmoq, olib bormoq, olib kelmoq, olib chiqmoq, olib qochmoq, ishlab chiqarmoq kabi.
Juft fe’l. Juft fe’l grammatik shakliga ko‘ra ikki ko‘rinishda bo‘ladi:
a) biri ravishdosh, ikkinchisi boshqa shaklda: aylanib-o‘rgilmoq, yelib-yugurmoq, yayrab-yashnamoq, o‘ynab-kulmoq, qo‘llab-quvvatlamoq;
b) har ikki qismi bir xil shaklda: aylanib-o‘rgilib, o‘ylamay-netmay, aralashib-quralashib, achib-bijib, tejab-tergab, qisinib-qimtinib, yuvib-tarab, yayrab-yashnab.
Tilshunosligimizda fe’l ibora bilan qo‘shma fe’l chegarasi aniq oydinlashtirilmagan.
Juft fe’llar tarkibiy qismining qo‘llanishiga ko‘ra quyidagi shakllarda bo‘ladi:
1) qismlari yakka holda ishlatiladigan juft fe’llar:
a) qismlari o‘zaro sinonim: hormay-tolmay, qo‘llab-quvvatlamoq;
b) qismlari o‘zaro antonim: kelib-ketib, o‘lib-tirilib, kirib-chiqib, o‘tirib-turib;
d) qismlarining ma’nosi yaqin: aylanib-o‘rgilmoq, yeb-ichmoq, o‘ynab-kulmoq, oshirib-toshirib, yuvib-tarab.
2) ikkinchi qismi yakka (mustaqil) ishlatilmaydigan fe’l: aldab-suldab, yig‘lab-siqtab, yamab-yasqab, qolgan-qutgan.

Download 0,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   403




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish