O’zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

3. Maxsus kombinasiyalangan sxemalarni sintez qilish


Umumiy holatda kombinasiyalashgan diskret qurilmalarni sintez qilish tushunchasi ishlash algoritmini berilgan og’zaki ta’rifini prinsipial sxemalarda qurish bilan izohlanadi.


3.1. Kombinasiyalashgan sxemalarni sintez qilish uslubi

Maxsus kombinasiyalashgan sxemalar deb aniq funksiyalarni bajaruvchi mustaqil tugunlarga aytiladi. Bular jamlagichlar (summator), shifratorlar, deshifratorlar, kodlarni aylantirigichlar, multipleksorlar, demultipleksorlar va boshqalar.

Maxsus kombinasiyalashgan sxemalarni sintez qilish – bu berilgan ish shartini amalga oshiruvchi yuqorida aytib o’tilgan mustaqil tugunlar tuzilmasini qurish jarayoni hisoblanadi. Turli maxsus kombinasiyalashgan sxemalar muayan vazifasiga bog’liq holatda alohida o’ziga xos xususiyatga ega, lekin umumiy holatda sintez qilish tartibi quyidagi bosqichlardan tashkil topgan:

1. 
   diskret qurilmani ishlab chiqishga berilgan topshiriqni haqoniylik jadvali ko’rinishda tasavvur qilish;
   

2. 
   sxemalarni almashtirish funksiyasini haqoniylik jadvali bo’yicha tuzish;
   

3. 
   almashtirish funksiyasini minimizasiyalash;
   
4. 
   minimizasiyalashgan ifoda bo’yicha qurilmaning tuzilmaviy sxemasini tuzish;
   

5. 
   berilgan elementlar turiga bog’liq diskret qurilmalarning real sxemalarini qurish. Ushbu bosqichlarni batafsil ko’rib chiqamiz:
   

1-bosqich. Berilgan topshiriqni haqoniylik jadvalida tasvirlash ishlab chiqilayotgan

diskret qurilma mantig’ini tahlil qilish asosida amalga oishiriladi. Har bir kirish to’plamining o’zgaruvchilariga chiqish o’zgaruvchilari qiymatlariga mos ravishda joylashtiriladi.

2-bosqich. Almashtirish funksiya (AF) ifodasining sxemalari haqoniylik jadvali (HD) bo’yicha mukammal diz’yunktiv yoki kon’yunktiv normal shaklda (MDNSh yoki KDNSh) tuziladi. Masalan, MDNSh ko’rinishida AFsini tuzish haqoniylik jadvalidan kirish o’zgaruvchilarini shunday bir to’plamlari tanlab olinadiki, berilgan funksiya “1” qiymatini qabul qiladi. Ko’rsatilgan to’plamlar konstituyent “1” ko’rinishida tasvirlanadi va o’zaro diz’yunksiya bilan birlashtiriladi.

3-bosqich. Minimizasiyalash biror bir usullardan birida amalga oishiriladi (bevosita qisqartirish, Kvayn-Mak-Klaski usuli, Karno haritasi yordamida).