O’zbekiston Respublikasi Transport Vazirligi Toshkent Davlat Transport Universiteti Iqtisodiyot fakulteti “Transport iqtisodiyoti” kafedrasi

Ushbu talab o‘z ichiga uy-joy qurish uchun bo‘lgan talabni, infratuzilma ob`ektlari uchun va sanoat ob`ektlari qurish uchun bo‘lgan talablarni oladi.

Inflatsiya darajasi yuqori bo‘lganda ko‘pchilik ortiqcha pulini yer sotib olishga sarflaydi (yerga bo‘lgan inflyatsion talab). Shuning uchun ham yer boylikni saqlash va uni ortishini ta`minlash ob`ekti sifatida qaraladi. Noqishloq xo‘jalik yerlarga talab yerning hosildorligiga bog‘liq bo‘lmay, ko‘proq uning qulay joylashuviga (shaharga yaqin) bog‘liqdir. Odatda shahar markazlaridagi yer narxi yuqori bo‘ladi, shahar markazidan yiroqlashgan sari esa uning narxi kamayib boradi.

Inflatsiya darajasi yuqori bo‘lganda ko‘pchilik ortiqcha pulini yer sotib olishga sarflaydi (yerga bo‘lgan inflyatsion talab). Shuning uchun ham yer boylikni saqlash va uni ortishini ta`minlash ob`ekti sifatida qaraladi. Noqishloq xo‘jalik yerlarga talab yerning hosildorligiga bog‘liq bo‘lmay, ko‘proq uning qulay joylashuviga (shaharga yaqin) bog‘liqdir. Odatda shahar markazlaridagi yer narxi yuqori bo‘ladi, shahar markazidan yiroqlashgan sari esa uning narxi kamayib boradi.

Qishloq xo‘jaligi uchun kyerak bo‘lgan yerlarga talab uning hosildorligiga va bu hosildorlikni oshirish imkoniyatlariga, yerning joylashuviga (qishloq xo‘jalik mahsulotlari iste’molchilaridan uzoqlashish darajasiga) bog‘liq.

Qishloq xo‘jalik yerlariga talab oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘ladigan talab bilan belgilanadi. Ma`lumki, oziq-ovqat mahsulotlariga talab noelastikdir. Insonlar oziq-ovqatsiz yashay olmaydilar. Shuning uchun am oziq-ovqat mahsulotlarining asosiy turlariga bo‘lgan talab, ularning narxi qanchalik oshmasin, kam o‘zgaradi.

Oziq-ovqat mahsulotlariga talabning noelastikligi shuni bildiradiki, ularning taklifini kam miqdorda qisqartirish, mahsulotlar narxini keskin oshib ketishiga sabab bo‘lishi mumkin va aksincha, taklifning ko‘payishi (hosildor yil kelganda), oziq-ovqat mahsulotlari narxini keskin kamayib ketishiga olib kelishi mumkin.

Iqtisodiy renta (absolyut renta) - bu cheklangan resurs uchun to‘lanadigan to‘lov.