O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

CHinligini aniqlash. 
1. 
Rang hosil qiluvchi reaktivlar bilan reaksiyasi
. Kichik chinni 
idishlarda ishqoriy muhitda olingan xloroformli ajralma porlatilib, qoldiq ustiga Marki, Frede, 
Mandelin va Erdman reaktivlari tomizilsa, morfin yoki boshqa opiy alkaloidlari bo‘lgan holda 
binafsha rang hosil qiladi.
2. 
Temir (III) xloridi bilan reaksiyasi
. Temir (III) -xloridning eritmasi morfin tarkibidagi 
fenol gidroksili bilan reaksiyaga kirishib zangori rang hosil qiladi. Bu reaksiya sezgirligi 
yuqoridagi reaksiyalar sezgirligidan kam, lekin, u morfinni boshqa opiy alkaloidlardan farq 
qilishda ahamiyatli. Kodein, geroin, dionin kabi moddalarda fenol gidroksili turli radikallar bilan 
band bo‘lganliklari uchun temir (III) -xlorid bilan reaksiyaga kirishmaydi. 
3. 
Vagner reaktivi bilan reaksiyasi
. Yodning kaliy yodiddagi eritmasi (Vagner reaktivi) 
morfin bilan kristall cho‘kma hosil qiladi. CHo‘kmani mikroskop ostida qaralsa, xarakterli 
to‘g‘ri to‘rtburchakli plastinkalardan iborat kristallar ko‘rinadi. Reaksiyaning sezgirligi 0,03 mg 
morfinga teng. Atropin, brutsin, kofein, skopolamin va boshqa alkaloidlar bu shakldagi 
mikrokristallarni hosil qilmaydi. 
4. 
Morfinga farmakologik tekshirish
ham olib borish mumkin - u ko‘z qorachig‘ini 
toraytiradi. 
5. 
Geksatsianoferrat (III) kaliy va temir (III) xloridi ishtirokidagi reaksiya.
Ishqoriy 
muhitdan olingan xloroformli ajralmani porlatib qoldiq suvda eritilgach ustiga geksatsianferrat 
(III) kaliy va temir (III) xloridi aralashmasidan tomizilsa, ko‘k rang yoki shu rangdagi cho‘kma 
hosil qiladi.
6
. YUpqa qatlam xromatografik usulda aniqlash
. Sistema: efir -atseton-25%-ammiak 
40:20:2 nisbatdagi aralashmasi, aniqlovchi reagent modifikatsiyalashgan Dragendorf reaktivi, 
Rf=0,18 ga teng, qizg‘ish-qo‘ng‘ir randagi dog‘ hosil qiladi.
7. 
UB-spektri bo‘yicha aniqlash
. Morfin asos holida etil spirtidagi eritmasi 287 nm da, 0,1 
n natriy ishqoridagi eritmasi 250 va 296 nm da, 0,1 n sulfat kislotasidagi eritmasi 284 nm da, 

---

16 
N
O
H
2
C
O
O
H
3
C
CH
CH
3
O
C
O
O CH
3
O CH
3
morfin gidroxlorid va sulfat tuzlarini suvdagi eritmasi esa 285 nm da spektral maksimumlar hosil 
qiladi.
8. 
IQ-spektrlari
805, 1243, 1448 va 945sm-1 ga teng.