O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi sh. S. Shoyimova, M. K. Xoshimova, sh. R. Mirzayeva, M. M. Qo’ziboyeva ta’lim texnologiyalari

Pedagogik maqsadlar taksonomiyasi. V.Okon tadqiqotlarida ta’kidlanganidek, pedagogik maqsadlarni aniqlashga uch xil yondashish mumkin:

1. 
   pedagogik maqsadlar bir yoki bir necha o’quvmaqsadlari tavsifi orqali ifodalanadi, lekin ular turkumlarga ajratilmaydi;
   
2. 
   o’quv maqsadlari turkumlarga ajratilib, ularning yozmatafsiloti bayon etiladi.
   

MDH mamlakatlari pedagogikasida keng qo’llanilayotgan, mashg’ulotning ta’lim berish, tarbiyalash va shaxsni rivojlantirish
maqsadlarini belgilash bunga yaqqol misol bo’lishi mumkin. O’quv maqsadlari bu usulda ifodalanganda, maqsadlar o’zaro taqqoslashga qulay bo’lib, faoliyatning bu maqsadlarga erishishga yo’nalganligi ta’minlanadi, lekin ularga erishganlik haqida yaxlit tasavvurga ega bo’lish uchun imkoniyat bo’lmaydi;
v) o’quv maqsadlarini, ularni alohida qismlarga ajratib aniqlashtirish bo’lib, u jahon pedagogikasida keng tarzda ommalashgan. Bunday yondashuvga asosan o’quvmaqsadlarining har bir alohida qismlariga erishilganlikni aniq o’lchash mumkin. O’quv maqsadlari tizimini yaratib, o’zaro bog’liqlik ketma-ketligida joylashtiriladi, ya’ni ularning taksonomiyasi tuziladi.
Pedagogik maqsadlarni bunday sxema bo’yichatuzishga birinchi marta AQSh olimlari e’tibor berganlar. Ikkinchi jahon urushidan so’ng kollejlarga kirish imtihonlarini qabul qilish Qo’mitasining bir guruh pedagog va psixologlari B.Blum rahbarligida pedagogik maqsadlarni qat’iy ifodalash va tartiblashtirish bo’yichako’p yillik izlanishlar olib bordilar.
1956 yilda maqsadlar taksonomiyasining birinchi qismi nashrdan chiqdi. Unda o’quvmaqsadlarini kognitiv sohada ifodalanishi bayon etilgan edi. O’quv maqsadlarining bu tizimi keng xalqaro miqyosda mashhur bo’lib ketdi. Uni o’qitishni rejalashtirish va natijasini baholashda qo’llay boshladilar. U fan (kurs)larni tajribaviy baholashda asosiy vosita bo’lib hisoblandi.
Avvalo, o’quv maqsadlariga muvofiq bo’lgan shaxs faoliyati sohalarini tavsiflab o’tish lozim. Bular quyidagicha ifodalanadi: kognitiv (bilishga oid, tafakkur) soha (B.Blum, D.Gilford, Mak Gyur,
Gronland, L.Vandeveld, D.Xeynot), affektiv (hissiy- emotsional) soha (Simpson, Deyv, Beldvin, Bruner), psixomotor (harakatga oid, hulq- atvor) soha (D.Kratvol, B.Blum va B.Masii). Ushbu sohalarda ishlab chiqilgan o’quvmaqsadlari bayonini kengroq ko’rib chiqamiz.

1.