O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi toshkent davlat agrar universiteti

Ko‘rsatkichlar	Yillar
O‘zgarishi (+, -)
	2019	2020
1	2	3	4
1.Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan sof tushum	29035824.240	13188423.840	-15847400.400
2.Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxi	27211452.870	11894629.710	-15316823.160
3. Mahsulot sotishdan yalpi foyda	1824371.370	1293794.130	-530577.240
4. Davr xarajatlari	1467232.230	1009134.870	-458097.360
5.Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari	0	0	0
6. Asosiy ishlab chiqarish faoliyatining yalpi moliyaviy natijasi	357139.140	284659.260	-72479.880
7. Moliyaviy faoliyatning daromadlari	147308.490	3229.310	-144079.180
8. Moliyaviy faoliyat xarajatlari	230946.510	180037.090	-50909.420
6.Umumxo‘jalik faoliyatining yalpi moliyaviy natijasi	273501.120	107851.480	-165649.640
7. Favqulodda foyda va zararlar	0	0	0
8. Daromad solig‘i to‘lagunga qadar foyda (zarar)	273501.120	107851.480	-165649.640
9. Daromad(foyda)dan soliq va boshqa soliqlar	89826.110	29354.920	-60471.190
10. Hisobot davridagi sof foyda	183675.010	78496.560	-105178.450

Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki 2019-yilda mahsulot sotishdan yalpi foyda 1 824 371 370 so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich 2020-yilda 1 293 794 130 so‘mni tashkil qilgan. Asosiy ishlab chiqarish faoliyatining yalpi moliyaviy natijasi esa 2019-yil 357 139 140 so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich 2020-yilda 284 659 260 so‘mni tashkil qildi.

Umumxo‘jalik faoliyatining yalpi moliyaviy natijasi 2019-yilda 273 501 120 so‘mni tashkil qilgan bo‘sa 2020-yilda bu ko‘rsatkich 107 851 480 so‘mni tashkil qildi. Daromad solig‘i to‘lagunga qadar foydasi 273 501 120 so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, 2020-yilda 165 649 640 so‘mga kamayib 107 851 480 so‘mni tashkil qildi.
Hisobot davridagi sof foydasi 2019-yilda 183 675 010 so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, 2020-yilda 105 178 450 so‘mga kamayib 78 496 560 so‘mni tashkil qildi. Bu korxona uchun salbiy holat sifatida baholanadi.


10-jadval
Davr xarajatlarining tahlili

T/r	Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yil		Hisobot yili			Farqi (+;-)
		Summa, m. So‘m	Salmog‘i, foiz		Summa, ming so‘m	Salmog‘i, foiz		Summadagi	Foiz-dagi
1	2	3	4		5	6		7	8
1.	Sotish xarajatalri	0	0		0	0		0	0
2.	Ma’muriy xarajatlar	1 075 820 460	73.3		921286870	91.3		-154533590	+18
3.	Boshqa operatsion xarajatalari	391411770	26.7		87848000	8.7		-303563770	-18
	Jami davr xarajatlari	1467232230	100		1009134870	100		-458097360	0

Jadvaldagi ma‘lumotlar asosida shuni bilish mumkunki o‘tgan yili ma’muriy harajatlar 1 075 820 460 so‘mni tashil qilgan bo‘lsa, hisobot yilida bu ko‘rsatkich 921 286 870 so‘mni tashkil qildi.

Boshqa operatsion xarajatalari o‘tgan yili 391411770 so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, hisobot yilida bu ko‘rsatkich 87 848 000 so‘mni tashkil qildi. Hisobot yilida davr xarajatlarining 91.3% zi ma’muriy xarajatlar hisoblanadi. Bu holatni korxona uchun ijobiy holat sifatida qarash mumkin.


11-jadval
“SADAQAYRAG‘OCH”MCHJ ning mehnat resurslari tarkibi, strukturasi va dinamikasi tahlili.

Кўрсаткичлар__Ўтган_йили__Ҳисобот_йили'>Кўрсаткичлар	Ўтган йили	Ҳисобот йили		Ҳисобот йили		Фарқи(+,-)
		Режада	Сал-моғи % да	Ҳақиқатда	Сал-моғи % да	Ўтган йилдан	Режадан
Ишчилар	73	56	65,9	55	70,5	-18	-1
Раҳбар ходимлар	11	14	16,5	10	12,8	-1	-4
Мутахасислар	25	15	17,6	13	16,7	-12	-2
Жами ишлаб чиқариш соҳасидаги ходимлар	109	85	100	78	100	-31	-7

O‘tgan yili jami xodimlar soni 109 tani tashkil etgan bo‘lsa, shundan 11 tasi rahbar xodimlar, 25 ta mutaxasis xodim va 73 ta ishchini tashkil qilgan. 2020 yil jami 78 ta xodimni tashkil qilib, shundan 10 tasi raxbar xodimni, 13 tasi mutaxasis xodimni va 55 tasi ishchi xodimlarni tashkil edi. Lekin 2020-yil rejasida xodimlar 85 nafarni tashkil etishi kerak edi. Ulardan14 nafari raxbar xodim, 15 ta mutaxasis va 56 ta ishchi xodimlarni tashkil etishi kerak edi.
Hisobot davrida xodimlar soni o‘tgan yildagiga qaraganda 31 kishiga kamaygan. Bu o‘zgarish ishchi xodimlar sonining 18 kishiga, raxbar xodimlarning 1 kishiga va mutahasislarning 12 kishida kamayish hisobiga sodir bo’lgan.
Hisobot yilida xodimlar soni, rejadagi xodimlar sonidan 7 kishiga kam. Bu o‘zgarishga ishchi xodimlarning 1 kishiga, raxbar xodimlarning 4 kishiga va mutahasislarning 2 kishiga kamayishi ta’sir ko‘rsatgan.
Bu holat korxona faoliyati uchun salbiy holas sifatida boholash mumkin.
12-jadval


Ишчиларни иш вақтидан фойдаланишини таҳлили

Кўрсаткичлар	Режа	Ҳақи-қатда	Режадан фарқи (+,-)	Режанинг бажарилиши,%
1	2	3	4	5
1. Ишчиларни рўйхат бўйича ўртача сони, киши	85	78	-7	91.8
2. Бир ишчининг ишлаган киши-кунлари	245	240	-5	97.96
3. Ишчиларни йил давомида ишлаган жами киши-соатлари, минг киши-соати (1*2*5/1000)	166.6	149.8	-16.8	89.9
4. Ишчиларни йил давомида ишлаган жами киши-кунлари, минг киши-куни (1*2/1000)	20.8	18.7	-2.1	89.9
5. Иш куни давомийлиги, соатда (3/4)	8	8	0	100

Ishchilar soni rejada 85 tani haqiqatda esa 78 tani tashkil etadi. Rejadan xodimlar sonini 7 kishiga kamayishi, rejani 91.8 % ga bajarilishiga sababchi bo’ladi.

Bir ishchining yil davomida ishlagan kunlari rejada 245 kunni, haqiqatda esa 240 kunni tashkil etdi. Rejadan haqaiqatda 5 kunga kam ishlash, rejani 97.96 % bajarilishiga olib keldi.
Ishchilarning yil davomida ishlagan kishi soatlari rejada 116 600 soatni haqiqatda esa 149 800 soatni tashkil etdi. Rejadan haqiqatda ishchilarning yil davomida ishlagan kishi-soati 16 800 soatga kam bo‘lishi rejani 89.9 % ga bajarilishiga sabab bo‘ldi.
Ishchilarning yil davomida ishlagan jami kishi kunlari rejada 20 800 kishi-kunni, haqiqatda esa 18 700 kishi-kunni tashkil etdi. Rejaga nisbatan 2 100 kishi-kunga kam bo‘lishi rejani, 89.9 % bajarilishiga sababchi bo’ldi.
Ish kuni davomiyligi o‘zgarmagan.
Bu holat korxona faoliyati uchun salbiy holat sifatida baholanadi. Chunki rejaga nisbatan ishchilar sonining kamayishi, ishlarning vaqtida bajarilmasligiga va obyektni o‘z vaqtida bitirib topshirilmasligiga sababchi bo‘ladi. Buni oldini olish uchun korxona ishchilar sonini ko‘paytirishi zarur.

3.1 Pul mablag‘i auditioning maqsadi, vazifalari va ma’lumot manbalari.
Pul mablag’larini auditorlik tekshiruvidan o’tkazishning asosiy maqsadi:
kassadagi milliy va xorijiy valyutadagi naqd pul mablag’lari, bankdagi hisob-kitob
schyoti, valyuta schyotlari va boshqa maxsus schyotlarga doir muomalalarni auditorlik tekshiruvidan o’tkazib, moliyaviy hisobotning «Pul mablag’lari» bo’limi
bo’yicha ma’lumotlarning ishonchliligi va bankdagi schyotlarda pul mablag’larini hisobga olish uslubiyotining O’zbekiston Respublikasida amal qilayotgan me’yoriy hujjatlarga muvofiqligi to’g’risida xulosa shakllantirish, ular saqlanishi va ishlatilishining maqsadga muvofiqligi, samaradorligi hamda qonuniyligini ta’minlash, shuningdek hisobga olishni takomillashtirishdan iborat.
Ushbu maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalarni hal etish zarur:
inventarizatsiya o’tkazish yo’li bilan kassadagi mavjud pul mablag’lari, qimmatli
kog’ozlar miqdori va summalarining haqiqiy qoldig’ini aniqlash, kassa muomalalarini hisobga olishda «Yuridik shaxslar tomonidan kassa muomalalarini amalga oshirish qoidalari»ga (O’zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi ro’yxatga
olingan №565, 17 dekabr 1998 y) qay darajada rioya qilinayotganligini aniqlash;
bank muassasasidagi hisob-kitob, valyuta va boshqa maxsus schyotlar bo’yicha
amalga oshirilgan muomalalarni tekshirib chiqish; o’tkazilgan tekshirish asosida oraliq dalolatnoma tuzish va xulosa qilish.
Bankdagi schyotlar bo’yicha muomalalarni tekshirishda auditor quyidagi ma’lumot manbalaridan foydalanadi:
* hisob yuritish siyosati to’g’risidagi buyruqning pul mablag’lari hisobiga doir bo’limi;
* bankdagi hisob-kitob, valyuta va boshqa maxsus schyotlar bo’yicha
muomalalarni amalga oshirishni va ushbu muomalalarni buxgalteriya hisobida aks ettirishni tartibga soluvchi asosiy me’yoriy hujjatlar (O’zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to’g’risida Nizom (yangi tahriri)(O’zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligida ro’yxatga olingan №496, 8 oktyabr 1999 y);
* buxgalteriya hisobotlari (buxgalteriya balansi (1-shakl) va pul oqimlari
to’g’risidagi hisobot (4-shakl);
* soliq hisoboti (so’mdagi va chet el valyutasidagi schyotlar to’g’risida
ma’lumot);
* bankdagi schyotlar bo’yicha muomalalarni hisobga oladigan sintetik hisob
registrlari;
* bankdagi schyotlarga doir muomalalarni rasmiylashtiradigan dastlabki
hujjatlar;
* bankdagi schyotlarga doir muomalalarni aks ettirish uchun qo’llaniladigan
ishchi schyotlar rejasi;
* buxgalteriya hisobining korxonada qo’llaniladigan shakli va bankdagi
schyotlardagi mablag’larni hisobga olishga doir registrlar ro’yxati;
* bankdagi schyotlardagi pul mablag’larini hisobga olish bilan bog’liq bo’lgan
dastlabki hujjatlarning hujjatlar aylanish grafigi;
* bankdagi schyotlarga doir muomalalar bo’yicha pul va hisob-kitob hujjatlarini imzolash huquqiga ega shaxslar ro’yxati.
Auditor (auditorlar guruhi) kassadagi pul mablag’lari va kassa muomalalarini hujjatlar asosida tekshirishni boshlashdan oldin, odatda, kassadagi naqd pullar, qimmatli qog’ozlar va qat’iy hisobot blanklarini tekshiruvdan o’tkazadi. Bunda pul mablag’larini hisobga olishga doir respublikamizdagi qonunlar va me’yoriy hujjatlarga asoslanish zarur.
Pul mablagʼlarining auditorlik tekshiruvini kassa ishlarini tekshirishdan boshlash maqsadga muvofiqdir. Kassa muomalalari Uzbekiston Respublikasi Markaziy bankining 1998 yil 24 yanvar 376-sonli qarori bilan Tasdiqlangan «Yuridik shaxslar tomonidan kassa operatsiyalarini amalga oshirish qoidalari» bilan tartibga solinadi. Mazkur xujjat naqd pullarni saqlash ularni qabul qilish kassa xujjatlarini rasmiylashtirish va kassa kitobini yuritish kassa tartibiga rioya qilish nizomidan nazorat urnatishning yagona tartibini belgilaydi.
Kassa va kassa jarayonlarining auditi auditor faoliyatining maʼsuliyatli va murakkab turlaridan biridir. Chunki, kassa - korxonadagi naqd pul mablagʼlari mavjud bulgan yagona joydir. Kassa va kassa jarayonlarining auditi quyidagi uchta yunalishdan iborat:
Kassadagi pul mablagʼlarining mavjudligini qayta ruyxat qilish (inventarizatsiya).
Kassaga tushayotgan pul mablagʼlarini uz vaqtida va tuliq kirim qilinishini tekshirish.
Pul mablagʼlarining harajatlarga tuyori sarflanishi va maqsadli ishlatilishini tekshirish.
Аuditor kassa va kassa jarayonlarining auditini Uzbekiston Respublikasi Markaziy Banki tomonidan tasdiqlangan «Kassa operatsiyalarini yuritish qoidalari» va boshqa meʼyoriy xujjatlarga asosan amalga oshiradi. Majud qoidalarga binoan, pul mablagʼlari auditi yalpi usul bilan amalga oshiriladi, yaʼni kassa operatsiyalari bilan shuyoullanadigan va pul mablagʼlari saqlanadigan barcha obʼektlar tekshirilishi zarur. Bundan tashqari, pul mablagʼlari bilan amalga oshiriladigan butun bir operatsiyalar buyicha boshqa uzaro boyolik bulimlar bilan qarshi tekshirishlar utkazish zarur. Bularning barchasi tekshiruvchilardan yuqori kasb malakasi va maʼsuliyatni takozo etadi.
Pul mablagʼlari auditining asosiy vazifalari quyidagilar:
pul mablagʼlari, kimmatli kogʼozlar, katʼiy hisobot beriladigan blankalar xaqiqatda mavjudligini hisobga olish maʼlumotlariga muvofiqligini aniqlash;
nad pul va boshqa qiymatliklarni saqlash sharoitlari taʼminlanligini tekshirish;
-kassa operatsiyalari yuritilishining nasdiqlanishining nizomla va qoidalarga muvofiqligini aniqlash;

kassada pul mavjud bulish limitiga, operatsiya va xujalik sarflariga hamda boshqa extiyojlarga hisobot berish sharti bilan pul berish shartlariga rioya qilinishini tekshirish;

pul mablagʼlarini sarflashning maqsadga muvofiqligi va qonuniyligini tekshirish;

bank oboroti yozuvlarining korxona kassa daftaridagi yozuvlar bilan bir xilligini aniqlash;

bank kuchirmasi va har bir operatsiyani Tasdiqlovchi birlamchi xujjatlar mavjudligi tekshirish;

bankdan chek buyicha olingan naqd pul mablagʼlarining kassaga uz vaqtida va tuliq kirim qilinishini tekshirish;

bankdagi isobvaraklardan maxsulot yetkazib beruvchilarga, kursatilgan ish va xizmatlar uchun tashkilotlarga, jamgarma banklarning nomiga, boshqa debitorlar va kreditorlarga karz summalarini utkazilishining tuyoriligi va qonuniyligini tekshirish;

chek daftarchalari va kuchirmalarini saqlash, ular buyicha bankdan naqd pul olishning belgilangan tartibiga rioya qilinishi, tuldirilmagan cheklarda imzolarning yuqligini aniqlash;

ish xai tulash muddatlariga rioya qilinishini tekshirish va boshqalardan iborat.

^
2. Korxona kassasini qayta ruyxat qilish tartibi

Kassa muomalalarini audit qilishni, kassadagi naqd pul va kaʼtiy hisobdagi blankalarni, kimmatbaxo kogozlarni kukkisdan qayta ruyxat qilishdan boshlanishi lozim. qayta ruyxat qilish korxona bosh hisobchisi va kassiri ishtirokida utkazilishi kerak. qayta ruyxat qilish oldidan auditor uzi ishtirokida kassirdan qayta ruyxat qilinayotgan sanaga kassa hisobotini tuzishni va kassa kitobida pul mablagʼlari koldigini chiqarishni talab qilishi hamda kassirdan pul mablagʼlari kirimi va chiqimi buyicha hamma xujjatlar kassa hisobotiga kushilganligi tuyorisida tilxat olishi shart.

Kassadagi veksellar, aktsiyalar, har xil markalar, sanatoriy va dam olish uylarining puli tulangan yullanmalari naqd pul sifatida emas, balki pul xujjatlari sifatida hisobga olinadi.

Аuditor kassa hisobotlarining va kassa koldigining tuyoriligini tekshirishi shart. Pulning koldigi oyning birinchi sanasidan shu kungacha kirim va chiqim orderlarini qayd etish daftari bilan kassa hisobotiga ilova qilingan kassa orderlari solishtiriladi. Аgar kandaydir farq aniqlanganda, albatta sababini aniqlashi zarur. kassa hisobotini tekshirib chiqqandan sung, auditorga hisobot va unga ilova qilingan kirim va chiqim orderlariga kelgusida kassa hisobotida xech kanday tuzatish kiritishga imkon bermasligi uchun qayd belgisi kuyish tavsiya etiladi. Tekshirilgan va qayd belgisi kuyilgan kassa hisoboti 5010-"kassa" schetida qoldiq chiqarish uchun buxgalteriyaga beriladi. Shundan sung, pul va boshqa moddiy qiymatliklarni qayta ruyxat qilish boshlanadi. Аgar korxonada bir necha kassa bulsa, ular muxrlanib, bosh kassadan qayta ruyxat qilish utkaziladi. Pullarni auditor ishtirokida kassir sanaydi.

Kassa yopilmagan kassa xujjatlari (tulov qaydnomalari, pochta pul utkazmalari, ota-onalardan bolalari maktabgacha tarbiya muaasasalarida tarbiyalanayotgani uchun yigimlar qaydnomasi) bulsa, kirim va berilgan pulni sanab chiqishi zarur. Oxirgi qoldiqni aniqlashda kirim summasini qoldiqka kushib, chiqim summasini ayirib qurishi kerak. kassada kirim orderi bilan rasmiylashtirlmagan naqd pul ortiqcha pul sifatida belgilangan tartibda kirim qilinadi va kirim orderi nusxasi dalolatnomaga ilova qilinadi. Belgilangan tartibda rasmiylashtirilmagan xujjatlardagi summa kamomad sifatida hisobga olinadi.

Kassadagi naqd pul va boshqa qimmatli kogʼozlar kassani qayta ruyxat qilish dalolatnomalari tuziladi. Dalolatnoma oxirida kassir undagi pul mablagʼlari summasi, xujjatlar va boshqa qiymatliklar uning javobgarligiga utganligi tuyorisida yozuv yozib berishi kerak. Аgar kassada ortiqcha yoki kamomad aniqlanganda, kassadan pul olinganligi xaqida vaqtincha tilxatlar chiqqanda auditor kassirdan tushuntirish xati olishi shart.

Kamomad javobgar shaxsdan undirilganda kassaga kirim orderi bilan rasmiylashtirlib, quyidagicha:

Dt-5010 Kt 4730

Kassada ortiqcha chiqqan pul shu zaxoti kirimga olinishi shart. Natijada undirilgan kamomad va ortiqcha summa kirimga olinganda kassa kirim orderining nusxasi dalolatnomaga ilova qilinadi. Kassani qayta ruyxat qilinishi buyicha oralik dalolatnoma 3 nusxada tuziladi.

1-nusxasi auditorda, 2-nusxasi buxgalteriyada va 3-nusxasi kassirda qoladi. Kirim va chiqim orderlarida sana va raqamlar kursatilishi shart.

Аuditor bundan tashqari korxona kassasidagi pul va boshqa qiymatli kogozlarning saqlanishinini taʼminlanganligi choralari, kassaning kay darajada mustaxkamligiga, uning temir eshik va derazalariga metal panjaralar urnatilganligini, kassadan ish xaqi berilayotgan vakda kushimcha xavfsizlik choralari qurilganligi, bankka pul topshirishda va u yerdan pul keltirishda extiyot choralari qurilishiga eʼtibor berilishini tekshiradi.

Tashkilotda aylanma pul mablag'lari doimiy hisobga olinishi kerak. Kassa operatsiyalari bilan bog'liq auditning eng keng tarqalgan shakllaridan biri bu kassa apparati va kassa operatsiyalarini tekshirish. Bu muntazam hisobotlarda taqdim etilgan kassa operatsiyalari to'g'risidagi ma'lumotlarning to'g'riligi, har tomonlama va haqiqatligini tasdiqlash uchun amalga oshiriladi.

Keling, kassa tekshiruvi oldiga qo'yilgan vazifalarni batafsil ko'rib chiqaylik, biz uni o'tkazish huquqiga ega bo'lgan shaxslar va organlarga aniqlik kiritamiz, shuningdek, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibni uning barcha xususiyatlari, nozik tomonlari va "tuzoqlari" bilan tahlil qilamiz. .

Tashkilotning kassa operatsiyalari auditi qanday ketma-ketlikda amalga oshiriladi?

Tekshirish, tekshirish, tekshirish

Tadbirkor moliyaviy va buxgalteriya hujjatlarida to'g'ri aks ettirilgan haqiqiy moliyaviy rasmga ega bo'lishi uchun kassadagi pul oqimini nazorat qilish kerak. Agar kompaniyada katta mablag'lar ishlayotgan bo'lsa, unda vijdonsiz xodimlar tomonidan xatolar, noaniqliklar, noto'g'ri ko'rsatish va ba'zida qasddan suiiste'mol qilish ehtimoli ortadi. Buning uchun kassa operatsiyalarini muntazam tekshirish, qoida tariqasida, tashkilotning o'zi vakillari (buxgalter, kassir va boshqalar) tomonidan amalga oshirilishi kerak.
Nima uchun kassa operatsiyalarini tekshirish dasturini ishlab chiqish kerak?

Qayta ko'rib chiqish xususiyatlari

Kassa apparatining auditi auditdan murakkabligi bilan farq qiladi. Audit har qanday alohida elementni nazorat qilishni yoki bitta usulni qo'llashni anglatmaydi, balki tashkilotning butun kassa tizimini tekshirishga qaratilgan maxsus protsedura. U uyda ham, uchinchi tomon organlari tomonidan ham rejaga muvofiq yoki to'satdan amalga oshirilishi mumkin.

Kassa operatsiyalarini amalga oshirish tartibi, tashkilotlar va yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan kassa intizomiga rioya qilish

Kassa auditining mohiyati

Kassa operatsiyalari auditi tashkilotning kassa yozuvlarini to'g'ri yuritadimi degan savolga javob berishga imkon beradi. Tashkilot egasi tomonidan jalb qilingan mustaqil audit mutaxassislari, albatta, kassa uchun mas'ul bo'lgan tashkilot xodimlarining ishonchlilik darajasini aniqlaydi. Shuningdek, audit protsedurasi qimmatli qog'ozlarni sotish kabi muayyan faoliyat bilan shug'ullanadigan firmalar uchun majburiydir.

MUHIM MA'LUMOT! Audit va boshqa nazorat tartib-qoidalari o'rtasidagi eng muhim farq aybdor tomonlarni topish uchun aqlning etishmasligidir. Audit faqat kassa operatsiyalarida ma'lum qonunbuzarliklar mavjudligini aniqlash va ularning ahamiyatlilik darajasini aniqlashga qaratilgan.

Kim kassa tekshiruvini o'tkazishga haqli

Tashkilotning kassa operatsiyalarini nazorat qilish vakolatiga ega bo'lgan shaxslar uning ichki vakillari ham, tashqi mutaxassislari ham bo'lishi mumkin. Kassa operatsiyalari auditi quyidagi yo'llar bilan amalga oshirilishi mumkin:

tashkilotning ichki nazorati vakillari (kassir, buxgalter, moliya bo'limi mutaxassisi va boshqalar);

Rosfinnadzorning vakolatli mutaxassislari;
federal soliq xizmati organlari;
xususiy auditorlar;
auditorlik firmalarining xodimlari.
DIQQAT! Yaqin vaqtgacha kredit tashkilotlari (banklar) ham kassa operatsiyalarini tekshirish huquqiga ega edilar. 373-P-sonli yangi buyrug'i bilan ularning bunday tekshiruvlarni o'tkazish vakolatlari bekor qilindi.

Kassa auditi paytida nima tekshiriladi

Hujjatli nuqtai nazardan, audit natijasi buxgalteriya hisoboti hujjatlaridan, ya'ni 1250-sonli "Naqd pul va pul ekvivalentlari" maydonidan 1-sonli shaklni to'ldirishning to'g'riligini baholashga imkon beradi. Buxgalteriya balansining ushbu maydoni hisobot davri oxirida haqiqatda qolgan mablag'larni hisobga oladi. Agar ko'rsatkich juda yuqori bo'lib chiqsa (sezilarli), bu audit uchun haqiqiy sababdir. "Materiallik" darajasi maxsus usul yordamida hisoblanadi.

ESLATMA! Har bir joriy yilda kassa operatsiyalari auditi faqat o'tgan hisobot yilidagi ko'rsatkichlarga nisbatan amalga oshirilishi mumkin.

Kassa operatsiyalarining huquqiy normalarga muvofiqligini aniqlash uchun auditorlar quyidagilarni tekshiradilar:

kassa operatsiyalarini amalga oshirish qoidalariga rioya qilish;

kassa apparatlaridan to'g'ri foydalanish;
kassadagi naqd pul qoldiqlarining qonuniy belgilangan limitlarga muvofiqligi;
naqd pul bilan hisob-kitob qilish uchun limit summalarni saqlash;
naqd pulni hisobga olish bo'yicha tashkilotning hisob siyosatining umumiy qoidalari;
50-«Kassir» hisobvarag'ining balansida to'g'ri aks ettirilganligi to'g'risidagi dalillar;
tashkilotdagi moliyaviy daromad manbalari va ularni sarflash yo'nalishlarini chuqur tahlil qilish;
texnik xizmat ko'rsatishning nomuvofiqligi va to'g'riligi uchun dastlabki hujjatlarni (kassa orderlari, vedomostlar va boshqalar) o'rganish;
pul yuvish va korruptsiya sxemalari ehtimolini tekshirish ("Jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish to'g'risida" 2001 yil 7 avgustdagi 115-sonli Federal qonuni va 2008 yil 25 dekabrdagi 273-sonli "Korrupsiyaga qarshi kurashish to'g'risida" Federal qonuni doirasida ”).
Ichki kassa nazoratining nuanslari
Har bir yuridik shaxs pul mablag'larining harakatlanishi va haqiqiy qoldiqlarining to'g'riligi to'g'risida o'z xabardorligi uchun o'z ichki tartib-qoidalarini ishlab chiqish huquqiga ega.
Naqd pullar va ularning ekvivalentlari
UFRSning asosiy tushunchalari Elektron pochtani chop etish
BHMS pul mablag'lari va ularning ekvivalentlari 7-BMSga muvofiq, pul mablag'larining harakati to'g'risidagi hisobotga muvofiq hisobga olinadi.

UFRS bo'yicha ta'rif

Naqd pulga kassadagi va banklardagi talab qilib olinmagan depozitlar kiradi.

Naqd pul ekvivalentlari - bu qisqa muddatli, yuqori likvidli investitsiyalar bo'lib, ular ma'lum pul mablag'lariga osongina konvertatsiya qilinadi va faqat ahamiyatsiz o'zgarishlar xavfiga duchor bo'ladi. Qisqa muddatli deganda investitsiya sotib olingan kundan boshlab uning to'lanishigacha qolgan uch oylik muddat tushuniladi.

Naqd pul ekvivalentlari investitsiya yoki boshqa maqsadlar uchun emas, balki qisqa muddatli pul majburiyatlari uchun mo'ljallangan.

UFRS bo'yicha tasniflash va tan olish

Pul mablag'lari va ularning ekvivalentlariga quyidagilar kiradi:

kassadagi naqd pul;

tranzitdagi naqd pul;
kompaniyaning joriy hisobvaraqlaridagi pul (rubl va chet el valyutasi), foydalanish uchun mavjud;
sotib olingan kundan boshlab 3 oydan ko'p bo'lmagan muddatda to'lanishi yoki sotilishi rejalashtirilgan bank veksellari va boshqa veksellar;
talab qilib olinmagan depozitlar va uch oygacha;
to'lov muddati bo'lgan yoki sotib olingan kundan boshlab uch oydan ortiq bo'lmagan muddatda sotilishi rejalashtirilgan boshqa yuqori likvidli qimmatli qog'ozlar.
Bank hisobvarag'iga hali o'tkazilmagan yig'ilgan mablag'lar naqd pulga kiradi.

Qabul qilish sanasida to'lash muddati uzoqroq bo'lgan investitsiyalar, to'lash muddati uch oygacha qisqartirilgandan keyin pul ekvivalentiga aylanmaydi.

Bank overdraftlari olingan kreditlar va qarzlar bo'yicha qarzga kiritiladi.

Bankning birinchi talabiga binoan qaytarilishi mumkin bo'lgan va pul oqimlarini boshqarish siyosatining ajralmas qismini tashkil etuvchi bank overdraftlari pul oqimlari to'g'risidagi hisobotni tuzish uchun pul mablag'lari yoki ularning ekvivalentlari balansiga kiritiladi.

Cheklangan pul mablag'lari naqd pul va naqd pul ekvivalentlaridan chiqarib tashlanadi va cheklangan foydalanish muddatiga qarab boshqa aylanma yoki aylanma aktivlar sifatida yoki agar miqdor sezilarli bo'lsa, alohida toifa sifatida ko'rsatiladi.

Pul mablag'lari va ularning ekvivalentlaridan foydalanish quyidagi hollarda cheklanadi:

bank bilan shartnoma tuzilgan bo'lib, bu hisobdagi mablag'larning majburiy qoldig'ini nazarda tutadi;

mablag'lardan cheklangan foydalanish kredit/kredit shartnomasida nazarda tutilgan;
bank joylashgan mamlakat qonunchiligiga ko‘ra hisobvaraqdagi mablag‘lardan foydalanish bo‘yicha cheklovlar mavjud;
sud jarayonlari, soliq organlarining talablari va boshqalar bilan bog'liq holda pul mablag'lari olib qo'yilgan yoki bloklangan;
mablag‘lar bank faoliyatini amalga oshirish uchun litsenziyasi bekor qilingan banklardagi hisobvaraqlarda bo‘lsa.
UFRS moliyaviy hisobotlarida oshkor qilish
Pul mablag'lari va ularning ekvivalentlari Moliyaviy holat to'g'risidagi hisobotda alohida ko'rsatilgan.

Kompaniya moliyaviy hisobotga eslatmalarda pul mablag'lari va ularning ekvivalentlari bo'yicha quyidagi ma'lumotlarni oshkor qiladi:

pul mablag'lari va ularning ekvivalentlari tarkibi;

xorijiy valyutadagi naqd pul qoldiqlari va ularning ekvivalentlari to'g'risidagi ma'lumotlar;
korxonaning foydalanishda cheklangan pul mablag‘lari va ularning ekvivalentlaridagi muhim qoldiqlari summasi, ushbu cheklovlarning sabablari bo‘yicha rahbariyatning izohlari;
Moliyaviy holat to'g'risidagi hisobot va pul oqimlari to'g'risidagi hisobotda pul mablag'larini bog'lash.
Pul mablag'lari harakati to'g'risidagi hisobot - bu balansdagi pul mablag'lari va ularning ekvivalentlarining kiruvchi va chiquvchi qoldiqlarini solishtirishga imkon beruvchi pul tushumlari va to'lovlari ro'yxati, bu sizga kompaniyaning sof aktivlari, uning moliyaviy tarkibidagi o'zgarishlarni baholash imkonini beradi. kompaniyaning pul oqimlari hajmiga (va vaqtiga) ta'sir qilish qobiliyati sifatida.

Pul oqimlari - bu pul mablag'lari va ularning ekvivalentlarining kelib tushishi (kesimlari) va chiqishi (to'lovlari).

Pul mablag‘larining harakati to‘g‘risidagi hisobotda hisobot davri uchun pul oqimlari va pul mablag‘larining ekvivalentlari operatsion, investitsiya va moliyaviy faoliyat bo‘yicha guruhlangan holda taqdim etiladi.

Operatsion faoliyat - bu kompaniyaning asosiy daromad keltiradigan faoliyati va investitsiya yoki moliyaviy faoliyat sifatida tasniflanmagan boshqa faoliyat turlari.

Shu bilan birga, tushumlar tovarlarni sotishdan yoki xizmatlar ko'rsatishdan olingan pul oqimlari, to'lovlar - bu tovarlar va xizmatlar uchun etkazib beruvchilarga to'lovlar, xodimlarga ish haqi to'lash va boshqalar. Operatsion faoliyatdan olingan pul oqimlari kompaniyaning asosiy, daromad keltiruvchi faoliyatidan kelib chiqadi, bunday oqimlar foyda yoki zararni aniqlashda hisobga olinadigan operatsiyalar va boshqa hodisalar natijasidir. Bunday ma'lumotlar operatsion faoliyatdan kelajakdagi pul oqimlarini bashorat qilish uchun foydalidir, bu naqd pul muhitining etarliligini tasdiqlaydi.