O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar inistituti

pasterilizasiya 
deyiladi.  Bu  usulni  fransuz  mikrobiologi  L.  Paster  taklif  etgan.  Pasterilizasiya  maxsus  qurilma 
pasterilizatorda olib boriladi. 
Konserva  zavodlarida  termosterilizasiya  jarayoni  yuqori  bosimda  olib  borish  uchun 
ishlatiladigan  qurilma  avtoklavlarda  olib  boriladi.  Avtoklavlarda  yuqori  bosim  va  harorat  ta’sirida 
mahsulotni  sterilizasiyalashdan  tashqari  uni  pishirish  yoki  quyultirish  mumkin.  Mahsulotning  turiga 
qarab avtoklav turli bosim va haroratda ishlatiladi. 
Avtoklav zich yopiladigan po’lat qilindr bo’lib, uning ichki sirti emal bilan qoplangan. Silindr 
ichiga  doira  shaklida  yaxlit  buf  filof  o’rnatilgan.  Avtoklav  manometr,  termometr  va  soat  bilan 
ta’minlangan.  Avtoklavda  harorat  va  bosim  sterilizasiya  formulasi  bo’yicha  ko’tariladi  va  avtomatik 
ravishda boshqariladi. 
Pasterilizasiyalashda  xom  ashyo  solingan  bankalar  qopqoqsiz  yoki  temir  qopqoqlar  bilan 
yuzaki  yopilib,  vannadagi  qaynoq  (50-60S)  suvga  qo’yiladi,  vannadagi  suv  hajmi  taxminan  bankalar 
hajmiga teng kelishi kerak. Qaynash paytida shisha banka yorilib ketmasligi uchun vanna tubiga latta 
yoki  faner  bo’lagi  qo’yiladi.  Bankalar  solingan  vannadagi  suv  qaynatiladi.  Suv  qaynab  chiqqandan 
so’ng  sterilizasiya  vaqti  belgilanadi.  Turli  meva  va  sabzavotlar  uchun  sterilizasiya  muddati  (ya’ni 
qaynab turgan suv haroratida ushlab turish) har xil. 

---

44 
 
Sterilizasiya paytida suv qattiq qaynab ketmasligi kerak, aks holda banka ichiga suv sachrashi 
mumkin. Sterilizasiya vaqti tugagach, bankalar maxsus qisqichlar yordamida vannadan olinadi va ogzi 
zich qilib berkitiladi. Mahkam berkitilgan bankalar ofzini
 
pastga qilib sovitish uchun stolga qo’yiladi. 
Termosterilizasiya turlaridan biri qaynoq sharbatni tayyorlangan steril bankalarga solishdir. 
Termosterilizasiya  yordamida  turli  xil  assortimentdagi  konservalar  ishlab  chiqariladi.  Ular 
quyidagi guruhlarga bo’linadi: 
1.  Sabzavot  konservalari:  Tabiiy  sabzavot  konservalari;  Gazak  uchun  sabzavot  konservalari; 
Pomidor konservalari; Marinadlangan sabzavotlar. 
2. Meva va rezavor meva konservalari: Kompotlar; Meva sharbatlari; SHakar qo’shilgan meva 
konservalari; marinadlangan mevalar. 
Hozirgi qishloq xo’jaligida o’tkazilayotgan izchil iqtisodiy isloxatlar axolini sifatli oziq-ovqat 
maxsulotlariga bo’lgan talabini to’laroq qondirishi va shu bilan bir payitda bugungi kunning eng katta 
muommolaridan  biri  bo’lgan  oziq  ovqat  xavsizligining    oldini  olish  dolzarb  masalalardan  biri 
xisoblanadi. 
So’ngi  yillarda  meva  va  sabzavotlarni  yetishtirish  ularni  saqlash  va  o’z vaqtida  qayta  ishlash 
maqsadida bir qator qonunlar va farmoyishlar qabo’l qilinmoqda. 
Bunga 2008 yil oktyabr oyidagi “Paxta ekin dalalarini qisqartirilishi bilan meva-pomidorlar va 
uzumni  rivojlantirishga”  qaratilgan  Vazirlar  Maxkamasinig  Qarori  Respublikamizda  har  yili  aholi 
sonini  o’sib  borayotganligini  e’tiborga  olgan  holda  ularni  o’z  vaqtida  oziq  ovqat  mahsulotlari  bilan 
ta’minlash ko’zda tutilgan.   
 Bu borada Respublikamiz Prezidenti  I.A. Karimovning 2011  yilning 21 yanvar kuni  Vazirlar 
Maxkamasining majlisidagi ma’ruzalarida biz bugun chorvachilik, g’allachilik, meva va sabzavotchilik 
kabi  soxalarda  ilg’or  mamlakatlar  tajribasini  o’rganish  va  uni  amalda  qo’llashga,  bizning  iqlim 
sharoitimizda  g’oyat  muxum  ahamiyat  kasb  etadigan  zamonoviy  sug’orish  tizimlari  va  energiyani 
tejaydigan  texnologiyalardan  foydalanishga  yetarlicha  e’tibor  beramayotganligimizni  aytib,  “2011-
2015  yillarda  O’zbekiston  sanoatini  rivojlantirishning  ustuvor  yo’nalishlari  to’g’risida”  gi  dastur 
tasdiqlanganligi haqida to’xtalib o’tdilar. 
SHu  bilan  bir  qatorda  qishloq  xo’jaligini  modernizatsiya  qilish,  texnik  va  texnologik  qayta 
jixozlash,  iqtisodiyotning  yetakchi  tarmoqlarini  jadal  yangilash  biz  uchun  eng  muhum  ustivor  vazifa