O‘zbekiston respublikasi oliy va

Рақобатлашган фирманинг қисқа муддатли оралиқдаги таклифи 
Фирманинг таклиф чизиғи хар бир мумкин бѝлган нархларда фирма қанча миқдорда 
маҳсулот ишлаб чикариб таклиф қилишини ифодалайди. Юқорида кѝрдикки, фирма 
маҳсулот ишлаб чиқаришни нарх чекли ҳаражатга тенг бѝлгунга кадар оширади ва нарх 
ѝртача ѝзгарувчан ҳаражатдан кичик бѝлса, ишлаб чиқаришни тѝхтатади (фирма ѐпилади). 
Демак, фирманинг нолдан юқори хажмдаги ишлаб чиқариш 


0

Q
таклиф чизиғи чекли 
ҳаражатнинг 
)
(MC
ѝртача ѝзгарувчан ҳаражатнинг минимумидан юқорида ѐтган кисми 
A 
B 
ATC 
Фирманинг 
зарарсиз ишлаш 
нуқтаси
Фирманинг 
ѐпилиш нуқтаси
AFC 
MC 
 
P
AVC 
P
e
P
m
Q 
0

---

540 
билан устма-уст тушади (7-расм, чекли ҳаражат чизиғининг А нуктадан юқори кисми). 
AVC
минимумидан юқори бѝлган хар қандай нарх 
'
P
да фойдани максималлаштирадиган ишлаб 
чиқариш хажми '
Q  ни график оркали аниқлашимиз мумкин) (7-расм). 
7-расм. Рақобатлашувчи фирманинг қисқа муддатли оралиқдаги таклиф чизиғи. 
Рақобатлашган бозорда нархнинг ошиши бозордаги фирмаларни ишлаб 
чиқариш хажмини оширишга ундайди, шунинг учун хам рақобатлашган фирманинг 
қисқа муддатли оралиқдаги таклиф чизиғи ўсувчи бўлади. 
Энди рақобатлашган бозорда қисқа муддатли оралиқдаги тармоқ мувозанатини 
караймиз. Маълумки, бир турдаги (бир хил эҳтиѐжни кондирадиган) товарларни ишлаб 
чикарадиган фирмалар биргаликда тармоқни ташкил қилади. У ҳолда тармоқ таклифи 
тармоқни ташкил қилувчи фирмаларнинг таклифлари йигиндисидан иборат бѝлади. 
n
S
S
S
S




...
2
1
, 
бу ерда 
n
S
S
S
,...
,
2
1
- фирмалар таклифи чизиклари; 
S
- тармоқ таклифи чизиғи. 
Агар тармоқ маҳсулотига талабни 
D
билан белгиласак, 
D
билан 
S
чизиклари 
кесишган 
E
 нуктаси тармоқнинг мувозанат нуктасини беради ва кесишган нукта 
E
га мос 
келувчи нарх 
e
P  тармоқ мувозанат нархи, 
e
Q  эса тармоқ мувозанат товар хажми дейилади.